A adenosina é un nucleósido formado pola unión da adenina cunha ribosa (ou ribofuranosa) por medio dun enlace glicosídico β-N9. A adenina que contén é unha purina sintetizada a partir da degradación de aminoácidos como metionina, treonina, valina e isoleucina e do AMP.[1] Utilízase como fármaco en certas doenzas cardíacas. Cando se une a un fosfato orixina o nucleótidoAMP, que forma parte do sistema AMP/ADP/ATP, que é fundamental no almacenamento e cesión de enerxía na célula.
Tamén ten efectos sedantes e inhibitorios sobre a actividade neuronal. A cafeína diminúe o sono precisamente polo bloqueo do receptor de adenosina, polo que é un antagonista da adenosina. A adenosina aumenta o sono NMOR (sobre todo no estadio IV) e tamén o MOR. Cando se aplica un inhibidor da desaminase de adenosina (desoxicoformicina) increméntase o NMOR. Observouse o mesmo efecto co precursor da adenosina, a S-adenosil homocisteína.
Aínda non está identificado o papel xogado pola adenosina na vixilia, pois os receptores de adenosina A1 tras a privación de NMOR están elevados, porén os niveis de adenosina ás 48 horas de abstinencia non están altos.
Receptor A1: está unido a unha proteína GTP-dependente (proteína G) de tipo inhibidor (Gi1), que inhibe o encima adenilato ciclase. En consecuencia a súa unión coa adenosina provoca unha diminución da concentración intracelular do segundo mensaxeiroAMP cíclico. A activación do receptor A1 é responsable do bloqueo atrio-ventricular, que se observa despois da administración de adenosina como fármaco.
Receptores A2a e 2b: están unidos a unha proteína G activadora (Gs) e elevan a produción de AMP cíclico. Os efectos celulares deste mensaxeiro están mediados pola proteína quinase dependente de AMPc (PKA) e por algunhas quinases sensibles aos mitóxenos (MAPKs). O receptor A2a media a vasodilatación mentres que o receptor A2b media a broncocostrición. A diferenza entre os receptores 2a e 2b débese ao feito de que o receptor 2b ademais pode ligarse tamén a outra proteína G, chamada Gq. Esta estimula o catabolismo de certos fosfolípidos de membrana, que por medio de dous segundos mensaxeiros mobilizan os depositos intracelulares de calcio e activan algunhas proteína quinases lípido-dependentes (PKC) e sensibles aos mitóxenos (MAPK).
Receptor A3: únese a unha isoforma de proteína G inibitoria (Gi3) e igual ca o receptor A1 reduce a produción citosolica de AMP cíclico. A unión da adenosina ao receptor A3 determina a inhibición da degranulación dos neutrófilos e intervén na protección do miocardio durante a isquemia. Estudos máis recentes confirmaron que está tamén implicado na patoxénese da asma.
Tamén inhibe os efectos electrofisiolóxicos do aumento de adenosín monofosfato cíclico (AMPc) intracelular, que ocorre coa activación simpática. Para iso inhibe a entrada de Ca2+ estimulada polo AMPc, o que tamén deprime a frecuencia das células do nodo sinoauricular e a velocidade de condución a través do nodo auriculoventricular,[7] á vez que prolonga o período refractario deste.
Administrada por vía IV produce unha rápida elevación da presión arterial seguida de hipotensión e taquicardia.
A adenosina produce unha resposta farmacolóxica de curta duración porque é rapidamente metabolizada por degradación encimática no sangue e en tecidos periféricos (pola combinación de accións dunha adenosín desaminase e unha quinasefosforilante). Por este motivo, adminístrase por vía IV por vía intravenosa de forma rápida, preferentemente por medio dun cateterismo cardíaco, baixo monitorización médica en ambiente hospitalario.[8]
A desoxiadenosina
É unha molécula igual á adenosina formada tamén por adenina pero con 2-desoxirribosa en lugar de ribosa, polo que é un desoxirribonucleósido. Cando se lle une un fosfato en posición 5' forma o nucleótido dAMP, que forma parte do ADN.
Un derivado da desoxiadenosina é a 3-desoxiadenosina (con 3-desoxirribosa), tamén chamada cordicepina (Cordycepin), que interfire na síntese do ARN e ten propiedades antitumorais[9], e que carece do OH do carbono 3' en lugar do do 2'.
↑Tomás Raviña, Paula Raviña y María LR Suárez. Inestabilidad auricular tras adenosina. Rev Esp Cardiol 2004; 57: 594 - 595. ISSN: 1579-2242; DOI artículo: 10.1157/13062929. [2]Arquivado 06 de xullo de 2007 en Wayback Machine.