Cathal Ó hEochaidh

Cathal Ó hEochaidh

(1967)
Ainm sa teanga dhúchais	(ga) Cathal Séamas Ó hEochaidh
Beathaisnéis
Breith	16 Meán Fómhair 1925 Caisleán an Bharraigh (Saorstát Éireann)
Bás	13 Meitheamh 2006 80 bliana d'aois Baile Átha Cliath, Éire
Siocair bháis	Bás nádúrtha (Ailse phróstataigh)
Áit adhlactha	Reilig Naomh Fhiontain, Cill Fhionntain
An tAire Airgeadais
7 Samhain 1991 – 14 Samhain 1991 ← Ailbhe Mac Raghnaill – Parthalán Ó hEachthairn →
Aire Cosanta
1 Samhain 1990 – 5 Feabhra 1991 ← Brian Pádraig Ó Luineacháin – Brendan Daly ^(en)  →
Teachta Dála
29 Meitheamh 1989 – 5 Samhain 1992 (díscaoileadh na parlaiminte) Téarma parlaiminte: 26ú Dáil Toghcheantar: Baile Átha Cliath Thuaidh-Lár Toghadh i: Olltoghchán na hÉireann, 1989
Teachta Dála
10 Márta 1987 – 25 Bealtaine 1989 (díscaoileadh na parlaiminte) Téarma parlaiminte: 25ú Dáil Toghcheantar: Baile Átha Cliath Thuaidh-Lár Toghadh i: Olltoghchán na hÉireann, 1987
Taoiseach
10 Márta 1987 – 11 Feabhra 1992 ← Gearóid Mac Gearailt – Ailbhe Mac Raghnaill →
Teachta Dála
14 Nollaig 1982 – 20 Eanáir 1987 (díscaoileadh na parlaiminte) Téarma parlaiminte: 24ú Dáil Toghcheantar: Baile Átha Cliath Thuaidh-Lár Toghadh i: Olltoghchán na hÉireann, Samhain 1982
An tAire Oideachais agus Scileanna
7 Deireadh Fómhair 1982 – 27 Deireadh Fómhair 1982 ← Martin O'Donoghue – Gerard Brady →
Taoiseach
9 Márta 1982 – 14 Nollaig 1982 ← Gearóid Mac Gearailt – Gearóid Mac Gearailt →
Teachta Dála
9 Márta 1982 – 4 Samhain 1982 (díscaoileadh na parlaiminte) Téarma parlaiminte: 23ú Dáil Toghcheantar: Baile Átha Cliath Thuaidh-Lár Toghadh i: Olltoghchán na hÉireann, Feabhra 1982
Teachta Dála
30 Meitheamh 1981 – 27 Eanáir 1982 (díscaoileadh na parlaiminte) Téarma parlaiminte: 22ú Dáil Toghcheantar: Baile Átha Cliath Thuaidh-Lár Toghadh i: Olltoghchán na hÉireann, 1981
Taoiseach
11 Nollaig 1979 – 30 Meitheamh 1981 ← Seán Ó Loingsigh – Gearóid Mac Gearailt →
Ceannaire Fhianna Fáil
7 Nollaig 1979 – 6 Feabhra 1992 ← Seán Ó Loingsigh – Ailbhe Mac Raghnaill →
Teachta Dála
5 Iúil 1977 – 21 Bealtaine 1981 (díscaoileadh na parlaiminte) Téarma parlaiminte: 21ú Dáil Toghcheantar: Baile Átha Cliath, Ard Aidhin Toghadh i: Olltoghchán na hÉireann, 1977
An tAire Sláinte
5 Iúil 1977 – 11 Nollaig 1979 ← Breandán Mac Fheorais – Michael Woods ^(en)  →
Aire Coimirce Sóisialaí
5 Iúil 1977 – 12 Nollaig 1979 ← Breandán Mac Fheorais – Michael Woods ^(en)  →
Teachta Dála
14 Márta 1973 – 25 Bealtaine 1977 (díscaoileadh na parlaiminte) Téarma parlaiminte: 20ú Dáil Toghcheantar: Baile Átha Cliath Thoir Thuaidh Toghadh i: Olltoghchán na hÉireann, 1973
Teachta Dála
2 Iúil 1969 – 5 Feabhra 1973 (díscaoileadh na parlaiminte) Téarma parlaiminte: 19ú Dáil Toghcheantar: Baile Átha Cliath Thoir Thuaidh Toghadh i: Olltoghchán na hÉireann, 1969
An tAire Airgeadais
10 Samhain 1966 – 7 Bealtaine 1970 ← Seán Ó Loingsigh – Seoirse Ó Colla →
Teachta Dála
21 Aibreán 1965 – 21 Bealtaine 1969 (díscaoileadh na parlaiminte) Téarma parlaiminte: 18ú Dáil Toghcheantar: Baile Átha Cliath Thoir Thuaidh Toghadh i: Olltoghchán na hÉireann, 1965
An tAire Talmhaíochta, Bia agus Mara
8 Deireadh Fómhair 1964 – 10 Samhain 1966 ← Patrick Smith – Neil Blaney →
Teachta Dála
11 Deireadh Fómhair 1961 – 11 Márta 1965 (díscaoileadh na parlaiminte) Téarma parlaiminte: 17ú Dáil Toghcheantar: Baile Átha Cliath Thoir Thuaidh Toghadh i: Olltoghchán na hÉireann, 1961
An tAire Dlí agus Cirt
11 Deireadh Fómhair 1961 – 8 Deireadh Fómhair 1964 ← Oscar Traynor – Seán F. Lemass →
Teachta Dála
20 Márta 1957 – 1 Meán Fómhair 1961 (díscaoileadh na parlaiminte) Téarma parlaiminte: 16ú Dáil Toghcheantar: Baile Átha Cliath Thoir Thuaidh Toghadh i: Olltoghchán na hÉireann, 1957
Faisnéis phearsanta
Scoil a d'fhreastail sé/sí	An Coláiste Ollscoile, Baile Átha Cliath Scoil Iósaif an Fhionnradharc
Gníomhaíocht
Gairm	polaiteoir
Ball de pháirtí polaitíochta	Fianna Fáil (–1999)
Teangacha	Béarla
Eile
Céile	Maureen Haughey (1951–)
Páiste	Seán Ó hEochaidh
Duine muinteartha	Siobhán Bernadette Haughey (grandniece ^(en) )
Ciontaíodh i	tax evasion ^(en) (luach anaithnid)
Gradam a fuarthas (17 Aibreán 1989)  dochtúireacht oinigh ó Ollscoil Blaise-Pascal
Suíomh gréasáin	charlesjhaughey.ie

Ba é Cathal Séamas Ó hEochaidh^[1] (16 Meán Fómhair, 1925 - 13 Meitheamh 2006) an 6ú Taoiseach na hÉireann ar feadh trí théarma agus an cheathrú cheannaire ar Fhianna Fáil.

Tús a shaoil

Saolaíodh Ó hEochaidh i gCathair na Mart, Contae Mhaigh Eo sa bhliain 1925, an tríú páiste de sheachtar ag Sarah McWilliams agus Seán Ó hEochaidh (an bheirt acu ón Suaitreach i nDoire ó dhúchas). Bhí athair Ó hEochaidh in Óglaigh na hÉireann i rith Cogadh na Saoirse, agus ansin in Arm Náisiúnta Saorstát Éireann. Bhog an teaghlach go Contae na Mí sa bhliain 1928, agus ansin go nDomhnach Cearna i mBaile Átha Cliath.

Fuair Ó hEochaidh a oideachas i Meánscoil Naomh Iósaf na mBráithre Críostaí i bhFionnradharc. Le linn a óige, d'imir sé Peil Ghaelach le Parnell C.L.G. i nDomhnach Cearna.

Chuir Ó hEochaidh spéis sa pholaitíocht in UCD.

Chuaigh sé isteach san F.C.A (Fórsa Cosanta Áitiúil) i rith "Ré na Práinne" i 1941. D'fhan sé ann go dtí gur toghadh é go Dáil Éireann sa bhliain 1957.

1977

T.D. agus Aire

Phós Ó hEochaidh Maureen Lemass i 1951. B'iníon í seo le Seán F. Lemass, a bhí ina Thaoiseach ag an am. Toghadh go Dháil é don chéad uair sa bhliain 1957. Atoghadh é i ngach toghchán go dtí 1992 (i mBaile Átha Cliath Thoir Thuaidh, Baile Átha Cliath Ard Aidhin agus Baile Átha Cliath Thuaidh-Láir).

1990

Bhí ceathrar clainne acu; Emer Mulhern, Seán (Teachta Dála anois), Conor agus Ciarán.

Rinne Ó hEochaidh seirbhís mar

• an tAire Dlí agus Cirt (1961-1964)
• an tAire Talmhaíochta (1964-1966)
• an tAire Airgeadais (1966-1970)
• an tAire Sláinte agus Leasa Shóisialaigh (1977-1979),

Triail na n-Arm

Ag deireadh na seascaidí, bhris foréigean amach i dTuaisceart na hÉireann. Bhí Ó hEochaidh ina Aire Dlí i gcaibinéad Sheáin Uí Loingsigh ag an am.^[2]

Ní fhacthas Ó hEochaidh mar taobhaitheoir leis an bhfeachtas foréigin ó thuaidh. Mar sin, bhí ionadh ann nuair a sacáladh Ó hEochaidh agus Niall Blaney ón gcaibinéad mar gheall ar líomhaintí gur úsáideadh airgead Stáit le airm a iompórtáil don IRA.

Tógadh an bheirt chun triail in éineacht leis an gCaptaein James Kelly, agus fear gnó ón mBeilg darbh ainm Albert Luykx. Éigiontaíodh an ceathrar agus ceapadh go raibh saol polaitíochta Uí Eochaidh thart. Chaith sé roinnt blianta ar na cúlbhinsí ag iarraidh tacaíocht a ghineadh dó féin ón mbonn aníos.

Tréimhsí mar Thaoiseach

1987

D'éirí Jack Lynch as mar Thaoiseach agus mar cheannaire Fhianna Fáil sa bhliain 1979. Toghadh Ó hEochaidh i gcomharbacht air nuair a bhuaigh sé comórtas don cheannaireacht i gcoinne Seoirse Ó Colla a bhí ina Thánaiste ag an am. Chaith sé ceithre théarma mar Thaoiseach - (1979-1981; 1982 (Feabhra-Samhain); 1987-1989; 1989-1992).

Conspóidí

Nighthawks, 1992

D'éirigh Ó hEochaidh as an bpolaitíocht sa bhliain 1992 mar gheall ar ábhair chonspóideacha a tháinig chun solais. Tharla scannal cúléisteachta agus ní raibh aon rogha ag Ó hEochaidh ach éirí as mar Thaoiseach agus as an bpolaitíocht go hiomlán. Bhí an chonspóid mar chuid lárnach dá shaol (ghnóthaigh sé an leasainm 'The Great Houdini') go háirithe tar éis dó éirí as.

D'ardaíodh roinnt ceisteanna thar na blianta maidir le foinse maoinithe a shaol rachmasach. Tháinig sé chun solais i mBínse Fiosruithe McCracken agus i mBinse Fiosruithe Uí Mhuircheartaigh go raibh ard-chaimiléireacht ar bun ag Ó Eochaidh trí íocaíochtaí neamh-fhógartha a bhfuair sé ó lucht ghnó na tíre a phróiseáil i gcuntais thar sáile, chomh maith le mí-úsáid a bhain sé as cuntas costaisí an Taoisigh.

Bás

D'éag Ó hEochaidh ar an 13 Meitheamh 2006 (le hailse phróstataigh) sa bhliain 2006. Cuireadh é i Reilig Naomh Fionntán i gCill Fhionntáin i dtuaisceart chathair Átha Cliath.

Féach freisin

• Polaiteoirí i gCuan Bhaile Átha Cliath Thuaidh
• Cuan Bhaile Átha Cliath Thuaidh (Dáilcheantar)

Tagairtí

1. Charles James Haughey as Béarla, nó Charlie Haughey de ghnáth  
2. John-Paul McCarthy (3 Meitheamh 2020). "Níl aon éalú fós againn ó ‘thriail na n-arm’, Dealy Plaza na hÉireann" (ga-IE). Tuairisc.ie. Dáta rochtana: 2023-01-29.