درگاه ایران
کمیسیونهای تخصصی مجلس شورای اسلامی، گروههایی از نمایندگان هستند که با هدف بررسی تخصصی طرحها و لوایح مطرح شده در مجلس ایران تشکیل میشوند.[۱]
برپایه اصل ۶۶ قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران، تعداد کمیسیونها و دوره تصدی نمایندگان در آنها در آییننامه داخلی مجلس مشخص خواهد شد.[۲]
همچنین در اصل ۸۵ قانون اساسی آمدهاست:[۳]
«... مجلس نمیتواند اختیار قانونگذاری را به شخص یا هیأتی واگذار کند ولی در موارد ضروری میتواند اختیار وضع بعضی از قوانین را با رعایت اصل هفتاد و دوم به کمیسیونهای داخلی خود تفویض کند، در این صورت این قوانین در مدتی که مجلس تعیین مینماید به صورت آزمایشی اجرا میشود و تصویب نهایی آنها با مجلس خواهد بود. همچنین مجلس شورای اسلامی میتواند تصویب دایمی اساسنامه سازمانها، شرکتها، موُسسات دولتی یا وابسته به دولت را با رعایت اصل هفتاد و دوم به کمیسیونهای ذیربط واگذار کند یا اجازه تصویب آنها را به دولت بدهد…»
به صورت معمول، طرحها و لوایح مجلس ابتدا در کمیسیونهای مربوط، مورد بررسی کارشناسی قرار میگیرد و در هنگام طرح در صحن علنی مجلس، نظر نهایی کمیسیون پرسیده و اعلام میشود.[۱][۴]
بر اساس ماده ۳۸ آییننامه داخلی مجلس شورای اسلامی، کمیسیونهای این نهاد به دو دسته کمیسیونهای خاص و کمیسیونهای تخصصی با حیطه وظایف مشخص تقسیم میشوند. تعداد اعضای کمیسیونهای تخصصی حداقل نوزده و حداکثر بیست و سه نفر است و تعداد اعضای کمیسیونهای خاص طبق مواد (۳۹) تا (۴۴) آییننامه داخلی مجلس تعیین میشود.[۱][۵]
بر اساس ماده ۴۵ آییننامه داخلی مجلس شورای اسلامی، هر یک از کمیسیونهای تخصصی که بر اساس این آییننامه تشکیل میشوند، در حوزه تخصصی خود دارای وظایف و اختیارات زیر هستند:[۱][۵]
در حال حاضر کمیسیونهای مجلس شورای اسلامی در دو دسته کمیسیونهای خاص و کمیسیونهای تخصصی بر اساس مفاد آییننامه داخلی تشکیل شده و به فعالیت میپردازند. نام و جزییات مربوط به این کمیسیونها، در جدولهایی در ذیل آورده شدهاست.[۱][۴][۶][۷]