خیابان لاله‌زار

خیابان لاله‌زار
نمایی از خیابان لاله‌زار، دهه ۱۳۲۰
Map
منطقهلاله زار نو - لاله زار
شمالخیابان انقلاب
جنوبمیدان توپخانه

خیابان لاله‌زار با شماره‌گذاری معابر خیابان ۱۱۳۵ تهران (لاله‌زار نو) و خیابان ۱۱۷۵ تهران (لاله‌زار) یکی از خیابان‌های قدیمی و مرکزی شهر تهران است. این خیابان از جنوب به میدان امام خمینی (توپخانه) و از شمال به خیابان انقلاب اسلامی (شاهرضا) منتهی می‌شود.

لاله‌زار در اواخر دوره قاجار زمان احمد شاه قاجار و اوایل پهلوی، نماد نوگرایی و هنر ایران بود و «شانزه‌لیزهٔ تهران» لقب گرفته بود. بسیاری از تئاترها، رستوران‌ها، تجارت‌خانه‌ها، کاباره‌ها، پیاله‌فروشی‌ها، خیاط‌خانه‌ها، سینماها و فروشگاه‌های معروف ایران در این خیابان قرار داشتند. همچنین موسیقی سبک کوچه‌بازاری در این منطقه متولد شد.

خیابان لاله‌زار از طریق ایستگاه‌های مترو توپخانه (در ابتدای خیابان)، ایستگاه مترو سعدی (تقاطع سعدی و جمهوری) و ایستگاه مترو دروازه دولت (تقاطع انقلاب و لاله‌زار نو) قابل دسترسی است.

پیشینه

عمارت مبارکهٔ لاله‌زار از طرف جنوب اثر ابوتراب غفاری (در حدو سال ۱۲۶۳ خورشیدی)
نخستین روز نمایش فیلم «طوفان در شهر ما» ساخته ساموئل خاچیکیان در ۲۴ فروردین ۱۳۳۷ در سینما ایران، خیابان لاله‌زار

به فرمان فتح‌علی شاه قاجار، در بیرون از حصار شاه‌طهماسبی تهران باغ لاله‌زار احداث شد. سپس‌تر، دو عمارت در این باغ بنا شد که یکی قصری دوطبقه دارای ۱۲ اتاق و دو تالار بود و دیگری کلاه‌فرنگی باغ لاله‌زار بود که به فاصلهٔ حدود ۴۰۰ ذرع از قصر و در جنوب باغ قرار داشت.[۱]

ناصرالدین شاه پس از بازگشت از سفر اول فرنگستان به خیال احداث خیابانی مانند «شانزه‌لیزه» در تهران به عنوان «دارالخلافه» افتاد و دستور داد که از میان باغ مصفای لاله‌زار خیابان بکشند، زمین‌های اطراف خیابان نیز میان «مقربین درگاه» تقسیم شد. مهدی‌قلی هدایت در مورد آن می‌گوید:

لاله‌زار باغی بود بین خیابان لاله‌زار و میدانی در متمم خیابان استانبول و خیابان ماشین که حال اکباتان نام نهاده‌اند قسمت شرقی آن را باغ وحش می‌گفتند حال همه عمارت شده‌است خیابان لختی (سعدی) آن دو قسمت را از هم جدا کرده‌است، ناصرالدین شاه لاله‌زار را به نود هزار تومان فروخت تولوزان التماس‌ها کرد که نگاه بدارند که سبب لطافت هوای شهر است نشنیدند در تابستان خیابان لاله‌زار هوای خنک بسیار خوبی داشت در آن اوقات که خیابان خوش هوا و روح‌افزا بود اهالی کمتر استفاده می‌کردند اینک که هوای آن خیابان باطناً و ظاهراً کثیف و موذی است محل توجه و ازدحام خلق است

— خاطرات و خطرات، ص. ۵[۲]

بعدها در دورهٔ پهلوی خوانندگان موسیقی عامیانهٔ ایران مانند مهوش، آفت، قاسم جبلی، تاجیک، روح‌پرور، علی نظری، آغاسی، سوسن و ایرج حبیبی همگی در لاله‌زار به روی صحنه می‌رفتند.

به نوشتهٔ جعفر شهری در کتاب «تهران قدیم»:[۳]

عشقی و عارف بهترین نمایشنامه‌های خود را در سالن گراند هتل آن به معرض تماشا گذارده… زیباترین خانم‌های شوخ و شنگ و رعناترین پسران دلربا نیز از این ساعات رو به آن می‌آوردند و شیک پوش‌ترین مردان و آلامدترین جوانان در این خیابان دیده می‌شدند.

زمانی در لاله‌زار ۱۵ سینما و چندین تئاتر و تماشاخانه فعالیت داشتند ولی امروزه ۱۰ سینما فعال در این خیابان فعال هستند. اکثر این سینماها اکنون از رونق افتاده‌اند.

در اوایل دورهٔ پهلوی، در اوایل خیابان لاله‌زار از سوی میدان توپخانه، مغازه‌ای به نام پیرایش قرار داشت که به جهت داشتن پوشاک مد روز در تهران شهرت داشت. روبه‌روی این مغازه، کافه قنادی لاله‌زار واقع بود.[۴] امروزه بیشتر لاله‌زار را صنف فروشندگان لوازم برقی در اختیار گرفته‌اند.

«خانه و باغ اتحادیه» یا «خانه امین‌السلطان» عمارتی مربوط به دوران قاجار است که به عنوان تنها بازمانده از خیابان لاله‌زار قدیم و یکی از نفایس معماری عصر قاجار شناخته می‌شود.[۵]

عمارتی زیبا و قدیمی در خیابان لاله زار

اماکن معروف لاله‌زار

عمارت کافه پارس، دهه ۱۳۲۰
نمای داخلی گراند هتل در خیابان لاله‌زار
خیابان لاله‌زار از بالا - ۱۳۸۹

هتل، کافه و کاباره

سینما

تجارت خانه‌ها

  • کمپانی نصرالله عشقی - موزیکال رکورد
  • کمپانی آغاسی - صفحات سودوا و ادیون
  • کمپانی زرتاری - صفحات شهرزاد و رویال

تماشاخانه

  • تماشاخانه تئاتر نصر
  • تئاتر پارس
  • تماشاخانه گبومر و روسیخان
  • تماشاخانه گیتی (صادقپور)
  • تماشاخانه تفکری
  • تئاتر دهقان

خانه‌های تاریخی

کوچه‌ها

اماکن دیگر

  • فروشگاه پیرایش (نخستین فروشگاه بزرگ به سبک اروپائی در ایران)
  • فروشگاه جنرال مد
  • موسسه کیهان
  • مسجد هدایت
  • انبار ببراز خان
  • آرشیو اصغر (عکاس)

لاله‌زار در آثار هنری

دربارهٔ خیابان لاله‌زار مستندها و یادبودهای چندی ساخته شده‌است. از آن میان می‌توان به فیلم مستند «هشتصد قدم در لاله‌زار» ساخته امید شریف موسوی (سال ۱۳۸۲) با روایت مسعود کیمیایی را نام برد.[۶] در سال ۱۳۸۲ رضا یزدانی ترانه لاله‌زار (آلبوم پرنده بی‌پرنده) را خواند که موسیقی متن فیلم سینمایی حکم بود.[۷]

در مستند «تهران امروز» ساخته خسرو سینایی (سال ۱۳۵۶) صحنه‌هایی از خیابان لاله‌زار با ترانه «دیشب تو لاله‌زار» مرتضی احمدی به تصویر کشیده شده‌است.[۸]

بخش قابل توجهی از رخدادهای مجموعه «هزاردستان» در این خیابان (لوکیشن شهرک سینمایی) رخ می‌دهد. این لوکیشن لاله‌زار همچنین در سریال‌های دیگری مانند «کیف انگلیسی»، «در چشم باد»، «کلاه پهلوی»، «سرزمین کهن»، «جهان پهلوان تختی»، «مدار صفر درجه»، «معمای شاه» و «شهرزاد» مورد استفاده قرار گرفته‌است.

در مردادماه ۱۳۹۸ (اوت ۲۰۱۹) ابی آلبوم جدیدی به نام «لاله‌زار» منتشر کرد که «ترانه لاله‌زار» که نام آلبوم نیز از آن برگرفته شده‌است، محوری‌ترین ترانه این آلبوم است.[۹]

فیلم مستند «لاله‌زاری‌ها» ساخته حسین احمدیان (۹۴–۱۳۹۳)) دربارهٔ فراز و فرود موسیقی عامه‌پسند در ایران است. فیلمی که در آن فیلم‌ساز با یاری جستن از تصاویر آرشیوی و به‌کارگیری یک شخصیت مرکزی در پیوند با موضوع، مخاطب را به فضای لاله‌زار می‌برد.[۱۰] «تماشاخانه طهران» مستندی تاریخی است که می‌کوشد با گذر به تماشاخانه‌های قدیمی تهران در خیابان لاله‌زار، نوع فعالیتشان و علت تعطیلی آنها بپردازد.[۱۱]

همچنین نام «کوچه ملی» (از کوچه‌های اصلی خیابان لاله‌زار) به ویژه در ترانه‌ها، نوستالژی دورانی را یادآوری می‌کند که خیابان لاله‌زار زنده و مرکز فرهنگ و هنر تهران به‌شمار می‌رفت. از جمله این آثار می‌توان به ترانه «کوچه ملی» که توسط رضا یزدانی خوانده شده‌است[۱۲] یا «فیلم کوچه ملی» به کارگردانی مهرشاد کارخانی اشاره کرد.[۱۳]

از دیگر آثار هنری و یادبودها می‌توان موارد زیر را نام برد:

  • مستند «مرثیه‌ای برای لاله‌زار» ساخته صالح دلدم. دبیر هنری روزنامه داریوش آریا را برای تهیه گزارش از سینماهای لاله‌زار راهی این خیابان می‌کند ولی او همه را ویرانه دیده و خاطرات آنجا را به یاد می‌آورد.[۱۴]
  • «مستند لاله‌زار»[۱۵] ساخته محمدرضا اصلانی و هوشنگ اعلم
  • مستند «ساکنین طبقه بالای لاله‌زار» در بررسی تاریخ سیاسی- اجتماعی لباس در ایران[۱۶]
  • کوچه ملی (فیلم)

همچنین دکور این خیابان در «شهرک سینمایی و تلویزیونی ایران» بازسازی شده‌است.

نگارخانه

جستارهای وابسته

پانویس

  1. ^  IRAN Journal of Architecture,No.13/September 2004
  2. ^  روزنامهٔ ایران.

منابع

  1. اعتمادالسلطنه، محمدحسن، «روزنامهٔ شرف»، ۱۳۰۲ ه‍.ق
  2. «برگه:خاطرات و خطرات.pdf/۱۹». ویکی‌نبشته. ۲۰۱۸-۰۱-۲۷. دریافت‌شده در ۲۰۱۸-۰۱-۲۷.
  3. شهری‌باف، جعفر (۱۳۷۶). طهران قدیم. تهران: معین‏‫. ص. ۲۷۸. شابک ۹۶۴-۵۶۴۳-۶۶-X.
  4. منتصری، هوشنگ، در آن‌سوی فراموشی، یادی از دکتر رضا رادمنش، دبیرکل اسبق حزب توده، تهران: نشر و پژوهش شیرازه، پائیز ۱۳۷۹، تاریخ معاصر ایران، ۲۲، ص۱۳
  5. درخواست از شهردار تهران برای حفظ خانه 'دایی جان ناپلئون'، بی‌بی‌سی فارسی
  6. هشتصد قدم در لاله‌زار
  7. https://www.hamshahrionline.ir/news/201499/زندگینامه-رضا-یزدانی-۱۳۵۲
  8. «دیشب تو لاله‌زار با صدای مرتضی احمدی». دریافت‌شده در ۱۷ فوریه ۲۰۲۱.
  9. «آلبوم جدید «ابی» با نام «لاله‌زار» منتشر شد». صدای آمریکا. دریافت‌شده در ۲۰۱۹-۰۹-۰۱.
  10. «'لاله‌زاری‌ها' در آپارات». بی‌بی‌سی فارسی. ۲۹ بهمن ۱۳۹۷.
  11. «تماشاخانه طهران». شبکه مستند سیما. دریافت‌شده در ۱۷ فوریه ۲۰۲۱.
  12. «ترانه «کوچه ملی»». ساندکلاود. دریافت‌شده در ۸ بهمن ۱۳۹۹.
  13. «کوچه ملی». سوره‌سینما. دریافت‌شده در ۳۰ اوت ۲۰۱۳.
  14. «مرثیه‌ای برای لاله‌زار». دریافت‌شده در ۱۷ فوریه ۲۰۲۱.[پیوند مرده]
  15. «لاله‌زار بزرگ‌ترین قبرستان سینما در جهان / گفت‌وگو با محمدرضا اصلانی و هوشنگ اعلم دربارهٔ یک پروژه مستند». دریافت‌شده در ۱۷ فوریه ۲۰۲۱.
  16. «رازهای خیاطان یک خیابان قدیمی در تهران / مستند "ساکنین طبقه بالای لاله‌زار" به روایت فریبا رئیسی». دریافت‌شده در ۱۷ فوریه ۲۰۲۱.

پیوند به بیرون

Read other articles:

2017 studio album by Super JuniorPlayDigital cover (Artwork from Blacksuit version cover)Studio album by Super JuniorReleasedNovember 6, 2017 (2017-11-06)Recorded2017StudioSM Studios, SeoulGenreK-popSynthfunkR&B[1]Length35:03LanguageKoreanLabelSMLabel SJGenieIRIVER (repackage)ProducerTak Young-junSuper JuniorSuper Junior chronology Devil(2015) Play(2017) One More Time(2018) Singles from Play One More ChanceReleased: October 30, 2017 Black SuitReleased: Novem...

 

 

Cet article est une ébauche concernant une localité philippine. Vous pouvez partager vos connaissances en l’améliorant (comment ?) selon les recommandations des projets correspondants. Pour les articles homonymes, voir Lucena (homonymie). Lucena (fil) Lungsod ng Lucena Administration Pays Philippines Région CALABARZON Province Quezon Barangays 33 Maire Barbara C. Talaga Code postal 4200 Démographie Population 275 000 hab. (2012) Densité 3 306 hab./km2 Populati...

 

 

Cyberpunk 2077 Información generalDesarrollador CD Projekt REDDistribuidor CD ProjektBandai Namco GamesWarner Bros. Interactive EntertainmentDirector Adam BadowskiProductor Richard BorzymowskiMarcin PrzybyłowiczProgramador Mateusz Popławski Escritor Jakub Szamałek, Stanisław Święcicki y Marcin Blacha Compositor Marcin PrzybyłowiczP. T. AdamczykPaul Leonard-MorganDatos del juegoGénero Rol de acciónDisparos en primera personaAcciónCiencia ficciónCyberpunkIdiomas inglés, ruso, franc...

Кліфтон Мігесо Кліфтон Мігесо Кліфтон Мігесо у складі ВПС (2015 рік) Особисті дані Повне ім'я Кліфтон Мігесо Аїсі Народження 5 лютого 1993(1993-02-05) (30 років)   Какамега, Кенія Зріст 177 см[1] Вага 72 кг Громадянство  Кенія Позиція вінґер Інформація про клуб Поточний клуб

 

 

5421 УлановаВідкриттяВідкривач Журавльова Людмила Василівна,Карачкіна Людмила ГеоргіївнаМісце відкриття КрАОДата відкриття 14 жовтня 1982ПозначенняНазвана на честь Уланова Галина Сергіївна[1]Тимчасові позначення 1982 TD2 1987 DJ2 1989 YEКатегорія малої планети Астероїд голов...

 

 

Ocean's ThirteenSutradara Steven Soderbergh Produser Jerry Weintraub Ditulis oleh Brian Koppelman David Levien PemeranGeorge Clooney Brad PittMatt DamonAndy GarcíaDon Cheadle Bernie MacEllen BarkinAl PacinoCasey AffleckScott CaanEddie JemisonShaobo QinCarl ReinerElliott GouldPenata musikDavid HolmesSinematograferSteven SoderberghPenyuntingStephen MirrionePerusahaanproduksiJerry Weintraub ProductionsSection Eight ProductionsVillage Roadshow PicturesDistributorWarner Bros. PicturesTangga...

هذه المقالة يتيمة إذ تصل إليها مقالات أخرى قليلة جدًا. فضلًا، ساعد بإضافة وصلة إليها في مقالات متعلقة بها. (يوليو 2022) تقدم جمعيتان جيوفيزيائيتان دوليتان جوائز سنوية سميت على شرف موريس إوينغ، هما الاتحاد الجيوفيزيائي الأمريكي وجمعية علماء الجيوفيزياء الاستكشافية: ميدالية ...

 

 

1976 Indian Tamil film Rojavin RajaPosterDirected byK. VijayanWritten byA. VeerappanProduced byN. V. RamasamyStarringSivaji GanesanVanisriCinematographyM. KannappaEdited byB. KanthasamyMusic byM. S. ViswanathanDistributed byN. V. R. PicturesRelease date 15 December 1976 (1976-12-15) CountryIndiaLanguageTamil Rojavin Raja (transl. King of Roses) is a 1976 Indian Tamil-language film, directed by K. Vijayan and produced by N. V. Ramasamy. The film stars Sivaji Ganesan, Vanis...

 

 

This article includes a list of references, related reading, or external links, but its sources remain unclear because it lacks inline citations. Please help to improve this article by introducing more precise citations. (October 2021) (Learn how and when to remove this template message)A wooden carving of Mangarevan deity, Metropolitan Museum of Art Another Mangareva deity sculpture, Bernice P. Bishop Museum Mangarevan narrative (or Mangarevan mythology) comprises the legends, historical tal...

American legal advocacy group A major contributor to this article appears to have a close connection with its subject. It may require cleanup to comply with Wikipedia's content policies, particularly neutral point of view. Please discuss further on the talk page. (July 2018) (Learn how and when to remove this template message) American Law InstituteAbbreviationALIFormation1923; 100 years ago (1923)HeadquartersPhiladelphia, Pennsylvania, U.S.DirectorDiane WoodPresidentDavid F...

 

 

Metabolic reaction This article has multiple issues. Please help improve it or discuss these issues on the talk page. (Learn how and when to remove these template messages) This article needs additional citations for verification. Please help improve this article by adding citations to reliable sources. Unsourced material may be challenged and removed.Find sources: Substrate-level phosphorylation – news · newspapers · books · scholar · JSTOR (November ...

 

 

This article is about the town. For the Second World War battles, see First Battle of El Alamein and Second Battle of El Alamein. For other uses, see El Alamein (disambiguation). This article has multiple issues. Please help improve it or discuss these issues on the talk page. (Learn how and when to remove these template messages) You can help expand this article with text translated from the corresponding article in Arabic. (April 2019) Click [show] for important translation instruction...

Flag of South OssetiaFlag of the Republic of South Ossetia and the Provisional Administration of South OssetiaProportion1:2Adopted1991, 2007DesignA Tri-Horizontal Bar flag with the colors White, Red, and Yellow similarly designed to the flag of North Ossetia Flag of the President of South OssetiaProportion2:3Adopted1991DesignA Tri-Horizontal Bar flag with the colors White, Red, and Yellow similarly designed to the flag of North Ossetia with emblem of South Ossetia in center of flag South Osse...

 

 

Public college in Apayao, Philippines Apayao State CollegeFormer namesConner Vocational High School[1]Kalinga-Apayao School of Arts and Trades[2][1]Apayao Institute of Science and Technology[3][1]TypeState collegePresidentDr. Nelia Z. CauilanLocationConner, Apayao, Philippines17°49′03″N 121°16′55″E / 17.81739°N 121.28204°E / 17.81739; 121.28204Websiteasc.edu.phLocation in LuzonShow map of LuzonApayao State College (Ph...

 

 

Ministry of DefenceFlag of the Zimbabwe Defence ForcesDepartment overviewFormed18 April 1980 (1980-04-18) (of Zimbabwe)1994 (integrated Ministry of Defence)12 September 2023 (2023-09-12) (present form)Preceding DepartmentMinistry of Defence and War VeteransJurisdictionGovernment of ZimbabweHeadquartersDefence House, Corner Kwame Nkuruma / 3rd Street, HarareMinister responsibleOppah Muchinguri, Minister of DefenceDeputy Minister responsibleLevi Mayihlome, Deputy M...

United States historic placeChi Omega Greek TheatreUniversity of Arkansas, FayettevilleU.S. National Register of Historic Places Location in ArkansasShow map of ArkansasLocation in United StatesShow map of the United StatesLocationDickson St., Fayetteville, ArkansasCoordinates36°4′0″N 94°10′24″W / 36.06667°N 94.17333°W / 36.06667; -94.17333Arealess than one acreBuilt1930ArchitectJamieson and SpearlArchitectural styleGreekMPSPublic Schools in the Ozarks...

 

 

Mexican professional wrestler For the American biographical drama film, see Cassandro (film). CassandroCassandro in 2019Birth nameSaúl Armendáriz[1]Born (1970-05-20) May 20, 1970 (age 53)[2]El Paso, Texas, United States[1][3]Professional wrestling careerRing name(s)Andromeda[4]CassandroCassandro el Exotico[5]Mister Romano[1]Rosa Salvaje[1]Satanico del Exotico[6]Billed height1.66 m (5 ft 5+1⁄2 i...

 

 

2018 studio album by RhyeBloodStudio album by RhyeReleasedFebruary 2, 2018 (2018-02-02)Length42:00LabelLoma VistaRhye chronology Woman(2013) Blood(2018) Spirit(2019) Professional ratingsAggregate scoresSourceRatingMetacritic71/100[1]Review scoresSourceRatingThe 405(8/10)[2]AllMusic[3]Clash8/10[4]Exclaim!(9/10)[5]The Line of Best Fit7.5/10[6]NME[7]Pitchfork6.3/10[8] Blood is the second studio album by Canadi...

Santa Cruz Map The Santa Cruz Map (Also known as the Uppsala map) is the earliest known city map of Mexico City as the capital of New Spain. The map depicts the city’s layout with its buildings, streets, and waterways surrounded by the lakes of the basin of the Valley of Mexico and the countryside beyond. In the map one can also see images of daily life, animals and plants. It is a watercolor map that was painted between 1550 and 1556. The map gets its name from Alonso de Santa Cruz, court ...

 

 

Wakil Bupati SorongLambang Kabupaten SorongPetahanaSuka Harjonosejak 22 Agustus 2017Masa jabatan5 tahunPejabat perdanaStepanus MalakDibentuk12 Juni 2002Nama takresmiWabup SorongSitus websorongkab.go.id Berikut ini adalah Daftar Wakil Bupati Sorong sejak awal hingga sekarang. No. Wakil Bupati Awal Menjabat Akhir Menjabat Periode Bupati Ket. 1 Stepanus Malak 12 Juni 2002 12 Juni 2007 10 John Piet Wanane 2 Tri Budiarto 12 Juni 2007 12 Juni 2012 11 Stepanus Malak 3 Suka Harjono 12 Juni 2012 ...

 

 

Strategi Solo vs Squad di Free Fire: Cara Menang Mudah!