مسعود میرزا ظل‌السلطان

ظل‌السلطان
حاکم اصفهان و یزد
پادشاهناصرالدین شاه، مظفرالدین شاه
حاکم اصفهان
دوره مسئولیت
۱۲۵۳ خورشیدی – ۱۲۸۶ خورشیدی
پادشاهناصرالدین شاه، مظفرالدین شاه، محمد علی شاه
اطلاعات شخصی
زاده
سلطان مسعود میرزا

۱۵ دی ۱۲۲۸ خورشیدی
تبریز
ظل‌السلطان
درگذشته۱۲ تیر ۱۲۹۷ (۶۸ سال)
اصفهان
همسر(ان)همدم الملوک
فرزندان۱۲ فرزند (۹ دختر و ۳ پسر)
مادرعفت‌السلطنه
پدرناصرالدین‌شاه
ظل‌السلطان

سلطان مسعود میرزا (۱۵ دی ۱۲۲۸ خورشیدی – ۱۲ تیر ۱۲۹۷ خورشیدی) ملقب به ظل‌السلطان شاهزادهٔ قاجار و بزرگ‌ترین پسر بالغ ناصرالدین‌شاه بود. وی حدود سی و چهارسال حاکم اصفهان بود.

ظل‌السلطان، علاوه بر ترکی آذربایجانی، فارسی و عربی، به زبان فرانسه نیز مسلط بود. او کتابخانهٔ بزرگی داشت و در آن کتاب‌های نفیس خطی جمع می‌کرد.[۱] تاریخ مسعودی به قلم اوست. او خود را مالک برحق سلطنت می‌دانست ولی پس از مرگ ناصرالدین‌شاه با این که مسن‌تر از مظفرالدین‌شاه بود به این دلیل که از مادری غیر قاجار زاده شده بود، از تاج و تخت محروم شد.

او برای نشان دادن قدرت خود کارهای منفی زیادی انجام داد که تخریب کاخ‌های صفوی همچون کاخ هفت‌دست و کوشک آیینه‌خانه و عمارت نمکدان از جملهٔ آنهاست.[۲] ظل‌السلطان در سرکوب بختیاری‌ها و نهایتاً قتل حسین‌قلی‌خان ایلخانی عامل اصلی بود، چرا که تصور چنین بود که ظل‌السلطان با همکاری بختیاری‌ها قصد تصاحب سلطنت را دارد، لذا برای رفع این اتهام، دستور قتل حسین‌قلی‌خان را داد.[۳]

زندگی

سلطان مسعود میرزا در ۲۰ صفر ۱۲۶۶ (۱۵ دی ۱۲۲۸ خورشیدی) در تبریز زاده شد. پدر او ناصرالدین‌شاه و مادرش عفت‌السلطنه از زنان صیغهٔ شاه و دختر رضاقلی بیگ غلام پیشخدمت بهمن میرزا برادر اعیانی محمدشاه، بود.[۴] چون از مادری غیر قاجار زاده شد به ولیعهدی نرسید. در جوانی حکمران مازندران بود و از سال ۱۲۶۲ حاکم اصفهان شد. در طول سال‌های بعد، حکومت ایالت‌های فارس، کردستان، لرستان و یزد نیز به او داده شد.

او همواره مایل به داشتن نیروی نظامی شخصی بود.[۵] بنابراین در اصفهان فوج‌های نظامی با لباس و اسلحهٔ ارتش اتریش تشکیل داد و برای تعلیم دادن آنها از آلمان معلم‌های نظامی استخدام کرد.[۶] مظفرالدین شاه که از خودسری‌های ظل‌السلطان در اصفهان بیم داشت، او را شبانه از تمام حکومت‌های خود عزل کرد و تنها شهر اصفهان را برایش باقی گذاشت.[۵]

حکومت اصفهان و تخریب بناهای تاریخی

فرمانروایی سی و چهار ساله ظل‌السلطان بر اصفهان، با ویرانی بیش از ۵۰ اثر و بنای تاریخی و باغ ایرانی در پایتخت دولت صفوی همراه بود. شهر اصفهان که در روزگار اوج شکوه خود دارای ۱۳۷ کاخ، ۱۶۲ مسجد، ۴۸ مدرسه، ۲۷۳ حمام و ۱۲ گورستان بود،[۷] در دوره ظل‌السلطان بیشتر شکوه و زیبایی خود را از کف داد. یکی از جهانگردان اروپایی در آن زمان نوشته است:[۷]

«متأسفانه ظل‌السلطان از خیابان خوش‌منظره و فرح‌آور چهارباغ مانند سایر آثار باستانی چیزی باقی نگذاشته، جدول‌های سنگی را پرکرده و حواشی آنها را فروخته و نقاشی‌های تاق‌ها و دیوارها را هم محو کرده است. جای قصرها و عمارت‌های خالی صفوی را هم با ایجاد مزارع گرمک و خیار اشغال کرده است.»

وی در اواخر حکومت در خود اصفهان و در زمان مظفرالدین شاه قاجار، برخی از عمارت‌های باقی‌مانده از دورهٔ صفوی را نابود کرد. عمارت‌هایی مانند عمارت آیینه‌خانه (در کنار زاینده‌رود)، و برخی دیگر را به نابودی کشاند و آینه کاری‌های روی ستون‌های عالی‌قاپو و چهل‌ستون را از میان برد. وی همچنین دستور داد روی نقاشی‌های نفیس داخل چهل‌ستون را با گچ بپوشانند و نقاشان قاجاری بر روی آنها نقاشی‌های خود را بنگارند.[۸]

تخریب برخی از بناهای صفوی از جمله ابنیه باغ سعادت آباد به دستور مسعود میرزا ظل‌السلطان، در فیلم مستند بوی فروردین مورد بررسی قرار گرفته است.[۹]

شکارهای میانکاله

میانکاله در گذشته از طبیعتی بسیار غنی‌تر از امروز برخوردار بود و علاوه بر پرندگان پرشمار یکی از بهترین زیستگاه‌های پستانداران بزرگ ایران از جمله ببر مازندران نیز به‌شمار می‌رفت. ظل‌السلطان در یکی از قشون‌کشی‌های خود به میانکاله برای سرکوب دزدان و راهزنان که در این منطقه و جزایر آشوراده پناه گرفته بودند از شکار تعداد زیادی ببر، پلنگ، مرال (گوزن بزرگ)، قرقاول، گاو و گاومیش وحشی و تعداد شوکا (گوزن کوچک) خبر می‌دهد.[۱۰][۱۱] امروزه مدت‌هاست که نسل تمامی این جانداران به جز قرقاول منقرض شده و یکی از دلایل آن نیز همین کشتار عجیب ظل‌السلطان و سپاهیانش بوده است.[۱۰][۱۱][۱۲][۱۳]

دوران مشروطه

عمارت مسکونی ظل‌السلطان در میدان بهارستان تهران

پس از به قدرت رسیدن محمدعلی‌شاه ظل‌السلطان با چندتن از فرزندان خود عازم اروپا شد.[۱۴] وی به امید حمایت مشروطه‌خواهان از وی و برکناری محمدعلی‌شاه گاهی کمک‌های کمی به مشروطه‌خواهان می‌کرد. در روز به‌توپ‌بستن مجلس توسط کلنل لیاخوف، خانهٔ وی (عمارت مسعودیه) در کنار میدان بهارستان یکی از محل‌هایی بود که مشروطه‌خواهان در آن سنگر گرفته بودند و به سوی قزاقان تیراندازی می‌کردند،[۱۵] که با مغلوب شدن مشروطه‌خواهان، خانه او و خواهرش بانو عظمی مورد هجوم و غارت قزاقان لیاخوف و سربازان سیلاخوری قرار گرفت.[۱۶]

وی در ۱۲ تیر ۱۲۹۷ در باغ نو اصفهان در گذشت و در مشهد[۵] به خاک سپرده شد.

افتخارات

جستارهای وابسته

پانویس

  1. سلطانی، شهلا. ص. ۱۸۳
  2. بامداد، مهدی. شرح حال رجال ایران در قرن ۱۲ و ۱۳ و ۱۴ هجری (جلد ۴). چاپ اوّل. تهران: زوار، ۱۳۴۷.
  3. www.dsi.co.ir (۱۳۹۴-۰۲-۲۸). «حسین قلی خان ایلخانی بختیاری». www.iichs.ir. بایگانی‌شده از اصلی در ۲۳ آوریل ۲۰۲۱. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۱۱-۱۵.
  4. سلطانی، شهلا. ص. ۱۸۰
  5. ۵٫۰ ۵٫۱ ۵٫۲ معیری، دوستعلی. ص. ۲۲۵
  6. سلطانی، شهلا. صص. ۱۸۱–۱۸۲
  7. ۷٫۰ ۷٫۱ علیرضا افشاری (۱۵ دی ۱۳۹۳). «ظل‌السلطان و آشوراده». روزنامه قانون. بایگانی‌شده از اصلی در ۱۴ سپتامبر ۲۰۱۵. دریافت‌شده در ۱۳ بهمن ۱۳۹۳.
  8. سیوری، راجر مروین.
  9. http://isna.ir/fa/news/94051206705/از-آئینه-خانه-و-هفت-دست-تا-تپه-ای-خاکی
  10. ۱۰٫۰ ۱۰٫۱ محمدعلی اینانلو (۲۷ آذر ۱۳۹۳). «کار نیمه تمام ظل السلطان در میانکاله». خبر آنلاین.
  11. ۱۱٫۰ ۱۱٫۱ ظل السلطان، مسعود میرزابن ناصر (۱۳۲۵). تاریخ سرگذشت مسعودی: زندگی‌نامه و خاطرات ظل السلطان. تهران.
  12. «از ظل السلطان تا من؛ از ببر هیرکانی تا پلنگ ایرانی». افرا کمپ. ۲۸ دی ۱۳۹۲.
  13. «ببر مازندران؛ خاطره‌ای فراموش شده». سبز پرس. ۲۵ فروردین ۱۳۸۹. بایگانی‌شده از اصلی در ۱۸ مارس ۲۰۱۲.
  14. سلطانی، شهلا. ص۱۹۹
  15. کسروی، احمد.
  16. سلطانی، شهلا. ص۱۹۵

منابع


پسران ظل‌السلطان

ُِِّسلطان حسین میرزا جلال‌الدوله - بهرام میرزا سردار مسعود - تیمور میرزا اعتمادالسلطنه - فریدون میرزا - اکبر میرزا صارم‌الدوله - اسماعیل میرزا معتمدالدوله - محمود میرزا یمن‌السلطنه - غلام‌حسین میرزا - فیروز میرزا مسعود - هرمز میرزا - اردشیر میرزا


Read other articles:

اضغط هنا للاطلاع على كيفية قراءة التصنيف سهمية ستانفوردية   المرتبة التصنيفية نوع  التصنيف العلمي النطاق: حقيقيات النوى المملكة: نباتات الفرقة العليا: النباتات الجنينية القسم: النباتات الوعائية الشعبة: حقيقيات الأوراق الشعيبة: البذريات العمارة: كاسيات البذور الطائف...

 

Опис Кунівська сільська рада Джерело Неофіційний сайт Кунів Час створення 07.01.2010р. Автор зображення Карчевський Володимир Олександрович Ліцензія див. нижче Ліцензування Власник авторських прав на цей файл дозволяє будь-кому використовувати його з будь-якою метою, за умо

 

2014 film by Peter Jackson The Hobbit:The Battle of the Five ArmiesTheatrical release posterDirected byPeter JacksonScreenplay by Fran Walsh Philippa Boyens Peter Jackson Guillermo del Toro Based onThe Hobbitby J. R. R. TolkienProduced by Carolynne Cunningham Zane Weiner Fran Walsh Peter Jackson Starring Ian McKellen Martin Freeman Richard Armitage Evangeline Lilly Lee Pace Luke Evans Benedict Cumberbatch Ken Stott James Nesbitt Cate Blanchett Ian Holm Christopher Lee Hugo Weaving Orlando Blo...

п о р Згурівська селищна громадаСмт ЗгурівкаСела Аркадіївка • Безуглівка • Великий Крупіль • Вишневе • Вільне • Вознесенське • Войтове • Володимирське • Горбачівка • Гречана Гребля • Жуківка • Зелене • Іллінське • Красне • Левченкове • Лизогубова Слобода • Любо...

 

American TV series or program Brandy & Ray J: A Family BusinessGenreRealityStarring Brandy Norwood Ray J Opening themeBusiness of Family by Brandy & Ray JCountry of originUnited StatesNo. of seasons2No. of episodes22ProductionExecutive producers Ben Samek Brandy Norwood Cris Abrego Jeff Olde Jill Holmes Kristen Kelly Mark Cronin Matt Odgers Ray J Norwood Running time40 minutesProduction company51 Minds EntertainmentOriginal releaseNetworkVH1ReleaseApril 11, 2010 (2010-04-11)...

 

City in Ottawa County, Michigan, United States City in Michigan, United StatesCoopersville, MichiganCityNickname: C-VilleLocation of Coopersville in Ottawa County, MichiganCoordinates: 43°3′50″N 85°56′10″W / 43.06389°N 85.93611°W / 43.06389; -85.93611CountryUnited StatesStateMichiganCountyOttawaincorporated1871 (as village)January 1, 1967 (as city)Government • MayorDuane Young [1]Area[2] • Total4.81 sq ...

American comic strip by Carl Schultze Foxy GrandpaCarl E. Schultze's Foxy Grandpa (1904)Author(s)Bunny (Carl E. Schultze)Current status/scheduleConcluded gag-a-day stripLaunch dateJanuary 7, 1900 (January 7, 1900)End date1918 (1918)Alternate name(s)Foxy Grandpa's Stories (1920s–1930s)Syndicate(s)New York Herald (1900–1902)New York American (1902–c. 1918)C. J. Mar Syndicate (1912–1918)Newspaper Feature Syndicate (1920s–1930s)Associated NewspapersNew York PressNew York Heral...

 

Lode WynsPersonal informationFull nameLodewijk Jules Arthur WynsNationalityBelgianBorn (1946-11-29) 29 November 1946 (age 77)SportSportAthleticsEventJavelin throw Lode Wyns Lodewijk Jules Arthur Wyns (born 29 November 1946) is a Belgian former athlete and molecular biologist and professor at the Vrije Universiteit Brussel (Brussels, Belgium). He competed in the men's javelin throw at the 1968 Summer Olympics.[1] Lode Wyns obtained a PhD from the Vrije Universiteit Brussel in...

 

Trains: in UK Template‑class Trains Portal This template is within the scope of WikiProject Trains, an attempt to build a comprehensive and detailed guide to rail transport on Wikipedia. If you would like to participate, you can visit the project page, where you can join the project and/or contribute to the discussion. See also: WikiProject Trains to do list and the Trains Portal.TrainsWikipedia:WikiProject TrainsTemplate:WikiProject Trainsrail transport articlesTemplateThis template does ...

A Darker Domain First editionAuthorVal McDermidCountryUnited KingdomLanguageEnglishSubjectUK miners strike of 1984–1985GenreCrime novel, psychological thrillerPublisherHarperCollinsPublication date2008 A Darker Domain is a 2008 psychological thriller novel by Scottish crime writer Val McDermid. Reviewers often noted the fast paced style of the novel as it flashes back and forth between two plot lines, a contemporary crime in 2007 and the investigation of a cold case from 1984. The novel is ...

 

1904 song by English composer Edward Elgar In Moonlight is a song with music written by the English composer Edward Elgar in 1904 to words from the poem An Ariette for Music. To a Lady singing to her Accompaniment on the Guitar, by Percy Bysshe Shelley (1792-1822) and published in 1832. The song is adapted to a central section of Elgar's concert-overture In the South (Alassio) where the Canto Popolare[1] melody is introduced by a solo viola with a delicate and imaginative accompanimen...

 

Russian footballer In this name that follows Eastern Slavic naming conventions, the patronymic is Sergeyevich and the family name is Zavezyon. Yuri Zavezyon Zavezyon with Chertanovo in 2021Personal informationFull name Yuri Sergeyevich ZavezyonDate of birth (1996-01-28) 28 January 1996 (age 27)Place of birth Solyonoye, RussiaHeight 1.81 m (5 ft 11 in)Position(s) Forward/MidfielderTeam informationCurrent team FC Rotor VolgogradNumber 6Youth career0000–2010 FC Stavropo...

Bren Z. Guiao Sports Complex and Convention CenterAddressSan Fernando, Pampanga,PhilippinesCoordinates15°01′47.8″N 120°41′14.7″E / 15.029944°N 120.687417°E / 15.029944; 120.687417Main venueConvention CenterCapacity: 3,000Other sports facilitiesStadiumTenantsPampanga Dragons (MBA) Pampanga Giant Lanterns (MPBL) Pampanga Delta (NBL) The Bren Z. Guiao Sports Complex and Convention Center is a sports complex located in San Fernando, Pampanga, Philippines. It is...

 

Benefit concert in honour of Diana, Princess of Wales Not to be confused with Diana, Princess of Wales Tribute Concert. Concert for DianaGenreBenefit concertDates1 July 2007Location(s)Wembley Stadium, London, United KingdomFounded byPrince WilliamPrince HarryWebsitewww.concertfordiana.com (Archived) Concert for Diana was a benefit concert held at the newly built Wembley Stadium in London, United Kingdom in honour of Diana, Princess of Wales, on 1 July 2007, which would have been her 46th birt...

 

South Korean boy band InfiniteInfinite in August 2023Background informationOriginSeoul, South KoreaGenres K-pop R&B dance-pop electronic Years active2010–presentLabelsWoollimInfinite CompanyUniversal DSpinoffsInfinite HInfinite FMembers Sungkyu Dongwoo Woohyun Sungyeol L Sungjong Past members Hoya Websiteifnt7.com Infinite (Korean: 인피니트; stylized in all caps) is a South Korean boy band formed in 2010 by Woollim Entertainment. The group is composed of six members: Sungkyu, Dongwo...

School in Manchester, England Not to be confused with William Hulme's Grammar School. This article relies excessively on references to primary sources. Please improve this article by adding secondary or tertiary sources. Find sources: Hulme Grammar School – news · newspapers · books · scholar · JSTOR (January 2009) (Learn how and when to remove this template message) Hulme Grammar SchoolAddressChamber RoadOldham, Greater Manchester, OL8 4BXEnglandCoord...

 

1890 biography of Abraham Lincoln Abraham Lincoln: A History AuthorsJohn Nicolay and John HayCountryUnited StatesLanguageEnglishSubjectBibliographyPublished1890Media typePrintDewey Decimal973.70924LC ClassE457TextAbraham Lincoln: A History at Wikisource Abraham Lincoln: A History is an 1890 ten-volume account of the life and times of Abraham Lincoln, written by John Nicolay and John Hay, who were his personal secretaries during the American Civil War. Writing history Early in his pr...

 

ديربي شمال لندنأسماء أخرىديربي لندنالموقعشمال لندنالفرق المتنافسةأرسنال توتنهام هوتسبيرأول لقاءأرسنال 1-0 توتنهام هوتسبير الدوري الإنجليزي 1909-10 (4 ديسمبر 1909)عدد المواجهات190الأكثر فوزاأرسنال (79)الأكثر ظهورا ديفيد أوليري (35)الأكثر تسجيلا هاري كين (13)أخر لقاءتوتنهام هوتسبير...

Musical traditions of the Wolof ethnic group of Senegal A group of musicians at the village of Mbour, playing a kora, a gongoba drum and a guitar. The Wolof, the largest ethnic group in Senegal, have a distinctive musical tradition that, along with the influence of neighboring Fulani, Tukulor, Serer, Jola, and Malinke cultures, has contributed greatly to popular Senegalese music, and to West African music in general. Wolof music takes its roots from the Serer musical tradition, particularly f...

 

For the 1938 German film, see The Four Companions (film). The ḍarīḥ over Salman al-Farisi's grave in Mada'in, Iraq Part of a series onShia Islam Beliefs and practices Monotheism Holy Books Prophethood Succession to Muhammad Imamate Angels Judgment Day Mourning of Muharram Intercession Clergy The Four Companions Arbaʽeen Pilgrimage Days of remembrance Ashura Arba'een Mawlid Eid al-Fitr Eid al-Adha Eid al-Ghadir Eid al-Mubahala Mourning of Muharram Omar Koshan History Verse of purificatio...

 

Strategi Solo vs Squad di Free Fire: Cara Menang Mudah!