لهجه اراکی

اراکی
زبان بومی در ایران
استان مرکزی
منطقهشهرستان اراک
فارسی
کدهای زبان
ایزو ۳–۶۳۹
گلاتولوگarak1251[۱]

لهجه اراکی یکی از لهجه‌های زبان پارسی است که در کلان‌شهر اراک و حومه آن صحبت می‌شود. در شهر اراک و حومه آن این لهجه را به‌صورت کمرنگ‌تر و در روستاهای اطراف به صورت غلیظ‌تر می‌توان مشاهده کرد.[۲] پیش از پیدایش شهر اراک گویش‌های متفاوتی در منطقه وجود داشت، اما با مهاجرت گروه‌های مختلف و ساکنان آن‌ها در شهر ترکیب خاصی از لهجه‌های گوناگون به‌وجود آمد که امروزه به نام لهجه اراکی شناخته می‌شود. در لهجه اراکی بسیاری واژه‌ها از زبان تاتی نیز وارد شده‌است، این لهجه در شهر اراک رو به نابودی است و مردم به خصوص جوانان فارسی را بدون لهجه یا کتابی سخن می‌گویند.[۳]

آواشناسی

یکی از ویژگی‌های بارز گویش اراکی که ان را از لهجه معیار فارسی متمایز کرده، تبدیل، تخفیف و قلب شدن حروف است. در زیر برخی از تفاوت‌های آوایی حروف در لهجه اراکی نشان داده شده‌است.[۴]

(نکته:در برخی مناطق استان مرکزی ممکن است آوا ها کمی تفاوت داشته باشند)
نوع تغییر از شکل اصلی آوا به شکل تغییر یافته آوا مثال در زبان فارسی معیار مثال در لهجه اراکی
تخفیف من مُ من رفتم مُ رفتُم
تخفیف تو هستی تُنی محمد تو هستی؟ مَمَد تُنی؟
تبدیل وا؟ وُی! وا؟ اصلاً به قیافش نمی خوره وُی! اصً بِشِش نَمیا
تخفیف دهان دُن دهانم سوخت دُنُم سُختا
تبدیل چه چیزی چیشی چه چیزی می‌گویی؟ چیشی می گی؟
تبدیل آب اِوُ آب بخور اِوُ بَخُور، اِوُ باخُور
تبدیل نشتستن نِشتن بیا بنشین اینجا بیا بَنیش اینجو، بیا بِنیش اینجو
کاهش نِمی ناما، نَم نمی‌توانم نَمتونُم
نمی‌خواهم ناماخام
قلب ب واو شب شُو
تب تُو

لغت‌شناسی

در لهجه اراکی همانند لهجه‌های دیگر گاهی جایگزینی برای بعضی از لغت‌های رایج در فارسی معیار آورده شده‌است.[۵][۶][۷][۸] (نکته:در برخی مناطق استان مرکزی ممکن است کلمات کمی تفاوت داشته باشند)

برخی لغات لهجه اراکی
فارسی معیار لهجه اراکی
گنجشک مَلوچ ، مَلیچَک
نفر آخر قاق
ملاقه چُمچه
بیرون صحرا
کلاغ قِلاق
شوهر خواهر یَزنه
پدر زن خُسوره
دو زانو نشستن (چمباتمه) چُتُلی
نوعی بیماری آتیشِک
فرد مبتلا به‌آتیشِک که به‌صورت فحش نیز به‌کار می‌رود آتیشِکی
نردبان نَردیون
داس دَسغاله
ناودان سول
دری وری مَلِه‌موتی
سوسک صحرایی با بال‌های براق سوسوله برغی
رودل (بیماری) چالمه و سقل سرد
کسی را روی کول گذاشتن قَلَن قوشون گرفتن
عجیب و غریب (تافته جدا بافته) بِلا عجایبی
زشت بَسّاخت
کسی که تازه با چیزی آشنا شده (ندیده) نِیده بِیده
محتاج تامارز
پرتاب کن قو دی
فردا صُبا
پس فردا صُبا صبح
نیشگون چَنگوله
مسخره کردن لیچار کردن
هنوز هَنی
ضربه ای که با نوک پا نواخته می‌شود توک لقّه
چوب کوچک (حدوداً به ضخامت چوب کبریت) و کوتاه چولّه
با کنار مشت به کسی زدن (آرام) سوقولمه

شعری به لهجه اراکی

شعر زیر نمونه‌ای از اشعار محلی است که به لهجه اراکی سروده شده‌است.[۴]

اَی جِزِ جیگر بَزِنی ایشالا دِ وِلُم کُنکَم سَر بِه سَرُم بَل بیخودی خُون به دِلُم کُن
ایی پیرَنِ جا موندتا وَرگی بَل تو یَخدُونآتیش بَگیری بَبَم مُنا اینقَذه نَچِزون
هِی نیششا طاق میلهَ ذلیل مُردهٔ گُندهمُو تَر اُومدُم، اَمرو که هیَکل خُونه مُونده
مُو قَدِ تو بودُم نَنَم اَ جاش نَمیجُمّیدکاراش با مُو بود اون و شوَرش همشا می خُفتید
حالا مُو باید صُب تا پَسین هی بِکَنُم جونیا دنبال اِوُ باید بَرُم یا عقبِ نون
اَمشُو دُو شُو نَخُفتیدُم بَچَم نَمیلَهبا پا لُوِ تَندور نَرَه بِفتَه سَر به کَلَه
وُی وُی! مُنا این نیم وجبی به تنگ آوُردهاَی قَد نَکِشَه خدا کنه جُونِمَرگ مُردَه
داغت بامونه بَندِ دِلُم به حق قُرئونیه دَقّه وَخی بچّیا بَگیر بغل بگردون
با دَسّه هَوَنگ شیطونه میگه بَل تو دِندَش آتیش بَگیره خدا کُنَه مُرده و زندَش

ضرب‌المثل اراکی

برخی ضرب‌المثل‌های اراکی
ضرب‌المثل اراکی معنی و مفهوم
میونِ میونجی آروسی (عروسی) آم (عمو) گُرجی به کسی که کاری را بدون در نظر گرفتن موقعیت مناسب انجام بدهد می‌گویند.
اَ غورباقَه خُو بلبل عمل نَمیا هر کس به شکل خانواده ای که در آن بزرگ شده در می‌آید.

منابع

  1. Nordhoff, Sebastian; Hammarström, Harald; Forkel, Robert; Haspelmath, Martin, eds. (2013). "اراکی". Glottolog 2.2. Leipzig: Max Planck Institute for Evolutionary Anthropology. {{cite book}}: Invalid |display-editors=4 (help)
  2. «زبان و گویش مردم استان مرکزی». سامانه مدیریت فرهنگی سازمان تبلیغات اسلامی قم. بایگانی‌شده از اصلی در ۲ آوریل ۲۰۱۵. دریافت‌شده در ۱ نوامبر ۲۰۱۳.
  3. محتاط، سیمای اراک (جلد دوم، جامعه‌شناسی شهری، فرهنگ مردم)، ۶.
  4. ۴٫۰ ۴٫۱ خطای یادکرد: خطای یادکرد:برچسب <ref>‎ غیرمجاز؛ متنی برای یادکردهای با نام mohtat وارد نشده است. (صفحهٔ راهنما را مطالعه کنید.).
  5. فاطمه اسماعیل پور، صباح ملک حسینی و همکاران (۱۳۹۱استان‌شناسی مرکزی، دفتر برنامه‌ریزی و تألیف کتاب‌های درسی، ص. ۵۷-۵۹
  6. «لهجه و اصطلاحات در اراک». بایگانی‌شده از اصلی در ۳ نوامبر ۲۰۱۳. دریافت‌شده در ۱ نوامبر ۲۰۱۳.
  7. «زبان و گویش مردم استان مرکزی». سامانه مدیریت فرهنگی سازمان تبلیغات اسلامی قم. بایگانی‌شده از اصلی در ۲ آوریل ۲۰۱۵. دریافت‌شده در ۱ نوامبر ۲۰۱۳.
  8. ذبیحی، مرتضی (۱۳۸۱). دنباله تاریخ اجتماعی اراک. اراک: پیام دیگر.

Read other articles:

Prime Minister of Egypt (2012–2013) Hesham Qandilهشام قنديلQandil at the World Economic Forum 201351st Prime Minister of EgyptIn office2 August 2012 – 8 July 2013PresidentMohamed MorsiDeputyMohamed Kamel AmrPreceded byKamal GanzouriSucceeded byHazem El Beblawi (Acting)Minister of Water Resources and IrrigationIn office21 July 2011 – 2 August 2012Prime MinisterEssam SharafKamal GanzouriPreceded byHussien Ehsan Al-AtfySucceeded byMohamed Bahaa Eldin Personal det...

 

Esta página cita fontes, mas que não cobrem todo o conteúdo. Ajude a inserir referências. Conteúdo não verificável pode ser removido.—Encontre fontes: ABW  • CAPES  • Google (N • L • A) (Novembro de 2015) Boeing 80 Boeing 80Boeing Model 80[1] Descrição Tipo / Missão Avião comercial País de origem  Estados Unidos Fabricante Boeing Período de produção 16 produzidos Custo unitário US$ 75.000,00 (Model 80A) Prime...

 

Ця стаття не містить посилань на джерела. Ви можете допомогти поліпшити цю статтю, додавши посилання на надійні (авторитетні) джерела. Матеріал без джерел може бути піддано сумніву та вилучено. (січень 2018) У Вікіпедії є статті про інші значення цього терміна: Гуанакасте....

العلاقات الرواندية الزامبية رواندا زامبيا   رواندا   زامبيا تعديل مصدري - تعديل   العلاقات الرواندية الزامبية هي العلاقات الثنائية التي تجمع بين رواندا وزامبيا.[1][2][3][4][5] مقارنة بين البلدين هذه مقارنة عامة ومرجعية للدولتين: وجه المقارنة روا

 

هذه المقالة بحاجة لمراجعة خبير مختص في مجالها. يرجى من المختصين في مجالها مراجعتها وتطويرها. (يناير 2014) معاليه أدوميم    شعار الاسم الرسمي (بالعبرية: מַעֲלֵה אֲדוּמִּים)‏  الإحداثيات 31°46′30″N 35°15′53″E / 31.775°N 35.264722222222°E / 31.775; 35.264722222222  تاريخ التأسيس 1975...

 

ريب ليك     الإحداثيات 45°19′46″N 90°07′55″W / 45.329444444444°N 90.131944444444°W / 45.329444444444; -90.131944444444  [1] تقسيم إداري  البلد الولايات المتحدة[2]  التقسيم الأعلى مقاطعة تايلور  خصائص جغرافية  المساحة 74.9 ميل مربع  ارتفاع 482 متر  عدد السكان  عدد السكان ...

RRP12 المعرفات الأسماء المستعارة RRP12, KIAA0690, ribosomal RNA processing 12 homolog معرفات خارجية الوراثة المندلية البشرية عبر الإنترنت 617723 MGI: MGI:2147437 HomoloGene: 22370 GeneCards: 23223 نمط التعبير عن الحمض النووي الريبوزي المزيد من بيانات التعبير المرجعية أورثولوج الأنواع الإنسان الفأر أنتريه 23223 107094 Ensembl ENSG0000...

 

Baseball player Marshall RiddleInfielderBorn: (1918-04-22)April 22, 1918Warren, ArkansasDied: September 2, 1988(1988-09-02) (aged 70)St. Louis, MissouriBatted: LeftThrew: RightNegro league baseball debut1937, for the St. Louis StarsLast appearance1943, for the Cleveland BuckeyesCareer statisticsBatting average.271Hits105Home runs1Runs batted in46Stolen bases10 Teams St. Louis Stars (1937) Indianapolis ABCs/St. Louis Stars/St. Louis–New Orleans Stars (1938–1941) Cl...

 

À la suite d'une opération de ligamentoplastie, alors qu'un tendon se trouve transplanté à la place du ligament croisé antérieur, l'articulation du genou nécessite une rééducation post-opératoire. Le chirurgien orthopédiste a la possibilité de prescrire la rééducation d'un ligament croisé antérieur opéré en centre de rééducation à son patient, particulièrement si l'évaluation de la douleur au repos est supérieure à 5/10, si la mobilité en flexion du genou est inféri...

Light rail tram system in Madrid, Spain This article needs additional citations for verification. Please help improve this article by adding citations to reliable sources. Unsourced material may be challenged and removed.Find sources: Metro Ligero – news · newspapers · books · scholar · JSTOR (March 2014) (Learn how and when to remove this template message) Metro LigeroAn LRV on Line ML-1 in 2011.OverviewOwnerAutonomous Government of the Community of M...

 

The cotylae are also features on the proximal end of the radius and of the ulna in birds. Attic cotyla cup with an owl (5th century BC), National Museum, in Warsaw In classical antiquity, the cotyla or cotyle (from Ancient Greek κοτύλη (kotúlē), 'cup, bowl') was a measure of capacity among the Greeks and Romans: by the latter it was also called hemina; by the former, τρυβλίον and ἡμίνα or ἡμίμνα. It was the half of the sextarius[1] or ξέσ...

 

Erasure discographyErasure performing in Delamere Forest in July 2011Studio albums19Live albums6Compilation albums9Video albums14Music videos49EPs13Singles62 Erasure are an English synth-pop duo that have released 19 studio albums, six live albums, nine compilation albums, seven box sets, 14 extended plays, 62 singles, 14 video albums and 50 music videos. Erasure consists of keyboardist Vince Clarke and singer Andy Bell. Erasure made their debut in 1985. Their third studio album, The Innocent...

Clothing trade show in London, England London Fashion WeekGenreFashion catwalk shows and surrounding eventsFrequencySemi-annuallyLocation(s)180 Strand, London, United KingdomInaugurated1984 (39 years)[1]AttendanceOver 5,000 press and buyersOrganised byBritish Fashion Council for the London Development Agency with help from the Department for Business, Energy and Industrial StrategyWebsitehttp://londonfashionweek.org/ London Fashion Week (LFW) is a clothing trade show that takes place ...

 

2014 Chinese TV series For other uses, see Empress of China (disambiguation). This article uses bare URLs, which are uninformative and vulnerable to link rot. Please consider converting them to full citations to ensure the article remains verifiable and maintains a consistent citation style. Several templates and tools are available to assist in formatting, such as reFill (documentation) and Citation bot (documentation). (August 2022) (Learn how and when to remove this template message) The E...

 

2004 video gameSeven Samurai 20XXDeveloper(s)Dimps Polygon Magic[1]Publisher(s)SammyArtist(s)MœbiusComposer(s)Ryuichi SakamotoPlatform(s)PlayStation 2ReleaseJP: January 8, 2004NA: March 12, 2004EU: April 30, 2004Genre(s)Hack and slash, Action-adventureMode(s)Single-player Seven Samurai 20XX (20XX 七人の侍, 20XX: Shichinin no Samurai) is a PlayStation 2 game released by Sammy Studios in 2004. Its story and concept are based upon Akira Kurosawa's 1954 movie Seven Samurai. Rights fo...

2001 compilation album by Bret MichaelsBallads, Blues & StoriesCompilation album by Bret MichaelsReleasedAugust 8, 2001[1]GenreRock, blues rockLabelPoor Boy RecordsBret Michaels chronology Country Demos(2000) Ballads, Blues & Stories(2001) Songs of Life(2003) Ballads, Blues & Stories is a unique storytellers music CD from Bret Michaels, the lead singer of the rock band Poison. Released in 2001 it consists of Bret Michaels' solo music and Poison songs, with a record...

 

Ship of the line of the Royal Navy For other ships with the same name, see HMS Crown. Plan of the orlop deck of Crown History Great Britain NameHMS Crown BuilderPerry, Blackwall Yard Laid downSeptember 1779 Launched15 March 1782 FateBroken up, 1816 General characteristics [1] Class and typeCrown-class ship of the line Tons burthen1405 8⁄94 (bm) Length160 ft 5 in (48.90 m) (gundeck) Beam44 ft 10 in (13.67 m) Depth of hold19 ft 3.5 in (5.880...

 

South Korean American mathematician Hee OhCitizenshipSouth KoreaAlma mater Yale University Seoul National University Gwangju Girls' High School Known fordynamical systemsAwards Satter Prize (2015) Guggenheim Fellowship (2017) Ho-Am Prize (2018) Scientific careerInstitutionsYale UniversityThesisDiscrete subgroups generated by lattices in opposite horospherical subgroups (1997)Doctoral advisorGregory Margulis Websitegauss.math.yale.edu/~ho2/ Hee Oh (Korean: 오희, born 1969) is ...

Yvonne Meusburger Yvonne Meusburger nel 2018 Nazionalità  Austria Altezza 175 cm Peso 60 kg Tennis Termine carriera 2014 Carriera Singolare1 Vittorie/sconfitte 439 - 315 Titoli vinti 1 WTA, 15 ITF Miglior ranking 37º (31 marzo 2014) Ranking attuale 81ª (30 settembre 2014) Risultati nei tornei del Grande Slam  Australian Open 3T (2014)  Roland Garros 2T (2010, 2014)  Wimbledon 2T (2007, 2014)  US Open 2T (2008, 2010) Doppio1 Vittorie/sconfitte 104 - 102 Titoli vinti...

 

Pour les articles homonymes, voir Cathédrale du Christ-Roi. Cathédrale du Christ-Roi de Stanley La façade ouest et le clocher Présentation Géographie Pays Royaume-Uni Coordonnées 51° 41′ 32″ sud, 57° 51′ 31″ ouest modifier  La cathédrale du Christ-Roi (en anglais Christ Church Cathedral) est la cathédrale de Stanley, la capitale des îles Malouines (connues en anglais comme Falkland Islands). C'est la cathédrale anglicane la plus méridion...

 

Strategi Solo vs Squad di Free Fire: Cara Menang Mudah!