لهجه کاشانی یا لهجه کاشی یا کاشونی یکی از لهجه‌های زبان فارسی است که در شهر کاشان و برخی روستاهای اطراف رواج دارد. این لهجه با گویش‌های بسیاری از روستاهای اطراف که از زبان‌های ایرانی مرکزی هستند متفاوت است.[۱] این لهجه با وجود تاثیرپذیری از فارسی معیار بسیاری از ویژگی‌های آوایی خود را حفظ کرده‌است.[۲]
برخی کلمات کاشانی
| فارسی
|
کاشانی
|
نحوهٔ تلفظ
|
| مارمولک |
قَلمِجِه |
Ghalmeje
|
| دیگر، بعداً |
دِگِ |
Dege
|
| گنجشک
|
پِرِسکه
|
pereske
|
| قند |
قَ |
Gha
|
| این، آن قسمت |
ای گُلِه |
Ee goleh
|
| پسندیده، زیبا |
مَقبول |
Maghboul
|
| گرفتن، خریدن |
اسِدَن |
Essedan
|
| بند لباس |
رِجِه |
Reje
|
| قسمتی از چیزی، نیمه |
آله |
Aleh
|
| آرام، آهسته |
یاواش |
Yavash
|
| رخت خواب بچه
|
نالی
|
nali
|
| نسیم |
شِمال |
Shemal
|
| اینقدر |
اِقِدِ |
Eghede
|
| کنارش قرار بده |
تَنگِش نِه |
Tangesh neh
|
| همین |
همی |
Hemi
|
| به تو می‌گویم |
بشد می گو ام |
Beshed Migooam
|
| سردمان شد |
چاییدیمو |
Chayidimoo
|
| بشین |
بیشی |
Beyshi
|
| بخواب |
باخواب |
Bakhab
|
| آبکش
|
پالاش
|
Palash
|
| ناودان
|
نابدو
|
Nabdoo
|
| بگذار
|
نِه
|
Neh
|
| کبوتر
|
کفدَر
|
Kafdar
|
| شغال
|
شاغال
|
Shaghal
|
| گاو
|
گاب
|
Gab
|
| ظرف سطل مانند یا خود سطل
|
پیت
|
Pit
|
| پشت بام
|
پُش بو
|
Poshboo
|
| روی خودت بینداز (معمولا برای
پتو و... استفاده میشود)
|
پَر گی
|
Pargi
|
| بین آن بگذارم
|
لاش آغونم
|
Lash aghunam
|
| لوبیا
|
لوبیاب
|
Lubiab
|
| بکش
|
تَی گیر
|
Täy geer
|
| انگار که...
|
پندری
|
Pandery
|
| بپر
|
وَرجه
|
Varje
|
| درست کن_بدوز_به هم وصل کن
|
بپنگو
|
Bepangoo
|
| اشتباهی
|
آلِشی
|
aleshi
|
| یاکریم
|
قوقو
|
gho gho
|
| هست ، وجود دارد
|
هَ
|
ha
|
| نیست اگر بود می اومد
|
نی بو می مَدم
|
d
ni bo mi madam
|
| اگر
|
اِگه
|
Ege
|
|الهی جلوی شیر آب بذارمت(حرکتی که قبل از قربانی کردن خروس میکنند)
|اِلای لِبِ شیرِت نَم
|Elay lebe shired nam
|-
|خمیازه
|دَن آبه
|Dan Abe
|-
|بدو ، سریع باش
|بِجِه
|Bejje
|-
نمونه‌هایی از ضرب‌المثل‌ها
در زیر به برخی از ضرب‌المثل‌ها که در این لهجه رایج است اشاره می‌گردد:
- لاف دِ غربِتُ گوز در بازار مسگرا: لاف‌زدن فرد بی‌شخصیت در جایی که او را نشناسند.
- اِقِدِ لَی(نگ)تو هَواس،لَنگِ پِرِسکه توش گُمَ: (انقدر پا رو به هواست که پای گنجشک گم شده است)وضعیت پراز هرج ومرج است.
حُلقومِد هَم آد (الهی گلوت بسته بشه)
جستارهای وابسته
منابع
پانویس
