|
Otsailaren 16
Otsailaren 16a gregoriotar egutegiaren urteko berrogeita zazpigarren eguna da. 318 egun falta dira urtea amaitzeko, 319 egun bisurteetan.
|
|
|
 Gertaerak |
|
 Egutegia |
|
|
|
Aurreko eta hurrengo urteetan
|
 Izendegia |
Seaska egutegia:
Lizaide eta Julene.
|
|
Daturen bat falta bada, urtearen lotura jarraitu han sartzeko.
Gertaerak
Euskal Herria
Mundua
Arte eta kultura
Euskal Herria
- 2015 – Aziti Bihia elkarteko hizkuntzalari eta filologo gazteek Danimarkako Errege Liburutegian lapurtera klasikoan idatzitako lehen liburuaren (Doctrina Christiana, Esteve Materra frantziar euskaldun berriak idatzia) 1617ko lehen argitaraldiko ale bat aurkitu zuten; ordu arte, argitaraldi hartako ale guztiak galduta zeuden.
Mundua
- 1944 – Passage to Marseille ("Marseillarako Txartela") filma estreinatu zen, Michael Curtizek zuzendu eta Humphrey Bogart, Claude Rains, Michèle Morgan, Philip Dorn, Sydney Greenstreet eta Peter Lorre aktoreek antzeztu zutelarik.
- 1960 – Cimarron filma estreinatu zen, Anthony Mannek zuzendu eta Glenn Ford, Maria Schell, Anne Baxter eta Harry Morgan aktoreek antzeztu zuten.
- 1990 – Nightbreed ("Gaueko Arraza") filma estreinatu zen, Clive Barkerek zuzendu eta Craig Sheffer, Anne Bobby, David Cronenberg eta Charles Haid aktoreek antzetzu zutelarik.
- 1996 – City Hall ("Udaletxea") filma estreinatu zen, Harold Beckerek zuzendu eta Al Pacino, John Cusack, Bridget Fonda, Danny Aiello, Richard Schiff, David Paymer eta Martin Landau aktoreek antzeztu zutelarik.
Zientzia eta teknologia
Euskal Herria
Mundua
Kirolak
Euskal Herria
Mundua
Jaiotzak
Euskal Herria
- 1899 – Jesus Martínez de Aragón, arabar abokatu eta militarra (h. 1937).
- 1914 – Manolín Fernández, bizkaitar futbolaria (h. 1961).
- 1926 – Elias Garralda, nafar margolaria (h. 2012).
- 1944 – José Antonio Pérez Gabarain, Andoaingo alkatea.
- 1958 –
- 1966 – Ismael Manterola, gipuzkoar arte kritikaria, idazlea eta Artearen Historiako irakaslea.
- 1969 – Pantxoa Bergara, Xabaltx, lapurtar abeslari, musikagile, olerkigile eta irrati-esataria.
- 1974 – Tatiana Garmendia, gipuzkoar eskubaloi jokalari ohia.
- 1978 – Gaizka Lejarreta, bizkaitar txirrindulari ohia.
- 1980 – Ainhoa Elorriaga, bizkaitar idazlea.
- 1983 –
- 1984 – Amandine Sanchez, lapurtar surflaria.
- 1986 – Stéphane Lemouneau, Lemuno, lapurtar pilotaria, Bogotan.
- 1988 – Patxi Iriart, lapurtar bertsolaria.
- 1989 – Beñat Barberena, gipuzkoar saskibaloi jokalaria.
- 1990 –
- 1995 –
- 1997 – Álvaro Mateo, bizkaitar futbolaria.
- 2001 – Julen Arriolabengoa Beitia, arabar txirrindularia.
Mundua
- 1222 – Nichiren, Nichiren Budismoaren japoniar sortzailea (h. 1282).
- 1332 – Coluccio Salutati, italiar humanista (h. 1406).
- 1497 – Philipp Melanchthon, alemaniar teologoa eta Erreforma Protestantearen lider intelektuala (h. 1560).
- 1514 – Georg Joachim Rheticus, austriar astronomoa eta matematikaria (h. 1576).
- 1519 – Gaspard II.a Colignykoa, frantziar noblea, Frantziako Erlijio Gerretan higanoten buruzagia (h. 1572).
- 1543 – Kanō Eitoku, japoniar margolaria (h. 1590).
- 1556 – Todo Takatora, japoniar daimyōa (h. 1630).
- 1594 – Juliana Morell, poeta, humanista eta domingotar moja (h. 1653).
- 1727 – Nikolaus Joseph von Jacquin, herbeheretar-austriar zientzialaria (h. 1817).
- 1758 – Julian Ursyn Niemcewicz, poloniar politikaria eta idazlea (h. 1841).
- 1761 – Jean-Charles Pichegru, Frantziako Armadako jenerala (h. 1804).
- 1774 – Pierre Rode, frantziar biolinista eta musikagilea (h. 1830).
- 1791 –
- 1802 – Phineas Quimby, estatubatuar sendagilea (h. 1866).
- 1812 – Henry Wilson, AEBetako 18. presidenteordea (h. 1875).
- 1821 – Heinrich Barth, alemaniar esploratzailea (h. 1865).
- 1822 – Francis Galton, ingeles zientzialari oparoa (h. 1911).
- 1826 – Joseph Victor von Scheffel, alemaniar olerkaria eta eleberrigilea (h. 1886).
- 1831 – Nikolai Leskov, errusiar idazlea (h. 1895).
- 1834 – Ernst Haeckel, alemaniar biologo, mediku, naturalista eta filosoa (h. 1919).
- 1841 – Armand Guillaumin, frantziar margolari inpresionista (h. 1927).
- 1848 –
- 1868 –
- 1872 – Jeanne Bucher, frantziar argitaratzailea (h. 1946).
- 1874 - Marie Gutheil-Schoder, alemaniar sopranoa (h. 1935).
- 1875 – Valentine de Saint-Point, frantziar artista eta idazlea (h. 1953).
- 1878 – Pamela Colman Smith, Pixie, britaniar artista, ilustratzaile, idazle, argitaratzaile eta okultista, Rider-Waite tarota ilustratzeagatik ezaguna (h. 1951).
- 1880 –
- 1884 – Robert J. Flaherty, estatubatuar zinemagilea (h. 1951).
- 1893 – Mikhail Tukhatxevski, sobietar mariskala (h. 1937).
- 1904 – George F. Kennan, estatubatuar diplomazialari eta historialaria (h. 2005).
- 1906 – Vera Mentxik, errusiar-txekiar-brinainiar xake jokalaria, emakumezkoen lehenengo munduko xake txapelduna (h. 1944).
- 1907 – Ana María Martínez Sagi, kataluniar poeta, sindikalista, kazetaria, feminista eta atleta (h. 2000).
- 1917 – Pierre Deniker, frantziar psikiatra (h. 1998).
- 1921 – Hua Guofeng, Txinako Alderdi Komunistako presidentea (h. 2008).
- 1922 –
- 1923 – Marjorie Rice, estatubatuar matematikari amateurra, planoko lau teseladun pentagonal mota aurkitu zituelako ezaguna (h. 2017).
- 1925 – François-Xavier Ortoli, Europako Batzordeko presidentea (h. 2007).
- 1926 –
- 1928 – Pere Casaldàliga, kataluniar teologo, elizgizon eta olerkaria, askapenaren teologiaren kide nabarmenetakoa (h. 2020).
- 1929 – Luis Ruiz de Gopegui, espainiar fisikari eta idazlea, NASAren arduraduna Espainian (h. 2019).
- 1932 – Ahmad Tejan Kabbah, Sierra Leonako presidentea (h. 2014).
- 1935 –
- 1936 – Fernando Solanas, argentinar zinema zuzendari eta politikaria (h. 2020).
- 1940 –
- 1941 – Kim Jong-il, Ipar Koreako diktadorea (h. 2011).
- 1944 –
- 1945 – Jeremy Bulloch, ingeles aktorea (h. 2020).
- 1947 – Veríssimo Correia Seabra, Ginea-Bissauko estatuburua (h. 2004).
- 1950 – Felisa Verdejo, espainiar informatikaria, hizkuntzaren prozesamendu automatikoan eta adimen artifizialean aitzindarietako bat Espainian.
- 1951 – Alain Rousset, frantziar politikaria, Akitaniako Eskualde Kontseiluko presidente ohia.
- 1953 – Roberta Williams, estatubatuar bideo-joko diseinatzaile eta idazlea.
- 1954 –
- 1955 – Miguel Zavaleta, argentinar rock abeslaria eta musikaria.
- 1956 – Rina Mor, israeldar modeloa, idazlea eta abokatu penalista, Miss Unibertso lehiaketa irabazi zuen lehen israeldarra.
- 1958 –
- 1959 – John McEnroe, estatubatuar tenis-jokalari ohia, 1980ko hamarkadako tenis-jokalari handienetarikoa.
- 1961 – Maritza Sayalero, venezuelar diseinatzailea, enpresaburua, modeloa eta edertasun-erregina ohia, 1979ko Miss Unibertso.
- 1963 –
- 1964 –
- 1965 – Robert Emmiyan, armeniar atleta, luzerako jauzilaria.
- 1967 – Shunichi Ikenoue, japoniar futbolari ohia.
- 1969 – Fermín Cacho, espainiar atleta ohia, 1.500 metroko lasterketan aditua.
- 1973 –
- 1974 – Mahershala Ali, estatubatuar aktorea eta rap musikaria.
- 1975 –
- 1978 – Tia Hellebaut, belgikar altuera jauzilari ohia.
- 1979 – Valentino Rossi, motoziklismoko italiar pilotu ohia, historiako hoberenetakoa.
- 1980 – Géraldine Nakache, frantziar aktore, gidoigile eta zuzendaria.
- 1985 – Jevgenia Arbugaieva, errusiar argazkilaria.
- 1987 –
- María Gómez, espainiar kazetaria, literatur egilea, telebistako aurkezlea eta irrati-esataria.
- Jon Ossoff, estatubatuar zinema-ekoizlea, ikerketa kazetaria eta senataria.
- 1989 –
- 1990 – María López García, asturiar belar-hockeyko jokalaria.
- 1991 –
- 1999 – Feryal Abdelaziz, egipziar karateka, Egitoko lehen emakumezko txapeldun olinpikoa.
- 2007 – Stacey Fru, hegoafrikar idazle eta haurren eskubideen aldeko ekintzailea.
Heriotzak
Euskal Herria
- 1648 – Juan Mendiaratz, gipuzkoar eskultorea (j. 1585).
- 1825 – Pedro Mendinueta, nafar militar eta politikaria, Madrilen (j. 1736).
- 1904 – Maurice Harriet, lapurtar euskaltzalea eta hiztegigilea (j. 1814).
- 1936 – Luis Salazar, bizkaitar politikari kontserbador eta historialaria (j. 1859).
- 1961 – Julia Fernandez, nafar maistra (j. 1898).
- 2008 - Abraham Carnicero, bizkaitar futbolaria, Bartzelonan (j. 1919).
- 2014 – Clemente Pérez Arroyo, Panaderito de Oyón, arabar pilotaria (j. 1948).
- 2020 – Patxi Morentin, nafar kirolari eta atleta (j. 1963).
- 2021 – Jose Grazenea, gipuzkoar margolaria (j. 1927).
Mundua
- 637 – Mariya al-Qibtiyya, Mahomaren emazteko edo ohaide esklaboa.
- 1279 – Alfontso III.a Portugalgoa, Portugalgo erregea (j. 1210).
- 1391 – Joan V.a Paleologo, Bizantziar Inperioko enperadorea (j. 1332).
- 1560 – Jean du Bellay, frantziar kardinal eta diplomatikoa (j. c. 1492).
- 1579 – Gonzalo Jiménez de Quesada, espainiar konkistatzailea.
- 1799 – Karlos Teodoro Bavariakoa, Bavariako hautesle eta dukea (j. 1724).
- 1801 – Filipina Karlota Prusiakoa, Hohenzollern leinuko printzesa eta Brunswick-Wolfenbütteleko dukesa ezkontidea (j. 1716).
- 1823 – Pierre-Paul Prud'hon, frantziar margolaria (j. 1758).
- 1829 – François-Joseph Gossec, frantziar musikagilea (j. 1734).
- 1843 – Theodoros Kolokotronis, greziar jenerala eta Greziako independentziaren aldeko borrokaren liderra (j. 1770).
- 1898 – Thomas Bracken, irlandar-zeelandaberritar olerkari, kazetari eta politikaria (j. c. 1841).
- 1899 – Félix Faure, Frantziako presidentea (j. 1841).
- 1907 – Giosuè Carducci, italiar poeta eta irakaslea, 1906ko Literaturako Nobel Saria (j. 1835).
- 1914 – Antonio Ugo, akromegaliaren ondorioz 2,25 metro garai izatera heldu zen alpetar erraldoi anaietako bat (j. 1887).
- 1917 – Octave Mirbeau, frantziar idazlea (j. 1848).
- 1931 – Klavdia Lukaxevitx, errusiar idazle eta irakaslea (j. 1859).
- 1932 – Ferdinand Buisson, frantziar politikari eta bakezalea, 1927ko Bakearen Nobel Saria (j. 1841).
- 1934 – Roberto Ferruzzi, italiar margolaria (j. 1853).
- 1938 – Anita Vázquez Barrancúa, asturiar nekazaria, espioia, milizianoa eta komunista, fusilatua (j. c. 1911).
- 1944 – Dhundiraj Govind Phalke, indiar zinemagilea (j. 1870).
- 1956 – Meghnad Saha, indiar astrofisikaria (j. 1893).
- 1960 – Natividad Yarza Planas, kataluniar irakaslea eta politikaria, Espainian sufragio unibertsalaren bidez hautatu zen lehenengo emakumezko alkatea (j. 1872).
- 1970 – Francis Peyton Rous, estatubatuar medikuntza-ikertzailea, 1966ko Medikuntzako Nobel Saria (j. 1879).
- 1974 – Horace Kallen, estatubatuar filosofoa (j. 1882).
- 1980 – Edward Thomas Copson, britainiar matematikaria (j. 1901).
- 1988 – Hélène Gordon-Lazareff, frantziar kazetaria, Elle aldizkari femeninoaren sortzailea (j. 1909).
- 1990 –
- 1992 –
- 1995 – Carmen Larumbe, euskal jatorriko argentinar dantzari eta koreografoa (j. 1936).
- 1997 – Chien-Shiung Wu, txinatar-estatubatuar fisikaria, fisika esperimentalean eta erradiaktibitatean aditua (j. 1911).
- 1999 – Bailey Olter, Mikronesiako Eststu Federatuetako presidentea (j. 1932).
- 2000 – Lila Kedrova, Errusian jaiotako frantziar aktorea (j. 1909).
- 2008 – Brendan Hughes, irlandar errepublikar buruzagia eta Behin-Behineko IRAren Belfasteko Brigadako kidea (j. 1948).
- 2011 – Santi Santamaria, kataluniar sukaldaria eta Can Fabes jatetxe ospetsuaren jabea (j. 1957).
- 2012 – Chikage Awashima, japoniar aktorea (j. 1924).
- 2013 – Marifé de Triana, espainiar kopla-abeslaria eta aktorea (j. 1936).
- 2015 – Lesley Gore, estatubatuar abeslari, aktore, musikagile eta ekintzailea (j. 1946).
- 2016 –
- 2017 –
- 2019 – Bruno Ganz, suitzar antzezlea (j. 1941).
- 2020 – Larry Tesler, gizakien eta ordenagailuen arteko elkarrekintzen alorrean lan egin zuen estatubatuar informatikaria (j. 1945).
- 2021 –
- 2022 –
- 2023 – Michel Deville, frantziar zinemagilea (j. 1931).
- 2024 – Aleksei Navalni, errusiar politikaria eta ustelkeriaren aurkako ekintzailea (j. 1976).
Jaiak eta urteurrenak
Kanpo estekak
Otsailaren 15 | Urteko egutegi | Otsailaren 17
|
|
-1.jpg){kind=logo}
_(cropped).jpg)
.jpg)
_-_Google_Art_Project_(cropped).jpg)
_2.jpg)
.jpg)
.jpg){kind=link}
