Francisco Cabarrús Lalanne (Baiona, 1752ko urriaren 8a - Sevilla, 1810eko apirilaren 27a) euskal jatorriko Espainiako ministroa eta finantza-gizona izan zen. Karlos III.aren erreforma-politikan esku hartu zuen, eta San Carlos Bankua sortu zuen (1782). Caracasko Gipuzkoar Errege Konpainiako akzioduna eta zuzendaritza-batzordeko kidea izan zen. Teresa Cabarrúsen aita zen, eta Pierre-Étienneren anaia.
Gipuzkoar Konpainia hura deuseztatu eta Asiarekiko merkataritzan arituko zen beste konpainia bat sortzea proposatu zuen, 1784an, San Carlos Bankuko konpainiaren gordailuak baliatuz. Handik urte betera, hogeita bost urtez Asiarekiko merkataritzaren monopolioa izan zuen Filipinetako Konpainia bilakatu zen. San Carlos bankutik Mexikotik zetorren zilarraren kontrabando negozio bat antolatu zuen, "Txanponaren Etxea" (gaztelaniaz: La Casa de la Moneda) deitzen zen kontrabandista sare baten bidez zilarra Cádiztik Baionara ateratzen zuen[1].
1789. urtean konde-titulua eskuratu zuen. Ideia entziklopedisten aldekoa zen. Bere etsaiek Inkisizioaren aurrean salatu zuten, eta bi urtez egon zen espetxean (1790-1792), Godoyk askatu zuen arte; bere aurkako salaketa 1788an Frantziako zor publikoa erostea izan zen[1]. 1797. urtean, Espainiaren ordezkari ahaldun izendatu zuten Europako bake-bilkuretan. 1798. urtean, Finantza Batzordeko buru izendatu zuten, eta, Espainiako ekonomiaren krisia gainditzearren, eliza-ondasunen desamortizazio-prozesua bizkortu zuen.
1800. urtean, berriz, gortetik urrundu zuten, beste frantsestu asko bezala. 1808an, Fernando VII.ak politikan aritzeko baimena eman zion. Handik hilabete gutxira, Josef Bonaparteren gobernuko dirubideetako idazkaria izan zen.
Erreferentziak
