Euskal Herriaren banaketa administratiboa aztertzean, lehenik eta behin kontuan hartu beharrekoa da Euskal Herria bi Estaturen zati dela, eta Estatu horien barruan bost administrazio esparrutan banatuta dagoela.
Frantziar Estatuaren legepeko eremua, Ipar Euskal Herria edo Iparraldea
Ipar Euskal Herria
Frantziak duen banaketa administratiboa departamenduena da. Euskal Herriak hiru herrialde ditu Frantses Estatuan (Lapurdi, Nafarroa Beherea eta Zuberoa), 2017az geroztik Euskal Hirigune Elkargoa eratuta, Pirinio Atlantikoen departamenduaren barruan (Frantziako 64. departamendua).
Paue da departamenduko hiriburua, bai eta Bearnoko hiriburua ere. Euskal Hirigune Elkargoaren hiriburua, berriz, Baiona da, elkargoko hiri jendetsuena.
Nafarroa Beherea —lagunarteko hizkeran, Baxenabarre— Ipar Euskal Herriaren erdian kokatutako herrialdea da. Donibane Garazi du hiriburua. Historikoki, Nafarroako merindade bat da Nafarroa Beherea; abertzaleek maiz bosgarren merindadea deitzen diote, Nafarroa Garaiko lau merindadeen atzetik zenbatuta.
Horretaz gain, Zuberoatik ekialdera dauden zenbait herrik —adibidez, Eskiulak— euskaldun anitz dute; horietan pastoralak ere egiten dira, eta zubereraz hitz egiten da.
Espainiar Estatuaren legepeko eremua, Hego Euskal Herria edo Hegoaldea
Nafarroako Foru Erkidegoak Nafarroa Garaiko herrialdea barne hartzen du. Euskal Herriko lurralderik handiena da hedaduraz, eta hiriburua Iruñea da. Abertzaleek Iruñea dute Euskal Herri osoko hiriburutzat.
