Στη Γαλλία διεξάγονται εκλογές για Πρόεδρο της Δημοκρατίας και για Βουλή και Γερουσία. Επίσης, διενεργούνται περιφερειακές, τοπικές και άλλες εκλογές, όπως και Ευρωεκλογές. Έχουν διεξαχθεί και ορισμένα δημοψηφίσματα.
Οι προεδρικές εκλογές του 2022 διεξήχθησαν σε δύο γύρους. Η αποχή στον δεύτερο γύρο ήταν 28%, η μεγαλύτερη από το 1969.[1] Πρόεδρος επανεξελέγη ο Εμανουέλ Μακρόν, στην πρώτη επανεκλογή προέδρου από τον Ζακ Σιράκ, το 2002.
Έμμεσες προεδρικές εκλογές (1873-1958)
Από το 1873 έως το 1958 ο Πρόεδρος δεν εκλεγόταν άμεσα από το λαό, αλλά από τη Βουλή (μετέπειτα Εθνοσυνέλευση) και τη Γερουσία (έως το 1958) και από Εκλεκτορικό Κολέγιο (εκλογές του 1958).
Τρίτη Γαλλική Δημοκρατία (1873-1947)
Μετά την παραίτηση του προέδρου Αντόλφ Τιέρ, εξελέγη πρόεδρος της χώρας (Τρίτη Γαλλική Δημοκρατία) ο Πατρίς ντε Μακ Μαόν, με 390 ψήφους στις 24 Μαΐου 1873, με μία μόνο ψήφο κατά.[2]
O Ρεπουμπλικανός Ζιλ Γκρεβί εξελέγη πρόεδρος το 1879 με ποσοστό 84% των ψήφων.[3] Επανεξελέγη το 1885 με 79,34% και ως Μετριοπαθής Ρεπουμπλικανός. Επόμενος πρόεδρος εξελέγη ο Μετριοπαθής Ρεπουμπλικανός Σαντί Καρνό με 72,56%.[4] Ο Καρνό δολοφονήθηκε στις 25 Ιουνίου 1894.
Μετά τη δολοφονία του Σαντί Καρνό, πρόεδρος εξελέγη ο Μετριοπαθής Ρεπουμπλικανός Ζαν-Καζιμίρ Περιέ, με 53% το 1894.[5] Το 1895 πρόεδρος εκλέχθηκε ο Μετριοπαθής Ρεπουμπλικανός Φελίξ Φορ με 53,75% στον 2ο γύρο. Τον διαδέχθηκαν το 1899 (58,6%) ο Εμίλ Λουμπέ και το 1906 ο Αρμάν Φαγιέρ (52,8%) από την Δημοκρατική Ρεπουμπλικανική Συμμαχία. Το 1913 εξελέγη στον 2ο γύρο με 56,2% ο Ραϊμόν Πουανκαρέ. Το 1920 διεξήχθησαν δύο προεδρικές εκλογές. Τον Ιανουάριο εξελέγη ο Πολ Ντεσανέλ με 82,66% επικρατώντας του Ζορζ Κλεμανσό.[6] Μετά την παραίτηση του Ντεσανέλ για λόγους διανοητικής υγείας, πρόεδρος εξελέγη ο ανεξάρτητος κεντροδεξιός Αλεξάντρ Μιλεράν τον Σεπτέμβριο του 1920 με ποσοστό 88,92%. Επόμενοι πρόεδροι, με το ποσοστό εκλογής τους σε παρένθεση, ήταν διαδοχικά οι: Γκαστόν Ντουμέργκ (59,88%) το 1924, Πολ Ντουμέρ το 1931 (56,44% στον 2ο γύρο), και Αλμπέρ Λεμπρέν (81,4%) το 1932 με τον ίδιο να επανεκλέγεται το 1939 με 55,6%.
Τέταρτη Γαλλική Δημοκρατία (1947-1958)
Δύο άτομα εξελέγησαν πρόεδροι κατά την περίοδο 1947-1958. Ο Εργατικός Βενσάν Οριόλ εξελέγη με 452 ψήφους ως ο πρώτος Πρόεδρος της 4ης Γαλλικής Δημοκρατίας, το 1947.[7] Τον διαδέχθηκε ο Ρενέ Κοτί, ο οποίος εξελέγη τον Δεκέμβριο του 1953 με 477 ψήφους στον 13ο γύρο.[8]
Πέμπτη Γαλλική Δημοκρατία (1958)
Στις εκλογές του 1958 (21 Δεκεμβρίου) και μόνο σε εκείνες χρησιμοποιήθηκε το απαιτούμενο 50% προκειμένου να εκλεγεί ο Πρόεδρος από τον πρώτο γύρο. Ο αρχηγός της Ένωσης για τη Νέα Δημοκρατία, Σαρλ Ντε Γκολ, εξελέγη με ποσοστό 78,51%.[9]
Προηγούμενες άμεσες προεδρικές εκλογές
1965
Οι γαλλικές προεδρικές εκλογές του 1965, που διεξήχθησαν στις 5 και 19 Δεκεμβρίου, ήταν οι πρώτες άμεσες προεδρικές εκλογές στην Πέμπτη Δημοκρατία και οι πρώτες μετά τη Δεύτερη Δημοκρατία το 1848. Ήταν ευρέως αναμενόμενο ότι ο νυν πρόεδρος Σαρλ ντε Γκωλ (που κέρδισε 55,2%) θα επανεκλεγόταν , αλλά οι εκλογές ήταν αξιοσημείωτες για την απροσδόκητα ισχυρή απόδοση (44,8%) του αριστερού ανταγωνιστή του Φρανσουά Μιτεράν.[10]
1969
Την 1η Ιουνίου και στις 15 Ιουνίου 1969 διενεργήθηκαν προεδρικές εκλογές λόγω παραίτησης του Ντε Γκολ, στις οποίες κέρδισε ο Ζορζ Πομπιντού με ποσοστό 58,2% έναντι 41,8% για τον Αλαίν Ποέρ.[11]
Στις προεδρικές εκλογές του 1981 στις 10 Μαΐου (2ος γύρος) ο Φρανσουά Μιτεράν εξελέγη με ποσοστό 51,76% ως ο πρώτος σοσιαλιστής πρόεδρος της Πέμπτης Γαλλικής Δημοκρατίας, επικρατώντας του Βαλερί Ζισκάρ ντ'Εσταίν, ο οποίος κέρδισε το 48,24% των ψήφων.[13]
1988
Ο Μιτεράν επανεξελέγη πρόεδρος με ποσοστό 54% έναντι 45,9 για τον Ζακ Σιράκ στον 2ο γύρο των εκλογών που έγιναν στις 8 Μαΐου 1988.[14]
Στις προεδρικές εκλογές του 2002, κέρδισε στον 2ο γύρο στις 5 Μαΐου ο Ζακ Σιράκ με ποσοστό 82,2% έναντι 17,8% για τον ακροδεξιό Ζαν-Μαρί Λε Πεν.[16] Η θητεία του Προέδρου μειώθηκε στα 5 χρόνια.
Οι προεδρικές εκλογές του 2007 έγιναν σε δύο γύρους, στις 22 Απριλίου και στις 6 Μαΐου, και ανέδειξαν νικητή τον Νικολά Σαρκοζί, υποψήφιο με το δεξιό κόμμα Ένωση για ένα Λαϊκό Κίνημα. Η θητεία του Σαρκοζί ξεκίνησε στις 16 Μαΐου και διήρκεσε πέντε χρόνια. Και στους δύο γύρους των εκλογών παρατηρήθηκε αυξημένη συμμετοχή.
Στις προεδρικές εκλογές του 2012 έγινε εκλογή του Φρανσουά Ολλάντ στη θέση του Πρόεδρου της Γαλλίας με θητεία πέντε ετών. Ο πρώτος γύρος από τις γαλλικές προεδρικές εκλογές διεξήχθη στις 22 Απριλίου, ενώ ο δεύτερος γύρος έγινε στις 6 Μαΐου 2012. Στον πρώτο γύρο, έγινε επιλογή των Φρανσουά Ολλάντ και του ήδη προέδρου Νικολά Σαρκοζί, οι οποίοι ήταν οι υποψήφιοι στο δεύτερο γύρο. Στο δεύτερο γύρο το μεγαλύτερο ποσοστό (51,64%) πήρε ο Φρανσουά Ολλάντ, ο οποίος εκλέχθηκε πρόεδρος, ενώ ο Νικολά Σαρκοζί πήρε 48,36%.
Στις εκλογές του 2011 το Σοσιαλιστικό Κόμμα, που βρισκόταν τότε στην αντιπολίτευση και άλλα κεντροαριστερά κόμματα κέρδισαν την πλειοψηφία των εδρών στην Άνω Βουλή για πρώτη φορά στην ιστορία της Πέμπτης Δημοκρατίας.[17]
2014
Οι έμμεσες εκλογές για την ανάδειξη των μελών της Γαλλικής Γερουσίας διεξήχθησαν στις 28 Σεπτεμβρίου 2014. Οι γερουσιαστές εξελέγησαν κυρίως από δημοτικούς άρχοντες και ο αριθμός των εδρών προκαθορίστηκε στις 348. Ο συνασπισμός υπό το UMP επανήλθε στην πλειοψηφία, ανακτώντας τον έλεγχο της Γερουσίας έπειτα από 3 χρόνια.[18]
2017
Στις εκλογές Γερουσίας στις 24 Σεπτεμβρίου 2017 ανανεώθηκαν οι 170 έδρες από τις συνολικά 348 στη Γαλλική Γερουσία. Οι Ρεπουμπλικανοί κέρδισαν συνολικά 146 έδρες, 78 οι Σοσιαλιστές και 49 η Ένωση Κεντρώων.[19]
2020
Γερουσιαστικές εκλογές διεξήχθησαν στις 27 Σεπτεμβρίου 2020 για να επιλεγούν 172 από τις 348 έδρες στη Γερουσία της Πέμπτη Γαλλική Δημοκρατία. Οι εκλογές ήταν μια μέτρια νίκη για την κεντροδεξιά των Ρεπουμπλικάνων. Το οικολογικό κόμμα Ευρώπη Οικολογία - Οι Πράσινοι έλαβαν έδρες στην Άνω Βουλή, ενώ το κεντρώο κόμμα του Εμανουέλ ΜακρόνΗ Δημοκρατία Μπροστά! διατήρησε τη θέση του, παρά τις απώλειες στις δημοτικές εκλογές του 2020 νωρίτερα μέσα στο έτος. Οι ακροδεξιοί (Εθνική Συσπείρωση) διατήρησαν τη μία έδρα τους και οι Κορσικανοί εθνικιστές κέρδισαν επίσης την πρώτη τους έδρα.[20]
Δημοψηφίσματα
Δημοψηφίσματα έχουν διενεργηθεί τα έτη 1793, 1795, 1800, 1802, 1804, 1815, 1851, 1852, 1870, 1945, Μάιο και Οκτώβριο του 1946, 1958, 1961, 1962, Απρίλιο και Οκτώβριο του 1962, 1969, 1972, 1988, 1992, 2000 και 2005.
2000
Με συνταγματικό δημοψήφισμα στις 24 Σεπτεμβρίου 2000 οι πολίτες ενέκριναν με ποσοστό 73,2% όσων ψήφισαν, την μείωση της προεδρικής θητείας από τα 7 στα 5 χρόνια.[21] Η συμμετοχή ήταν μόλις 30,2%.[22]
2005
Στο δημοψήφισμα που διενεργήθηκε στις 29 Μαΐου 2005, η Γαλλία έγινε η πρώτη χώρα που καταψήφισε, με ποσοστό 55% και με συμμετοχή 69|%, την συνθήκη για τη δημιουργία ενός Ευρωπαϊκού Συντάγματος.[23]
Παραπομπές
↑«Η Γαλλία έχει πρόεδρο και η ΕΕ δεν έχει επιπλέον προβλήματα». The Press Project - Ειδήσεις, Αναλύσεις, Ραδιόφωνο, Τηλεόραση. 24 Απριλίου 2022. Ανακτήθηκε στις 26 Απριλίου 2022. Η πρώτη εξ αυτών ήταν η αυξημένη αποχή που, το μεσημέρι της Κυριακής του Πάσχα, ξεπερνούσε το 2% σε σχέση με την προηγούμενη εκλογική αναμέτρηση μεταξύ των ίδιων μονομάχων, το 2017, και οι προβλέψεις έκαναν λόγο για αποχή της τάξεως του 28%, τη μεγαλύτερη στη χώρα από το 1969
↑D.W. Brogan, France under the Republic: The Development of Modern France (1870-1939) (1940) p 97
↑
"René Coty, Ex-President of France, Dies at 80". The Victoria Advocate, Texas. Associated Press (AP). 23 November 1962. p. 1. Retrieved 18 Μαΐου 2014. An AP obituary of René Coty, 23 Νοεμβρίου 1962.
↑«Landslide Vote Repeated for de Gaulle – President of Fifth Republic – Sweeping Powers». The Times. 1958-12-22.
↑Williams, Philip M., David Goldey, and Martin Harrison. French politicians and elections 1951–1969 (Cambridge UP, 1970).
