7ο χωριό αναφέρεται από τον Φραντσέσκο Μπαρότσι το 1577 ως Orchea, στην επαρχία Μυλοποτάμου. Στην ενετική απογραφή του 1583 από Καστροφύλακα αναφέρεται ως Orthea με 263 κατοίκους και 275 οφειλόμενες αγγαρείες και ο Φραντσέσκο Μπαζιλικάτα το 1630 ως Orthea. Στην οθωμανική απογραφή του 1671 αναφέρεται ως Orthe με 41 χαράτσια.[1] Το 1881 ανήκε στον δήμο Μαργαριτών και σύμφωνα με την απογραφή είχε αμιγώς χριστιανικό πληθυσμό, με 230 κατοίκους. Στην απογραφή του 1900 γράφεται Ορθέ, είχε 279 κατοίκους και υπαγόταν στον δήμο Ελευθερναίων. Το 1920 απογράφεται ξανά ως Ορθές και είχε οριστεί έδρα ομώνυμου αγροτικού δήμου.[1] Το 1926 ο Ορθές ορίστηκε έδρα ομώνυμης κοινότητας, η οποία παρέμεινε μέχρι την Καποδιστριακή διοικητική διαίρεση το 1997, όταν το χωριό εντάχθηκε στον δήμο Γεροποτάμου.[2] Έλα μπρε να δεις.
Ο κεντρικός ναός της ενορίας Ορθέ είναι ο δίκλιτος ναός του Αγίου Φανουρίου και των Εισοδίων της Θεότοκου, του 1861. Στο εσωτερικό του βρίσκεται τέμπλο του 1870. Άλλοι ναοί στο χωριό περιλαμβάνουν τον τρίκλιτο ναό του Αγίου Νεκταρίου και τους ναούς της Κοιμήσεως της Θεοτόκου και της Ζωοδόχου Πηγής. Ο νεκροταφικός ναός του χωριού είναι αφιερωμένος στην Ανάσταση του Κυρίου. Άλλες εκκλησίες στην περιφέρεια του χωριού περιλαμβάνουν τις Άγιος Nικόλαος, Άγιος Iωάννης, Άγιος Παντελεήμων, Mεταμόρφωση του Σωτήρα, Eυαγγελισμός της Θεοτόκου, Άγιος Iωάννης ο Πρόδρομος και τον σπηλαιώδη ναό του Αγίου Φανουρίου.[3]
Το κτίριο του δημοτικού σχολείου Ορθέ πλέον στεγάζει το Λαογραφικό Μουσείο Ορθέ. Το μουσείο δημιουργήθηκε από την Λαογραφική Εταιρεία Ορθέ και εγκαινιάστηκε το 2013. Οι συλλογές του περιλαμβάνουν εργαλεία αγροτικής και κτηνοτροφικής χρήσης, παλιά βιβλία, νομίσματα και είδη της λαϊκής παράδοσης. Είναι ανοικτό κάθε μεσημέρι Κυριακής και η είσοδος είναι δωρεάν.[4][5] Στο χωριό βρίσκεται παλιό αρχοντικό γνωστό ως τα Καλεργιανά.[1], μη επισκέψιμο. Λειτουργεί ακόμη ο Πολιτιστικός Οργανισμός ΑΝΑΔΡΑΣΗ - FEEDBACK, που διατηρεί Πολιτιστικό Κέντρο (AFCC - Anadrasi Feedback Cultural Center).
Ορθιανοί
Δράγαση - Σηφάκη Ελένη, Δρ των επιστημών της αγωγής, συγγραφέας
Καλαϊτζάκης Χάρης: δικηγόρος, συγγραφέας
Παραπομπές
↑ 1,01,11,21,31,4Σπανάκης, Στέργιος (1993). Πόλεις και χωριά της Κρήτης στο πέρασμα των αιώνων, τόμος Β΄. Ηράκλειο: Γραφικές Τέχνες Γ. Δετοράκης. σελ. 596.
↑«Ορθές (Ρεθύμνης)». Διοικητικές Μεταβολές Οικισμών - Αναλυτικά. ΕΕΤΑΑ-Ελληνική Εταιρία Τοπικής Ανάπτυξης και Αυτοδιοίκησης Α.Ε. Ανακτήθηκε στις 4 Νοεμβρίου 2019.
↑«Επαρχία Μυλοποτάμου». www.imra.gr. Ιερά Μητρόπολις Ρεθύμνης και Αυλοποτάμου. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 7 Νοεμβρίου 2019. Ανακτήθηκε στις 14 Οκτωβρίου 2019.
