Ζωνιανά Ρεθύμνης

Συντεταγμένες: 35°17′40.9″N 24°49′50.9″E

Ζωνιανά
Ζωνιανά Ζωνιανά
Διοίκηση
Χώρα	Ελλάδα
Περιφέρεια	Κρήτης
Περιφερειακή Ενότητα	Ρεθύμνης
Δήμος	Μυλοποτάμου
Δημοτική Ενότητα	Ζωνιανών
Γεωγραφία
Γεωγραφικό διαμέρισμα	Κρήτη
Νομός	Ρεθύμνης
Υψόμετρο	630μ
Πληθυσμός
Μόνιμος	1.206
Έτος απογραφής	2021
Πληροφορίες
Ταχ. κώδικας	74051
Τηλ. κωδικός	+30 28340
Σχετικά πολυμέσα

Τα Ζωνιανά είναι χωριό και έδρα ομώνυμης κοινότητας του Δήμου Μυλοποτάμου στην Περιφερειακή Ενότητα Ρεθύμνης της Κρήτης.^[1] Το χωριό απέχει 43 χιλιόμετρα Δ.-ΝΔ. από το Ηράκλειο και 52 χλμ. Α.-ΝΑ. από το Ρέθυμνο. Βρίσκονται στον Ψηλορείτη (όρος Ίδη) σε υψόμετρο 630 μέτρα.

^[2] Κατά την απογραφή του 2011 το χωριό είχε 1.117 κατοίκους,^[3] οι οποίοι ασχολούνται κυρίως με την κτηνοτροφία και την γεωργία.

Στην είσοδο του χωριού βρίσκεται το σπήλαιο Σφεντόνη ή «του Σφεντόνη η Τρύπα» με πλούσιο σταλακτιτικό και σταλαγμιτικό διάκοσμο ^[4].

Η Κοινότητα Ζωνιανών ήταν μια από τις τρεις που αρνήθηκαν να ενταχθούν στο σχέδιο Καποδίστρια και να γίνουν μέρος μεγαλύτερων Δήμων (οι άλλες δυο ήταν το Βραχάσι Λασιθίου και η Τσαρίτσανη Λαρίσης). Το 2006 με τροπολογία που ψηφίστηκε στη Βουλή^[5] αναγνωρίστηκαν και επίσημα ως ξεχωριστές Κοινότητες ^[6]. Με το σχέδιο Καλλικράτης τα Ζωνιανά εντάχθηκαν ως κοινότητα στον Δήμο Μυλοποτάμου.

Ονομασία

Το χωριό είχε άλλες δύο ονομασίες πριν πάρει την σημερινή ονομασία. Ονομάστηκε αρχικά Ζουλιανά από τον βοσκό Ζα (γεν. του Ζου), ο οποίος ανακάλυψε νερό στην τοποθεσία αυτή και έπειτα πήρε την ονομασία Ζουτόλακκος (που σημαίνει στου Ζου το λάκκο). Τέλος, η ονομασία ταυτίζεται με τον θεό Δία (Ζευς). Τα Ζωνιανά ονομάστηκαν έτσι από την τοπική έκφραση "Ζώνε Θεέ" (δηλ. 'Άκουσέ με, Θεέ μου')^[7].

Εκκλησιαστική υπαγωγή

Η εκκλησία του χωριού είναι αφιερωμένη στον Άγιο Γεώργιο. Εκκλησιαστικά υπάγεται στη Δ΄ Αρχιερατική Περιφέρεια της Ιεράς Μητροπόλεως Ρεθύμνης και Αυλοποτάμου, της Εκκλησίας της Κρήτης.^[8]

Ιστορία του χωριού

Το 1821 οι Ζωνιανοί επαναστάτησαν κατά των Τούρκων με επί κεφαλής τον Μαυρογιάννη. Το 1866, 17 Ζωνιανοί πολέμησαν στο Αρκάδι και σφάγησαν στην τραπεζαρία του μοναστηριού όταν τελείωσαν τα πολεμοφόδια τους. Από τους Βαλκανικούς Πολέμους το 1912 μέχρι την Μικρασιατική Εκστρατεία το 1922, έπεσαν μαχόμενοι 13 Ζωνιανοί και 17 στον Ελληνοϊταλικό πόλεμο το 1940.

Τα Ζωνιανά απασχόλησαν τις διωκτικές αρχές το 2006, όταν ένοπλοι δεν δίστασαν να βάλουν με καταιγισμό πυρών κατά των αστυνομικών αρχών κατά την διάρκεια οργανωμένων επιχειρήσεων των τελευταίων από αέρος και γης.

Τον Νοέμβριο του 2007 το χωριό έγινε γνωστό λόγω επίθεσης από σημαντικό αριθμό ενόπλων με αυτόματα όπλα "καλάσνικοφ", που δέχθηκαν ισχυρές αστυνομικές δυνάμεις, όταν προσπάθησαν να κάνουν έφοδο στις 5 Νοεμβρίου 2007 για τον εντοπισμό φυτειών κάνναβης. Αποτέλεσμα της επίθεσης αυτής ήταν ο τραυματισμός δύο ειδικών φρουρών και ο θάνατος ενός.^[9][10]

Αξιοθέατα - εκδηλώσεις

Το Σπήλαιο Σφεντόνι. Χαρακτηριστικές είναι οι κατ΄ έτος εκδηλώσεις "Σφεντόνια" που πραγματοποιούνται με θεατρικές παραστάσεις και γιορτές με ντόπιους λυράρηδες. Στο χωριό δημιουργήθηκε ένα μουσείο κέρινων ομοιωμάτων από τον κ. Διονύση Ποταμιάνο. Το μουσείο "ΠΟΤΑΜΙΑΝΟΥ" περιλαμβάνει 87 κέρινα ομοιώματα, που σε φυσικό μέγεθος αναπαριστούν, μπροστά στα μάτια του θεατή, σκηνές από την ιστορία της Κρήτης.

Διοικητικά

Ως οικισμός αναφέρεται επίσημα το 1925 στο ΦΕΚ 27Α - 31/01/1925 να ορίζεται έδρα της ομώνυμης νεοϊδρυθείσας κοινότητας.^[11] Σύμφωνα με το πρόγραμμα Καλλικράτης και το πρόγραμμα Κλεισθένης Ι αποτελεί την κοινότητα Ζωνιανών^[12] που υπάγεται στη δημοτική ενότητα Ζωνιανών του δήμου Μυλοποτάμου και σύμφωνα με την απογραφή του 2021 έχει 1.206 κατοίκους.^[3]

Δείτε Κοινότητα Ζωνιανών

Παραπομπές

1. Εγκυκλοπαίδεια Νέα Δομή. 13. Αθήνα: Τεγόπουλος - Μανιατέας. 1996. σελ. 115. 
2. Εγκυκλοπαίδεια Πάπυρος Λαρούς Μπριτάννικα. 38. Εκδοτικός Οργανισμός Πάπυρος. 1996. σελ. 11. 
3. «ΦΕΚ αποτελεσμάτων ΜΟΝΙΜΟΥ πληθυσμού Αρχειοθετήθηκε 2020-05-20 στο Wayback Machine.», σελ. 10886 (σελ. 412 του pdf)
4. Το σπήλαιο Σφεντόνη στα Ζωνιανά στην Κρήτη
5. Νόμος 3448/15-3-2006
6. http://www.hri.org/news/greek/eragr/2006/06-03-01.eragr.html Ένταση για τον "Καποδίστρια", ΕΡΑ 2/3/2006, ανακτήθηκε 10/11/2007
7. «Η ονομασία του χωριού». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 8 Νοεμβρίου 2007. Ανακτήθηκε στις 10 Νοεμβρίου 2007. 
8. «Ιερά Μητρόπολη Ρεθύμνης και Αυλοποτάμου». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 17 Ιουλίου 2020. Ανακτήθηκε στις 13 Ιουνίου 2022. 
9. «Ελευθεροτυπία - Το κράτος των Ζωνιανών κήρυξε τον πόλεμο στην ΕΛ.ΑΣ». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 9 Νοεμβρίου 2007. Ανακτήθηκε στις 17 Νοεμβρίου 2007. 
10. «in.gr - Ευρείας κλίμακας επιχείρηση της ΕΛ.ΑΣ. στα Ζωνιανά - Ελλάδα». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 9 Νοεμβρίου 2007. Ανακτήθηκε στις 17 Νοεμβρίου 2007. 
11. «ΕΕΤΑΑ-Διοικητικές Μεταβολές των Οικισμών». www.eetaa.gr. Ανακτήθηκε στις 13 Ιουνίου 2022. 
12. «Νόμος 4555/2018 - ΦΕΚ 133/Α/19-7-2018 ( Άρθρα 1 - 151) (Πρόγραμμα ΚΛΕΙΣΘΕΝΗΣ) (Κωδικοποιημένος)». e-nomothesia.gr | Τράπεζα Πληροφοριών Νομοθεσίας. Ανακτήθηκε στις 13 Ιουνίου 2022. 

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

Commons logo

Τα Wikimedia Commons έχουν πολυμέσα σχετικά με το θέμα    Ζωνιανά Ρεθύμνης

• Ο ιστότοπος των Ζωνιανών Αρχειοθετήθηκε 2007-11-09 στο Wayback Machine.
• Στοιχεία για την Κοινότητα Ζωνιανών από το Υπουργείο Εσωτερικών, Δημόσιας Διοίκησης και Αποκέντρωσης Αρχειοθετήθηκε 2007-11-03 στο Wayback Machine.