Ο Ηράκλειος Β΄ (γεωργιανά: ერეკლე II), επίσης γνωστός ως Ερέκλε (Ηρακλής)Β΄ και Ο Μικρός Καχετιανός[3] (γεωργιανά: პატარა კახი [pʼɑtʼɑɾɑ kʼɑχi]), (7 Νοεμβρίου 1720 ή 7 Οκτωβρίου 1721 [σύμφωνα με τον Κύριλ Τουμάνοφ ] – 11 Ιανουαρίου 1798), ήταν Γεωργιανός μονάρχης τού Οίκου των Βαγρατιδών της Γεωργίας (Μπαγκρατιόνι), που βασίλευσε ως βασιλιάς τού Kαχέτι από το 1744 έως 1762, και τού Κάρτλι και του Καχέτι από το 1762 έως το 1798. Στις σύγχρονες περσικές πηγές αναφέρεται ως Ερεκλή Χαν (ارکلی خان), ενώ οι Ρώσοι τον γνώριζαν ως Irakly (Ираклий). Το όνομά του μεταγράφεται συχνά σε λατινοποιημένη μορφή ως Heraclius (Ηράκλειος)· και τα δύο ονόματα Herekle και Ιrakly είναι γεωργιανές εκδοχές τού ελληνικού ονόματος Ηρακλής.[4]
Από την παραχώρηση τού βασιλείου τού Καχέτι από τον άρχοντά του Nάντερ σαχ το 1744 ως ανταμοιβή για την πίστη του,[5] μέχρι να γίνει ο προτελευταίος βασιλιάς των ενωμένων βασιλείων του Kαχέτι και του Kάρτλι στην ανατολική Γεωργία, η βασιλεία του θεωρείται ως το κύκνειο άσμα της γεωργιανής μοναρχίας.[6] Βοηθούμενος από τις προσωπικές του ικανότητες και την αναταραχή στην Περσική αυτοκρατορία των Κατζάρ, ο Ηράκλειος καθιερώθηκε ως de facto αυτόνομος ηγεμόνας. Ενοποίησε πολιτικά την ανατολική Γεωργία για πρώτη φορά μετά από τρεις αιώνες [7] και προσπάθησε να εκσυγχρονίσει τη διακυβέρνηση, την οικονομία και τον στρατό. Συντετριμμένος από τις εσωτερικές και εξωτερικές απειλές για την επισφαλή ανεξαρτησία της Γεωργίας και την προσωρινή ηγεμονία της στην ανατολική Υπερκαυκασία, έθεσε το βασίλειό του υπό την επίσημη ρωσικήπροστασία το 1783, αλλά η κίνηση δεν εμπόδισε τη Γεωργία να καταστραφεί από την περσική εισβολή το 1795. Ο Ηράκλειος απεβίωσε το 1798, αφήνοντας τον θρόνο στον ετοιμοθάνατο διάδοχό του, Γεώργιο ΙΒ΄.
Ο Ηράκλειος Β΄ νυμφεύτηκε τρεις φορές. Πρώτα την πριγκίπισσα Kετεβάν (Αικατερίνη) Oρμπιελιάνι το 1738 ή την πριγκίπισσα KετεβάνMχεϊντζέ το 1740.[8][9] Σύμφωνα με μία σχετικά πρόσφατα καθιερωμένη εκδοχή, η πριγκίπισσα Ορμπιελιάνι αποκηρύχθηκε από τον Ηράκλειο, πριν πραγματικά γίνει ο γάμος. Αντ' αυτής νυμφεύτηκε την πριγκίπισσα Mχεϊντζέ, η οποία απεβίωσε το 1744. Από τον πρώτο του γάμο, ο Ηράκλειος δύο παιδιά:
Βαχτάνγκ (1742 – Τιφλίδα, 1 Φεβρουαρίου 1756), δούκας του Αράγκβι (1747). νυμφεύτηκε την πριγκίπισσα Kετεβάν τού Μουχράνι, κανένα; απόγονος.
Ρουσαντάν (γεννήθηκε πριν από το 1744, απεβ. νέα).
Το 1745 ο Ηράκλειος έκανε δεύτερο γάμο: νυμφεύτηκε την πριγκίπισσα Άννα Αμπασχίντζε (1730 – Τιφλίδα, 7 Δεκεμβρίου 1749). Είχαν δύο παιδιά:
Γεώργιος ΙΒ΄ (10 Οκτωβρίου 1746 –Τιφλίδα, 28 Δεκεμβρίου 1800), ο τελευταίος βασιλιάς της Γεωργίας.
Θάμαρ (11 Ιουλίου 1749 –Τιφλίδα, 4 Αυγούστου 1786), παντρεύτηκε το 1762 τον πρίγκιπα Δαβίδ Ορμπελιάνι.
Το 1750 ο Ηράκλειος παντρεύτηκε για 3η φορά, με τη Νταρετζάν, το γένος Νταντιάνι (Daria, 20 Ιουλίου 1734 – 8 Νοεμβρίου 1808). Είχαν 23 παιδιά:
Σολομών (απεβ. το 1765).
Ελένη (1753–1786), παντρεύτηκε πρώτα το 1770, τον πρίγκιπα Αρτσίλ τού Ιμερέτι. Μετά το 1785 τον πρίγκιπας Zακαρία Αντονικασβίλι.
Mαριάμ (1755–1828), παντρεύτηκε το 1777 τον Ντάβιτ Τσιτσισβίλι πρίγκιπα του Zέμο-Σατσιτσιάνo.
