Τα Όρη Αλ Χατζάρ (αραβικά: جِبَال ٱلْحَجَر, Jibāl al-Ḥajar, δηλ. Τα ΒραχώδηΌρη[1][2] ή τα Πέτρινα Όρη) στο βορειοανατολικό Ομάν και επίσης στα ανατολικά Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, είναι η υψηλότερη οροσειρά στην ανατολικήαραβική χερσόνησο. Επίσης γνωστά ως «Όρη του Ομάν»,[3][4] διαχωρίζουν την χαμηλή παράκτια πεδιάδα του Ομάν από το υψηλό οροπέδιο της ερήμου και βρίσκονται 50-100 χιλιόμετρα εσωτερικά από τον Κόλπο του Ομάν.
Al (اَلْ) σημαίνει «το» και Ḥajar (حَجَر) σημαίνει «πέτρα» ή «βράχος». Έτσι, al-Ḥajar (اَلْحَجَر) ονομάζεται ως «η πέτρα» ή «ο βράχος».
Γεωλογία
Ορογραφία και τεκτονική ρύθμιση
Τα Όρη Αλ Χατζάρ εκτείνονται για 700 χιλιόμετρα μέσω των ΗΑΕ και του Ομάν.[5] Βρίσκονται στη βορειοανατολική γωνία της αραβικής πλάκας, φτάνοντας από τη χερσόνησο Μουσαντάμ μέχρι την ανατολική ακτή του Ομάν. Το εύρος είναι περίπου 100 χιλιόμετρα σε πλάτος, με το Τζεμπέλ Σαμς να είναι η υψηλότερη κορυφή στα 3.009 μέτρα στην κεντρική περιοχή των βουνών.[6][7]
Επί του παρόντος, η αραβική πλάκα κινείται βόρεια σε σχέση με την ευρασιατική πλάκα στα 2-3 χιλιοστόμετρα ανά έτος.[8][9] Η ηπειρωτική σύγκρουση συμβαίνει στη ζώνη υποχώρησης και ώθησης Ζαγκρός δυτικά της χερσονήσου Μουσαντάμ.[10][11] Αυτό το όριο παράπλευρης πλάκας μεταβαίνει σε ζώνη υποβύθισης προς τα ανατολικά. Εδώ, ο ωκεάνιος φλοιός της αραβικής πλάκας υποβυθίζεται βόρεια κάτω από την Ευρασία, που ονομάζεται ζώνη υποβύθισης Μάκραν.[12]
Λιθολογία
Η γεωλογία των Ορέων Αλ Χατζάρ μπορεί να ομαδοποιηθεί σε τέσσερις κύριες τεκτονοστρωματογραφικές ομάδες. Η πρώτη ομάδα είναι οι προ-πέρμιοι υπόγειοι βράχοι, μια ιζηματογενής ακολουθία κλαστικών, ανθρακικών και εβαποριτών. Η ομάδα δύο είναι μια μεσαία πέρμια έως ύστερη κρητιδική αλληλουχία ανθρακικών υφαλοκρηπίδων, οι οποίες εναποτέθηκαν ασυμβίβαστα πάνω από τη βάση. Η ομάδα τρία είναι μια σειρά από καλύμματα (αλλόχθονες βράχοι) που μετακινήθηκαν οριζόντια από τα βορειοανατολικά προς τα νοτιοδυτικά για περισσότερα από 300 χιλιόμετρα. Αυτό ήταν ένα σημαντικό τεκτονικό γεγονός κατά την ύστερη Κρητιδική. Αυτή η διαδικασία ονομάζεται επώθηση, όπου τα ιζηματογενή πετρώματα της Πέρμιας περιόδου έως τη μέση Κρητιδική ηπειρωτική πλαγιά (ρηχή έως βαθιά θαλάσσια) και ο όψιμος κρητιδικός ωκεάνιος φλοιός (Οφιόλιθος Σεμαΐλ) ωθήθηκαν (παρακωλύθηκαν) πάνω από τους βράχους από τις ομάδες 1 και 2. Τέλος, η ομάδα τέσσερα είναι ύστερα Κρητιδικά προς ρηχά θαλάσσια και χερσαία ιζηματογενή πετρώματα Μειόκαινου που είχαν μετακινηθεί πάνω από τις τρεις προηγούμενες ομάδες.[13][14][15][16][17][18][19]
Δομές
Η υψηλή τοπογραφία είναι περίπου δύο μεγάλα μεσουρανήματα: Τζαμπάλ Αχντάρ και Σάιχ Χατάτ, που είναι μεγάλης κλίμακας αντίκλινα.[20] Το μεσουράνημα Σάιχ Χατάτ περιέχει εκλογίτη στα βορειοανατολικά του Ας Σιφά.[21] Αυτοί οι βράχοι υποβυθίζονται σε περίπου 80 χιλιόμετρα βάθος μέσα στο μανδύα και στη συνέχεια εκφύονται πίσω στην επιφάνεια.[18] Αυτή η διαδικασία εκταφής δημιούργησε ίσως τη μεγαλύτερη μεγαπτυχή στη Γη, η μεγαπτυχή Ουάντι Μαΐ.[22] Η κοινή άποψη είναι ότι αυτοί οι εκλογίτες ήταν αρχικά βασικά ηφαιστειογενή πετρώματα στο εμπρόσθιο άκρο του ηπειρωτικού φλοιού της αραβικής πλάκας. Αυτό το εμπρόσθιο άκρο στη συνέχεια υποβυθίστηκε από μία βορειοανατολική ζώνη υποβύθισης.[23][24] Ωστόσο, ορισμένοι γεωλόγοι έχουν ερμηνεύσει ότι αυτοί οι εκλογίτες υποβυθίστηκαν μέσω μιας νοτιοδυτικής ζώνης υποβύθισης.[25]
Οι δύο κορυφές χωρίζονται από το χάσμα Σεμαΐλ. Αυτή είναι μια εξέχουσα γραμμική δομή, με τάση ΒΒΔ - ΝΝΔ. Ωστόσο, εξακολουθεί να συζητείται για το ποια είναι αυτή η δομή. Διαφορετικοί γεωλόγοι ισχυρίζονται ότι πρόκειται για ρήγμα αριστερού-πλευρικού (σφάλμα),[26]φυσιολογικό σφάλμα,[20] πλευρική κλίση,[27]μονοκλινή λόγω τυφλής ώσης[14] ή σφάλμα με πολλαπλές φάσεις παραμόρφωσης.[28]
Σύγχρονη τοπογραφία
Το γεγονός της ύστερης κρητιδικής επώθησης δημιούργησε τα πρωτο-Όρη Χατζάρ Ωστόσο, αυτή η τοπογραφία υποβυθίστηκε και τα ρηχά θαλάσσια λόγω καθίζησης κάλυψαν την περιοχή, ξεκινώντας από την Παλαιόκαινο.[17][29] Τα ιζηματογενή πετρώματα από την Παλαιόκαινο έως την Ηώκαινο βρίσκονται στα 2.200 μέτρα πάνω από την επιφάνεια της θάλασσας, μέσα στο Χατζάρ[27] και είναι πτυχωμένα. Αυτό δείχνει ότι η σημερινή τοπογραφία σχηματίστηκε μετά την ύστερη Ηώκαινο. Το ακριβές χρονοδιάγραμμα συζητείται και διάφορες ερμηνείες δείχνουν την τοπογραφία που σχηματίζεται οπουδήποτε μεταξύ της ύστερης Ηώκαινου έως τη Μειόκαινο.[20][30][31]
Τα βουνά είναι πλούσια σε φυτική ζωή σε σύγκριση με το μεγαλύτερο μέρος της Αραβίας, συμπεριλαμβανομένων ορισμένων ενδημικών ειδών. Η βλάστηση αλλάζει με το υψόμετρο, τα βουνά καλύπτονται με θαμνώδεις εκτάσεις σε χαμηλότερα υψόμετρα, μεγαλώνουν και στη συνέχεια γίνονται δασικές εκτάσεις, συμπεριλαμβανομένων άγριων ελιών και συκιών μεταξύ 1.106 και 2.515 μέτρων, και μετά, ακόμα υψηλότερα, υπάρχουν άρκευθοι. Οπωροφόρα δέντρα, όπως η ροδιά και η βερικοκιά, καλλιεργούνται στις πιο δροσερές κοιλάδες και σε κάποια μέρη υπάρχουν βραχώδεις προεξοχές με μικρή βλάστηση. Η χλωρίδα παρουσιάζει ομοιότητες με ορεινές περιοχές του κοντινού Ιράν, καθώς και με περιοχές κατά μήκος της Ερυθράς Θάλασσας στο Κέρας της Αφρικής. Για παράδειγμα, το δέντρο Ceratonia oreothauma βρίσκεται εδώ, καθώς επίσης και στη Σομαλία.
Διάφορα πτηνά βρίσκονται στα βουνά, συμπεριλαμβανομένων του ασπροπάρου και του νουβικού γύπα (Torgos tracheliotus). Στα θηλαστικά περιλαμβάνονται η βουνίσια γαζέλα (Gazella gazella) και ο αραβικός τράγος (Arabitragus jayakari).[32][33] Άλλα ενδημικά είδη περιλαμβάνουν έναν αριθμό γκέκο και σαυρών: Asaccus montanus,Asaccus platyrhynchus και ένα υποείδος του γκέκο των βράχων Ουάντι Καράρ (Pristurus gasperetti gallagheri) βρίσκονται μόνο σε Ομάν, ενώ Asaccus caudivolvulus,Asaccus gallagheri,Pristurus celirrimus,Lacerta jayakari και σαύρα του Ομάν (Lacerta cyanura) βρίσκονται μόνο στο Χατζάρ. Η απειλούμενη αραβική λεοπάρδαλη (Panthera pardus nimr) είχε καταγραφεί εδώ,[34] ιδιαίτερα στην περιοχή Χασάμπ στο βόρειο τμήμα του Μουσαντάμ.[35][36]
Όπως το Ρους αλ-Τζιμπάλ,[37] η περιοχή του Τζαμπάλ Χαφίτ είναι γνωστή για τη φιλοξενία σπάνιας χλωρίδας και πανίδας.[38][39] Για παράδειγμα, τον Φεβρουάριο του 2019, ένα αραβικό καρακάλ εμφανίστηκε εδώ[40][41][42] και τον Μάρτιο, μια αφγανική αλεπού,[43][44] που έχει επίσης αναφερθεί στα βουνά του Ρας αλ-Χαϊμά.[45]
Απειλές και διατήρηση
Στα Όρη Αλ Χατζάρ βόσκουν εκτενώς κατσίκες, καμήλες και γαϊδούρια και το τοπίο έχει καθαριστεί σε τμήματα για αστικές περιοχές και για εξόρυξη, η οποία έχει καταστρέψει τόσο τη βλάστηση όσο και την παροχή νερού και ξεριζώσει τις παραδοσιακές συμπεριφορές αγροτικής διαχείρισης γης. Το κυνήγι της άγριας ζωής είναι ένα άλλο θέμα. Η κυβέρνηση του Ομάν δημιούργησε το Καταφύγιο Ουάντι Σαρίν και μια περιοχή Τζαμπάλ Καχουάν-Τζαμπάλ Σεμπτά στο ανατολικό Χατζάρ, για την προστασία του αραβικού τράγου και της οροσειράς. Για τους επισκέπτες, υπάρχει ένας δρόμος στα βουνά από το χωριό Μπιρκάτ Αλ-Μάουζ (στο δρόμο προς τη Νιζουά από το Μουσκάτ) και μια διαδρομή με τα πόδια μέσω του Ουάντι αλ-Μουαϊντίν προς το οροπέδιο Σαΐκ.
Πεζοπορία
Υπάρχουν 11 σηματοδοτημένες διαδρομές ποικίλης έντασης (μεταξύ βαθμού 1 έως 3) και διάρκειας (μεταξύ 1,5 ωρών και 18 ωρών) που δημοσιεύονται από το Υπουργείο Τουρισμού του Ομάν κατά μήκος της οροσειράς Χατζάρ.[46] Ορισμένες περιοχές δεν είναι προσβάσιμες και απαιτείται ειδικός εξοπλισμός, όπως φαίνεται σε ένα ντοκιμαντέρ του Στιβ Μπάκσολ.[47]
↑Al-Yahyai, Sultan· Charabi, Yassine (9 Μαΐου 2017). «3: Scenarios Based Climate Projection for Oman's Water Resources». Στο: Abdalla, Omar, επιμ. Water Resources in Arid Areas: The Way Forward. Springer. σελ. 49. ISBN978-3-3195-1856-5.
↑Megdiche-Kharrat, Fairouz· Ragala, Rachid (25 Νοεμβρίου 2016). «12: The Aqueducts of the Sultanate of Oman: Sustainable Water-Supplying Irrigating Oases Cities». Στο: Angelakis, Andreas N., επιμ. Underground Aqueducts Handbook. CRC Press. σελ. 206. ISBN978-1-4987-4831-5.
↑Allen, Calvin H., Jr. (5 Φεβρουαρίου 2016). «1: Land and People». Oman: the Modernization of the Sultanate. Abingdon, New York: Routledge. σελίδες 1–8. ISBN978-1-3172-9164-0.
↑Searle, M. P.; Cooper, D. J. W. (1986). «Structure of the Hawasina Window culmination, central Oman Mountains». Earth and Environmental Science Transactions of the Royal Society of Edinburgh77 (2): 143–156. doi:10.1017/S0263593300010798. ISSN1473-7116.
↑Kusky, Timothy; Robinson, Cordula; El-Baz, Farouk (September 2005). «Tertiary–Quaternary faulting and uplift in the northern Oman Hajar Mountains». Journal of the Geological Society162 (5): 871–888. doi:10.1144/0016-764904-122. ISSN0016-7649. Bibcode: 2005JGSoc.162..871K.
↑ArRajehi, Abdullah; McClusky, Simon; Reilinger, Robert; Daoud, Mohamed; Alchalbi, Abdulmutaleb; Ergintav, Semih; Gomez, Francisco; Sholan, Jamal και άλλοι. (2010). «Geodetic constraints on present-day motion of the Arabian Plate: Implications for Red Sea and Gulf of Aden rifting». Tectonics29 (3): TC3011. doi:10.1029/2009TC002482. ISSN1944-9194. Bibcode: 2010Tecto..29.3011A.
↑McQuarrie, Nadine; Hinsbergen, Douwe J. J. van (2013-03-01). «Retrodeforming the Arabia-Eurasia collision zone: Age of collision versus magnitude of continental subduction». Geology41 (3): 315–318. doi:10.1130/G33591.1. ISSN0091-7613. Bibcode: 2013Geo....41..315M.
↑ 17,017,1Mann, A.; Hanna, S. S.; Nolan, S. C.; Mann, A.; Hanna, S. S. (1990). «The post-Campanian tectonic evolution of the Central Oman Mountains: Tertiary extension of the Eastern Arabian Margin». Geological Society, London, Special Publications49 (1): 549–563. doi:10.1144/GSL.SP.1992.049.01.33. ISSN0305-8719. Bibcode: 1990GSLSP..49..549M.
↑Rioux, Matthew; Bowring, Samuel; Kelemen, Peter; Gordon, Stacia; Miller, Robert; Dudás, Frank (May 2013). «Tectonic development of the Samail ophiolite: High-precision U-Pb zircon geochronology and Sm-Nd isotopic constraints on crustal growth and emplacement: TECTONIC HISTORY OF THE SAMAIL OPHIOLITE». Journal of Geophysical Research: Solid Earth118 (5): 2085–2101. doi:10.1002/jgrb.50139.
↑Warren, C.J.; Miller, J.McL. (March 2007). «Structural and stratigraphic controls on the origin and tectonic history of a subducted continental margin, Oman». Journal of Structural Geology29 (3): 541–558. doi:10.1016/j.jsg.2006.10.006. Bibcode: 2007JSG....29..541W.
↑Searle, M. P; Warren, C. J; Waters, D. J; Parrish, R. R (2004-03-01). «Structural evolution, metamorphism and restoration of the Arabian continental margin, Saih Hatat region, Oman Mountains». Journal of Structural Geology26 (3): 451–473. doi:10.1016/j.jsg.2003.08.005. ISSN0191-8141. Bibcode: 2004JSG....26..451S.
↑Le Métour, J.; Rabu, D.; Tegyey, M.; Béchennec, F.; Beurrier, M.; Villey, M. (1990). «Subduction and obduction: two stages in the Eo-Alpine tectonometamorphic evolution of the Oman Mountains». Geological Society, London, Special Publications49 (1): 327–339. doi:10.1144/gsl.sp.1992.049.01.20. ISSN0305-8719. Bibcode: 1990GSLSP..49..327L.
↑ 27,027,1Hansman, Reuben J.; Ring, Uwe; Thomson, Stuart N.; Brok, Bas den; Stübner, Konstanze (2017). «Late Eocene Uplift of the Al Hajar Mountains, Oman, Supported by Stratigraphy and Low-Temperature Thermochronology». Tectonics36 (12): 3081–3109. doi:10.1002/2017TC004672. ISSN1944-9194. Bibcode: 2017Tecto..36.3081H.
↑Scharf, A.; Mattern, F.; Moraetis, D.; Callegari, I.; Weidle, C. (2019). «Postobductional Kinematic Evolution and Geomorphology of a Major Regional Structure—The Semail Gap Fault Zone (Oman Mountains)». Tectonics0 (8): 2756–2778. doi:10.1029/2019TC005588. ISSN1944-9194. Bibcode: 2019Tecto..38.2756S.
↑Nader, I. A. (1989). «Rare and endangered mammals of Saudi Arabia». Στο: Abu-Zinada, A. H., επιμ. Wildlife conservation and development in Saudi Arabia. Riyadh. σελίδες 226–228.
↑Harrison, D. L.· Bates, P. J. J. (1991). The mammals of Arabia(PDF). 354. Sevenoaks, UK: Harrison Zoological Museum. σελίδες 167–170.
↑Simó-Riudalbas, M.; Metallinou, M.; De Pous, P.; Els, J.; Jayasinghe, S.; Péntek-Zakar, E.; Wilms, Thomas; Al-Saadi, Saleh και άλλοι. (2017-08-02), «Cryptic diversity in Ptyodactylus (Reptilia: Gekkonidae) from the northern Hajar Mountains of Oman and the United Arab Emirates uncovered by an integrative taxonomic approach», PLOS One12 (8): e0180397, doi:10.1371/journal.pone.0180397, e0180397, PMID28767644
↑Llewellyn-Smith, R.E. (2000), A short note on Blanford's fox Vulpes cana in the mountains of Ras Al Khaimah, Tribulus 10.1:23–24
↑«Trekking». website. Ministry of Tourism, Sultanate of Oman. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 9 Δεκεμβρίου 2021. Ανακτήθηκε στις 15 Νοεμβρίου 2020.
Gardner (1994), «A new species of Asaccus (Gekkonidae) from the mountains of northern Oman», Journal of Herpetology28 (2): 141–145, doi:10.2307/1564612