Mehmed-paša Kukavica bio je bosanski valija u dva maha šest i po godina (1752-1756. i 1757-1760). Istakao se gradnjom mnogih poznatih objekata. U 18. vijeku grad Foča se više ne širi, a zadužbine (džamija, medresa, česma, karavan-saraj, hamam, tekija, sahat-kula i dućani) Mehmed-paše Kukavice se grade u postojećem gradskom tkivu. Prema tarihu isklesanom u kamenoj ploči, dimenzija 50x50 cm, koja bila je uzidana iznad ulaznih vrata, džamija sagrađena je 1751/1752 i bila je posljednja džamija koja je sagrađena u Foči.
Ostaci srušene džamije i medrese
Natpis, u obliku pjesme, napisan je turskim jezikom, nesh-talik pismom u četiri dvostiha:
Državnik hadži Mehmed,
Čauš-baša sultana svjetova, sultana Mahmuda,
Sagradi u Foči jednu lijepu džamiju,
Za koju neka ga Uzvišeni nagradi.
Bože, dobrotvoru podaj dug život.
On je podigao nekoliko sličnih visokih džamija.
Molitelj joj izreče potpuni kronogram:
Lijepa li je ova džamija, privlačno mjesto.
Godina 1165. (1751/52)
Medresa je najmlađa i posljednja medresa u Foči. Dovršena je 1758.
Zgrada džamije je minirana 28. maja 1992. godine, a zapaljeni su medresa, abdesthana i stan muderisa. U jesen 2002. srušila se i kupola.[1]
Opis
Pripadala je tipološkoj grupi jednoprostornih potkupolnih džamija sa otvorenim spoljnim trijemom. Munara, šesnaestougaonog presjeka, bila je izgrađena od tesanog kamena, postavljena na kvadratičnom postamentu.[1]
Literatura
Alija Bejtić, Bosanski namjesnik Mehmed-paša Kukavica i njegove zadužbine u Bosni (1752-1756. i 1757-1760), Prilozi za orijentalnu filologiju, broj VI-VII , Sarajevo, 1956-1957
Desanka Kovačević, Gradska naselja srednjovjekovne bosanske države, Sarajevo, 1978.
Grupa autora (akademik prof. Husref Redžić, docent mr. Nedžad Kurto, Ferid Isanović), Program revitalizacije i regeneracije istorijskog područja grada Foče. Urbanističko-arhitektonsko rješenje zone Prijeke čaršije, Skupština opštine Foča, Foča, 1983.
