Rolls-Royce Meteor 12-cilindrični benzinski motor 650 KS (485 kW)
Brzina na cesti
35 km/h
Snaga/težina
13 ks/tona
Domet
80 km
Centurion je bio britanski glavni borbeni tenk u periodu nakon Drugog svjetskog rata. Nasljednik je srednjeg tenka Comet. Razvoj je počeo 1943., maketa dovršena 1944., a predstavljen je i bio spreman za testiranje u junu 1945., mjesec dana nakon završetka rata u Europi. U britanskoj vojsci ga je zamijenio Chieftain.[1]
Centurion je bio jedan od prvih primjera glavnog borbenog tenka, odnosno univerzalnog tenka. Proizvodio se u tri glavne verzije: Centurion I, Centurion II i Centurion III. Centurion I je bio naoružan 76 mm (Ordnance Quick-Firing 17 pdr) topom uparen s modernijim SUP-om i jednim 7,92 mm Besa mitraljezom. Imao je 4 člana posade. Bio je prvi britanski tenk koji je zahvaljujući ugrađenom žiroskopu mogao precizno gađati u pokretu, a zbog odluke da se granate (strjeljivo) ne skladišti iznad prstena kupole bio je sigurniji (rjeđe je dolazilo zbog eksplozije strjeljiva kada bi tenk bio pogođen). Tokom godina je često mijenjan, a jedna od najvećih izmjena je bila ugradnja 105 mm L7 užlijebljenog topa u Centurion III. Između 1946. i 1962. je proizvedeno preko 4400 primjeraka, od čega 2800 primjeraka u verziji Centurion III i mnogo drugih vozila posebne namjene.[1]
Razvoj
Razvoj Centurion tenka započet je već za vrijeme drugog svjetskog rata, kad je britanska vojska zahtjevala novi tenk koji će biti u stanju da se suprostavi njemačkim Tigar i Panter tenkovima. Do kraja drugog svjetskog rata u maju 1945. godine dovršeno je 6 primjeraka Centuriona, koji su dopremljeni u Njemačku, ali nisu upotrijebljeni u borbi. Nakon završetka tenka razvoj tenka je tekao dalje, tako da je uveden u operativnu upotrebu britanske vojske 1946. kao glavni borbeni tenk. Na osnovu svojih karakteristika po pitanju oklopa, naoružanja, SUP-a smatra se jednim od najboljih tenkova hladnog rata. Tenk je tokom godina upotrebe višestruko modernizovan, njegova osnovna verzija je unaprijeđena čak 12 puta (zadnja verzija Mk 13). Pored toga napravljen je velik broj verzija inžinjerskih vozila kao što su nosači lansirnih mostova, tenkova za izvlačenje i oklopnih transportera. Tokom 1960ih ga je u upotrebi britanske vojske zamijenio moderniji Chieftain.
Centurion je uveliko korišten u oružanim snagama drugih zemalja diljem svijeta, smatrao se naraširenijim zapadnim glavnim borbenim tenkom. Korišten je u brojnim sukobima kao što su jomkipurski rat gdje je koršten od izraelske strane, zatim u vijetnamskom ratu od strane Australije, u angolskom građanskom rata gdje ga je koristila južnoafrička vojska. Tenk je modernizovan ne samo od strane Velike Britanije, već i od drugih zemalja, najviši stepen modernizacije predstavlja južnoafrički Olifant tenk koji se koristi i danas kao glavni borbeni tenk južnoafrčkih nacionalnih odbrambenih snaga.
Operativna upotreba
Korejski rat
Prvi britanski Centurion tenkovi su došli u skolpu regimente 8. kraljevskih irskih Husara na korejski poluotok u grad Busan 1950. godine. Prvi zabilježeni pogodak ovim tenkom u borbi je bio protiv Cromwell tenka kojeg su zarobile sjevernokorejske snage.[2] Uslovi borbe na temperaturama ispod nule, podučile su britanske vonjnike zimskom ratovanju, tenkove su parkirali na slamu koja se nalazila između tla i dna čeličnih gusjenica tenka, kako se gusjenice ne bi zaledile. Još jedna mjera bilo je paljenje motora tenkova u razmaku od pola sata.[2] Tokom bitke na rijeci Imjin tenkovi su postali poznati kada su pokrivali povlačenje 29. pješadijske brigade sa gubitkom od 5 tenkova, većina ih je kasnije bila opravljena. Tenkovi 1. kraljevske tenkovske regimente 1953. bili su uključeni u drugu bitke Kuke gdje su odigrali značajnu ulogu prilikom odbijanja kinekog napada. [3]
Sueska kriza
Za vrijeme sueske krize britanski general Hugh Stockwell je smatrao da će metodičke i sistematske oklopne operacije skoncentrisane na Centurion biti ključ pobijede.
Egipćani su uništili unutrašnju luku Port Said, što je prisililo Britance da improvizuju i koriste ribarsku luku za iskrcavanje svojih snaga, gdje se brodovljem iskrcala padobranska regimenta. Centurioni britanskog 6. kraljevske tenkovske regimente su sletjeli i do 12:00 sati stigli do francuskih padobranaca. Dok su Britanci slijetali, pripadnici padobranske regimente su se borili protiv egipatskih protivnapada u kojima su upotrijebljeni lovci tenkova SU-100. [4]
Vijetnamski rat
Australski Centurion tenkovi u Vijetnamu
1967. godine, 1. skvadron oklopnih transportera, kraljevskog australskog oklopnog korpusa, prebačen je u "A" skvadron 3. konjičke regimente u Vijetnam. Iako su uspješno vodili borbena djelovanja u krugu svojih operativnih zona, izvještaji navode da njihovi oklopni transporteri M113A1 nisu mogli probiti svoj put kroz džunglu, ograničavajući tako njihova ofenzivna djelovanja protiv neprijatelja. Australska vlada je pod kritikom parlamenta odlučila poslati skvadron australskih Centurion tenkova u Južni Vijetnam.[5]Naoružani 20 pdr (84 mm)[6]topovima australski Centurion tenkovi "C" skvadrona 1. oklopne regimente su sletjeli u Južni Vijetnam 24. februara 1968. godine, te smješteni u Nui Dat u sklopu III korpusa. [7]
Nakon tri i pol godine borbenih djelovanja, 58 tenkova je korišteno, od kojih su 42 bili oštećeni, 6 opravljenih, te su poginula 2 člana posada ovih tenkova. Posade Centurion tenkova su ukljanjale bočne oklope sa obje strane tenka iz razloga nakupljanja vegetacije i blata. Svaki od ovih Centuriona je nosio 62 granate 20 pdr u borbenom kompletu, 4.000 metaka kalibra 12.7 mm i 9.000 metaka kalibra .30. Tenkovi su bili pokretani benzinskim motorima što je zahtjevalo ugradnju dodatnog vanjskog rezervoara od 100 galona (450 litara) goriva, koji je bio pričvršćen na stražnjem dijelu tenka. [6][8]
Indo-pakistanski ratovi
1965. godine većinski dio indijske tenkovske flote predstavljali su već stariji M4 Sherman tenkovi, ali su također korišteni Centurion Mk.7 tenkovi sa 20 pdr topom kao i lahki tenkovi AMX-13 i M3 Stuart. U to vrijeme Centurion Mk.7 je bio jedan od najodernijih zapadnih tenkova.[9] Centurion tenkovi su se pokazali kao uspješni u borbi protiv pakistanskihM47 Patton i M48 Patton tenkova, ali također s druge strane pakistanski Patton tekovi su uspjeli probiti oklop nekoliko indijskih Centurion tenkova. Indijska strana je također koristila uporedo sa Centurionima i sovjetske T-55 tenkove.
Prva zemlja koja je kupila britanske Centurion tenkove je bio Egipat, koji ih je uveo u operativnu upotrebu 1950. godine.[10] Izraelcima su prvi Centurion tenkovi isporučeni 1959. godine. Izarel je vremenom nabavljao mnogo različitih verzija tenka od mnogih zemalja ili ih je zarobljavao u borbi. Izraelci su brzo nakon nabavke Centurion tenkove nadogradili britanskim topom L7 120 mm umjesto 20 pdr topa i preimenovali Centurion tenkove u Sho't (hebr. "bič")..[11] Kada je izbio šestodnevni rat1967. godine izraelske odbrambene snage (IDF) su raspolagale sa 293 Centurion/Sho't tenka koji su bili spremni za borbu[12] od ukupno 385 tenkova. Na Sinaju Egipat je raspolagao sa 30 Centurion tenkova[13], svih 30 tenkova je uništeno ili zarobljeno od strane izraela.[14] Izrael je također zarobio 30 Centurion tenkova od Jordana koji ih je imao ukupno 90 u službi.
Svi Sho't tenkovi su nadograđeni sa efikasnijim Continental AVDS-1790-2A dizelskim motorima (koje također koriste M48 i M60 tenkovi) i Allison CD850-6 transmisijom od 1970. do 1974. godine. Daljnje nadogradnje su uključivale deblji oklop, mehanizam rotacije kupole, poboljšan raspored granata sa većim kapacitetom , novi stabilizator topa i povećan rezervoar goriva. Također značajne modifikacije Centuriona su predstavljali novi SUP, protivpožarni sistem, bolji električni sistem, kočnice te mogućnost ugradnje eksplozivno reaktivnog oklopa.
Tokom rata onesposobljeno je 1.063 izraleskih tenkova [15](više od polovine Centurioni), od čega je oko 600 uništeno ili zarobljeno. Egipat je zarobio 35 izraelskih Centuriona [16], nekoliko ih je zarobljeno od strane SirijeIraka.[17] S druge strane, onesposobljeno je 2.250 arapskih tenkova (uključujući 54 jordanska Centuriona[18]), od kojih su 1.274 uništeni ili zarobljeni[19]. Nakon rata kako bi nadomjestili izraelske gubitke, SAD su dostavile 200 tenkova M48 i M60.[20] UK je Izraelu isporučio 400 Centuriona.[21]
Izraelski tenkovi Sho't, opremljeni reaktivnim oklopom, upotrijebljeni su prilikom invazije na Liban 1982. Tokom rata 21 tenk izbačen je iz stroja, od kojih je osam uništeno.
Izraelci su svoje Centurione počeli povlačiti iz upotrebe tokom 1980-ih da bi ih u potpunosti povukli tokom 1990-ih. Mnogi od njih prenamijenjeni su u teška borbena vozila pješadije i borbena inženjerska oklopna vozila Puma.
Zaljevski rat
Tokom Zaljevskog rata 1991. britanska vojska koristila je inženjersku verziju FV4003 Centurion Mk5 AVRE.
Jordan
Prve Centurione Jordan je nabavio između 1954. i 1965, a 1967. imao ih je 90-ak u upotrebi. Jordanska vojska koristila je Centurione tokom Šestodnevnog rata protiv Izraela, te su imali značajne gubitke. Nakon 1967. godine Jordan je dobavio još Centurion tenkova.
U septembru 1970. tokom Crnog septembra Jordan je Centurione svoje 40. oklopne brigade protiv sirijskih tenkova T-55. Jordan je izgubio od 75 do 90 tenkova od 200 koliko ih je bilo upotrijebljeno. Mnogi od njih su uništeni od strane sirjskih tenkova kod Ar-Ramte. Neke od njih uništio je PLO u Ammanu. Palestinci su koristili zarobljene Centurione protiv jordanske vojske.
Godine 1972. Centurioni su poboljšani topovima kalibra 105 mm. Tokom Jomkipurskog rata jordanska 40. oklopna brigada je učestvovala u borbama na Golanskoj visoravni kako bi podržala sirijske snage.
Od 1982. do 1985. 293 Centurion tenka jordanske vojske su opremljena dizelskim motorom i transmisijom sa M60A1 tenkova, belgijskim SABCA kompjuterskim SUP-om, laserskim daljinomterom, pasivnim noćnim nišanom nišandžije, elektrohidrauličkim sistemom Cadillac Gage, stabilizacijskim sistemom i novom hidropneumatskom suspenzijom Teledyne Continental. Ova nadograđena verzija poznata je pod nazivom Tarik. Nakon preuzimanja već korištenih britanskih tenkova Challenger 1 nekoliko tenkova Tarik konvertirano je u teške oklopne transportere.
JAR
Modernizovani južnoafrički Centurion Mk 5
Južnoafrička Republika naručila je 1953. od Ujedinjenog Kraljevstva 203 tenka Centurion Mk.3.[22] Južnoafrički Centurioni ušli su u operativnu upotrebu između 1955. i 1958, a uključivali su 17 inženjerskih vozila.[22] Južnoafrčki glavni strateški prioriteti tog vremena su bili ispomoć britanskih oružanih snaga i oružanih snaga drugih zemalja Commonwealtha tokom konvencionalnog rata na Bliskom istoku ili u anglofonoj Africi.[23] Centurioni su nabavljani posebno iz razloga što su bili kompatibilni s tenkovskom taktikom Commonwealtha i postojećim oklopnim snaga Ujedinjenog Kraljevstva.[24]
Nakon što je Južna Afrika istupila iz Commonwealtha 1961, njeni prioriteti postali su unutrašnja sigurnost i diverzifikacija nacionalne nabavke naoružanja izvan dotadašnjih dobavljača, kao što je UK. Nakon toga, 100 tenkova Centurion Mk.3 i 10 inžinjerskih vozila je prodano Švicarskoj 1961. godine. Preostali Centurioni su u velikoj mjeri prebačeni u rezervne uloge, što je rezultirano problemom održavanja zbog nedostatka rezervnih dijelova i sklonosti pregrijavanju usljed visokih temperatura afričke klime.[25] Godine 1972. južnoafrička vojska opremila je nekoliko svojih Centuriona motorima i transmisijom od američkih tenkova M48 Patton u pokušaju poboljšanja tehničkih karakteristika. Ove nadograđene verzije Centuriona nazvane su Skokiaan i bile su nepopularne zbog velike potrošnje goriva i lošeg radnog dosega.[25]
Tenkovi su ponovo dobili na važnosti 1975. nakon operacije "Savana", gdje su lako oklopljenim vozilima južnoafričkih snaga prijetile velike formacije tenkova sovjetske proizvodnje koje je koristila FAPLA i njihovi kubanski saveznici. Ova operacija praćena je daljnjim izmjenama i ispitivanjima modifikacija ovog tenka, tako da je osnovano preduzeće koje se bavila obnovom ovih tenkova, Olifant Manufacturing Company (OMC). Tokom tog perioda JAR je uspjela vratili svoju flotu tenkova u prvobitnu veličinu nabavkom Centuriona iz Jordana i Indije. Donošenjem rezolucije 418 Vijeća sigurnosti UN-a ovoj zemlji je uveden embargo na oružje, tako da je JAR uvozio trupove tenkova bez kupole i naoružanja. OMC je svaki Centurion nadogradio 29-litarskim dizelskim Continental motorom i novim mjenjačem brzine sa tenka M60 Patton. Nadograđeni Centurioni su također bili naoružani južnoafričkom verzijom britanskog topa L7 105 mm. Ova verzija tenka je uvedena u upotrebu u oklopni korpus južnoafrčkih oružanih snaga 1985. godine kao Olifant Mk1A.[26]
Olifant Mk2
Južnoafričke ekspedicijske snage su se sukobile sa T-54/55 tenkovima formacije FAPLA tokom operacije Askari krajem 1983. i početkom 1984. godine, međutim zbog logističkih poteškoća Olifant tenkovi nisu upotrijebljeni u ovoj akciji. Južnoafrička motorizovana pješadija uz pojačanje oklopnih vozila Eland i Ratel uspjevala je uništavati tenkove iako je dolazilo do ozbiljnog kašnjenja zbog nedostatka odgovarajućeg protivoklopnog naoružanja. Mnogobrojne kritike su dovele do raspoređivanja Olifant Mk1A tenkova duž angolske granice u sklopu 61. grupe motorizovanog bataljona. Nakon primirjem iz Lusake, Olifant tenkovi su povučeni u skladišta, a posade su se rotirale. Propadanjem ovoga primirja, te pokretanjem operacije Modular krajem 1987. godine, Olifanti su ponovno aktivirani. 9. novembra 1987. godine Olifanti su u devetominutnoj paljbi uništili dva angolska T-55 tenka, što je prestavljalo prvu upotrebu južnofaričkih tenkova nakon drugog svjetskog rata. Tokom ove operacije južnoafričke snage su obično djelovale u formaciji strelica sa Olifant tenkovima na čelu, oklopnim vozilima Ratel na bokovima, mehanizovanom pješadijom na stražnjem i središnjem dijelu. Neki od ovih tenkova su oštećeni aktiviranjem mina ili tenkovskom vatrom, neki su zarobljeni od strane FAPLA.
Tokom devedesetih godina Olifant Mk1A je zamijenjen je verzijom Olifant Mk1B, koji je imao značajnija poboljšanja po pitanju oklopa, jači motor, dvostruki oklop poda u svrhu zaštite od mina te ojačan ovjes.[26]
Centurion AVRE 165Centurion ARKCenturion ARV Mk 2Centurion tenk u muzeju u Novom ZelanduCenturion tank Mk 7 u muzeju u IndijiCenturion tenk u muzeju u Australiji
Velika Britanija
Centurion Pilot
20 izgrađeno od kraja 1944. do početka 1945.
P1 – P5
Naoružan 17 pdr i 20 mm Polsten topom i 7.92 BESA sa stražnje strane kupole.
P6 – P10
17 pdr top i Polsten top 20 mm na stražnjem dijelu kupole
P11 – P15
17 pdr top i Besa mitraljez 7.92 mm sa vratima na stražnjem dijelu kupole
P16 – P20
Naoružan 77 milimetarskim HV topom i mitraljezom.
Mk Verzije
Centurion Mk 1
Verzija naoružana 17 pdr topom. 6 Tenkova poslano u Njemačku tokom maja 1945.
Centurion Mk 2
Potpuno lijevana kupola
Centurion Mk 3
Naoružan 20 pdr topom.
Centurion Mk 4
Projektovana verzija za blisku podršku naoružana haubicom kalibra 95 mm.
Centurion Mk 5
Browning mitraljezi postavljeni koaksijalno i na kupolu komandira tenka.
Centurion Mk 5/1 a.k.a. FV 4011
Pojačani oklop, dva mitraljeza: jedan .30 Browning i drugi .50 Browning te glavni top kalibra 84 mm.
Centurion Mk 5/2
Top 105 mm
Centurion Mk 6
Nadograšena verzija Mk 5 sa poboljšanim topom i oklopom
Centurion Mk 6/1
Mk 6 opremljen sa IC reflektorom.
Centurion Mk 6/2
Mk 6/1 verzija sa uočavajućim topom
Centurion Mk 7 a.k.a. FV 4007
revidiran blok motora i dodan treći unutrašnji rezervoar goriva
Centurion Mk 7/1 a.k.a. FV 4012
Mk 7 sa pojačanim oklopom
Centurion Mk 7/2
Mk 7 sa poboljšanim topom
Centurion Mk 8
Elastični plašt topa i nova kupola za komandira
Centurion Mk 8/1
Mk 8 sa poboljšanim oklopom
Centurion Mk 8/2
Mk 8 sa poboljšanim topom
Centurion Mk 9 a.k.a. FV 4015
Mk 7 sa poboljšanjem topa i oklopa
Centurion Mk 9/1
Mk 9 sa IC reflekotrom
Centurion Mk 9/2
Mk 9 verzija sa uočavajućim topom
Centurion Mk 10 a.k.a. FV 4017
Mk 8 sa poboljšanjem topa i oklopa
Centurion Mk 10/1
Mk 10 sa IC reflekotrom
Centurion Mk 10/2
Mk 10 verzija sa uočavajućim topom
Centurion Mk 11
Mk 6 verzija sa IC refletorom i uočavajućim topom
Centurion Mk 12
Mk 9 verzija sa IC refletorom i uočavajućim topom
Centurion Mk 13
Mk 10 verzija sa IC refletorom i uočavajućim topom
Prototipovi
A41 [20 mm]
Centurion prototip sa suspregnutim Polsten topom
A41 [Besa]
Centurion prototip sa suspregnutim Besa mitraljezom i kasnije dodanim CDL reflektorom.
FV verzije
FV 4005 u tenkovskom muzeju Bovington
FV 3802
Prototip samohodne haubice kalibra 87.6 mm bazirane na osnovu Centurion tenka, motor postavljen sa stražnje strane sa po 5 pokretnih kotača. Od projekta se odustalo 1956. godine.
FV 3805
Prototip samohodne haubice kalibra 5.5 inča (140 mm) opet bazirane na osnovu Centurion tenka sa motorom na prednjem dijelu tenka. Projekat obustavljen u korist samohodne haubice 105 mm FV433. Jedini sačuvani primjerak ovog prototipa s kojeg je uklponjen top 5.5 inča se nalazi na otoku Wight u blizini južne obale Engleske. Ovaj prototip je preuređem u artiljerijsko osmatračko vozilo.
FV 4002 Centurion Mk 5 Bridgelayer
(1963) – lansirni most postavljen na šasiju Mk 5 verzije tenka, mogao se lansirati u roku od dvije minute sa razmakom od 14 metara, te je ogao podnijeti teret od 80 tona.
FV 4003 Centurion Mk 5 AVRE 165
(1963) – Inžinjersko vozilo opremljeno topom za rušenje kalibra 165 mm dometa 2.000 jardi koji je ispaljivao HESH projektile od 60 kg za probijenaje prepreka.Također je bio opremljen hidrauličkim dozerom ili minskim plugom te snopom brane.
FV 4004 Conway
Samohodni top kalibra 120 mm baziran na šasiji Centuriona 3 koji je bio naoružan topom L1 120 mm. Jedan primjerak proizveden do otkazivanja projekta 1951. godine.
FV 4005 Stage 2
Eksperimentalni lovac tenkova naoružan topom 183 mm L4 koji je bio modifikovana verzija BL 7.2 inča haubice. Projekat pokrenut 1951/52. godine . Koristio je lako oklopljenu, zatvorenu pomičnu kupolu postavljenu na tijelo Centurion tenka. Do augusta 1957. godine lovac tenkova je razmontiran.[28]
(1956) – Mk 1 / Mk 2 / Mk 3 sa izmjenjenom kupolom na kojoj se nalazilo vitlo. Vitlo je bilo pokretano pomoćnim motorm i moglo je izvlačiti teret do 90 tona. Također je bio naoružan mitraljezom kalibra .30 s kojim je upravljao komandir tenka.
Mk V, 2 opremljen sa laserski daljinometrom i noćnim vizirom. Nadograđeno je 90 komada 1985.
Holandija
Centurion Mk 5 NL i Mk 5/2 NL
1965. holandski Mk 5 i Mk 5/2 su bili opremljeni IC reflektorima, optičkim instrumentima porijeklom od Philipsa za razliku od britanskih verzija. Također je u to vrijeme i dodan mitraljez kalibra .50 te nosač rezervnog točka na stražnjem dijelu kupole, od 1969. godine mitraljez M1919 Browning je zamijenjen mitraljezom FN MAG. Od 1973. radio uređaj je zamijenjem Philipsovim uređajem.[32]
Centurion bruggenlegger
Između 1962. i 1965 . godine, Mk 5 tenkovi su konvertovani u lansirne mostove (holandski: bruggenlegger), koristeći isti mehanizam i most kao i američki M48 Patton i M60 AVLB.
Centurion dozertank
U periodu 1962-95. Mk 5 verzije sa 20-pdr topo su preuređene u buldožer tenkove sa opremom od starih M4 Sherman tenkova.
Izrael
Sho't
Izraelska oznaka za Centurion tenkove.
Sho't Meteor
Verzije tenka sa originalnim Meteor motorom.
Sho't Kal Alef/Bet/Gimel/Dalet
Modernizovani Centurion tenkovi sa topom 105 mm iz 1963. i novim Continental AV1790 dizelskim motorom i Allison CD850-6 transmisijom. Uvedeni u upotrebu 1970. godine. 1974. godine izraelski Centurioni su modernizovani na Sho't Kal standard sa oklopom Mk 13, novim SUP-om, stabilizatorom topa, moehanizmom rotacije kupole i pripremom za postavljanje eksplozivno-reaktivnog oklopa.
Samohodni višecijevni bacač raketa 290 mm postavljen na šasiju Centurion tenka. Također postoji i verzija postavljena na američki M4 Sherman tenk.
JAR
Olifant tenk
Olifant
Ovaj naziv nose verzije Centuriona koje su modernizovane u službi vojske južnoafričke republike uz pomoć Izraela. Riječ "Olifant" potiče iz Afrikaans jezika što u prevodu znači "slon".
Olifant Mk 1
(1978) dizelski motor od 750 KS, poluatomatski mijenjač.
Olifant Mk 1A
(1985) zadržan SUP od originalne verzije, ali dodan ručni laserski daljinometar, povećana vidljivost nišandžije.
Olifant Mk 1B
(1991) torzioni ovjes, produženi trup, pojačanje oklopa, dizelski motor V-12 od 950 KS, kompjuterizovani SUP, laserski daljinometar.
Olifant Mk 2
Izmjenjena kupola tenka, novi SUP, mogućnost ugradnje LIW 105 mm GT-8 ili 120 mm topa.
Švedska
Stridsvagn 81
Oznaka švedske vosjke za prvih 80 Centuriona Mk 3 i 160 Centuriona Mk 5 kupljenih 1955. godine.
Stridsvagn 101
Oznaka za 110 Centuriona MK 10 opremljenih topom 105 mm i radio uređajem švedske proizvodnje.
Stridsvagn 102
Oznaka za modernizovane Stridsvagn 81 sa topom 105 mm u periodu od 1964. do 1966. godine.
Stridsvagn 101R
Modernizovani Stridsvagn 101 tokom 1980tih godina.
Stridsvagn 102R
Modernizovani Stridsvagn 102.
Stridsvagn 104
Modernizovani Stridsvagn 102 sa novom pogonskom grupom i automatskim mjenjačem.
Stridsvagn 105
Modernzovani Stridsvagn 102R sa novom suspenzijom i SUP-om. Prototip.
Stridsvagn 106
Modernizacija Stridsvagn 101R sa novom suspenzijom, nije niakda izgrađen.
Bärgningsbandvagn 81
Švedska oznaka za inžinjerske verzije Centuriona.
Švicarska
Panzer 55
100 Centuriona Mk 3 poručenih 1955. i dostavljanih od 1956. do 1957. godine.
Panzer 57
Švicarska oznaka za Mk 5 i Mk 7 verzije, neki od njih su bili modernizovani sa topom L7 105 mm.
Korisnici
Mapa korisnika Cenuriona u svijetu, crveno bivši, a plavo aktuelni korisnici.
^Micheal Clodfelter (2017). Warfare and Armed Conflicts: A Statistical Encyclopedia of Casualty and Other Figures, 1492-2015 (4th izd.). McFarland. str. 575. ISBN978-1-4766-2585-0.
^Razoux, Pierre (1999). La Guerre israélo-arabe d'octobre 1973 : une nouvelle donne militaire au Proche-Orient. Pariz: Economica. ISBN978-2717838138. (fr)
^Anderson Daily Bulletin from Anderson, Indiana, 29. 11. 1973, str. 14.
^Berridge, G.R. (1992). South Africa, the Colonial Powers and African Defence: The Rise and Fall of the White Entente, 1948–60. Basingstoke: Palgrave Books. str. 1–16, 163–164. ISBN978-0-333-56351-9.
^Harmse, Kyle; Dunstan, Simon (23. 2. 2017). South African Armour of the Border War 1975–89. Oxford: Osprey Publishing. str. 4, 32–46. ISBN978-1-4728-1743-3.
^ ab"Lesakeng". South African Armour Museum. 6. 12. 2012. Arhivirano s originala, 3. 7. 2013. Pristupljeno 18. 6. 2013.
Marquesado de la Candía Corona marquesalPrimer titular Cristóbal Joaquín de Franchi y Benítez de LugoConcesión Carlos IV de Sicilia y VII de Nápoles17 de noviembre de 1735Actual titular Tomás Cologán y Machado[editar datos en Wikidata] El marquesado de la Candía es un título nobiliario español creado originalmente por el rey Carlos IV de Sicilia y VII de Nápoles en favor de Cristóbal Joaquín de Franchi y Benítez de Lugo, teniente general de los Reales Ejércitos, el 1...
Thiệu Giao Xã Xã Thiệu Giao Hành chínhQuốc gia Việt NamVùngBắc Trung BộTỉnhThanh HóaHuyệnThiệu HóaĐịa lýDiện tích5,80 km² [1]Dân số (1999)Tổng cộng8.615 người[2]Dân tộcKinhKhácMã hành chính15853[3]xts Thiệu Giao là một xã thuộc huyện Thiệu Hóa, tỉnh Thanh Hóa, Việt Nam. Địa giới hành chính Xã Thiệu Giao nằm ở phía nam của huyện Thiệu Hóa. Phía đông giáp xã Thiệu Vân và phư
نادي جنوب بغداد البلد العراق الطقم الرسمي الطقم الأساسي الطقم الاحتياطي تعديل مصدري - تعديل نادي جنوب بغداد الرياضي هو فريق كرة قدم عراقي مقره في اللطيفية، بغداد، يلعب في الدوري العراقي الدرجة الثالثة.[1][2][3][4][5][6][7] انظر أيضا كأس العراق 2...
هذه المقالة تحتاج للمزيد من الوصلات للمقالات الأخرى للمساعدة في ترابط مقالات الموسوعة. فضلًا ساعد في تحسين هذه المقالة بإضافة وصلات إلى المقالات المتعلقة بها الموجودة في النص الحالي. (أبريل 2020) نظام التعرف على الوجه (بالإنجليزية: Facial recognition system) هي تقنية قادرة وبشكل تلقائي
Marne-la-Vallée - Chessy Bâtiment voyageurs de la gare TGV, vu depuis les quais de la gare routière Nord. Localisation Pays France Commune Chessy Adresse Place des Passagers-du-Vent77700 Chessy Coordonnées géographiques 48° 52′ 13″ nord, 2° 46′ 58″ est Gestion et exploitation Propriétaire RATP, SNCF Exploitant RATP, SNCF Code UIC 87754994 (RATP)87111849 (SNCF) Site Internet La gare de Marne-la-Vallée - Chessy, sur le site de la SNCF Services Euro...
ليونارد ر. ستيفنز معلومات شخصية الميلاد 18 يونيو 1960 (63 سنة) الإقامة المملكة المتحدة مواطنة المملكة المتحدة عضو في الجمعية الملكية، والمنظمة الأوروبية للبيولوجيا الجزيئية [لغات أخرى] الحياة العملية المدرسة الأم جامعة برمنغهام المهنة أحيائي ...
Nymphalidae Klasifikasi ilmiah Kerajaan: Animalia Filum: Arthropoda Kelas: Insecta Ordo: Lepidoptera Superfamili: Papilionoidea Famili: NymphalidaeRafinesque, 1815 Subfamili Apaturinae Biblidinae Calinaginae Charaxinae Cyrestinae Danainae Heliconiinae Libytheinae Limenitidinae Morphinae Nymphalinae Satyrinae dan rujuk teks rencana Diversitas Lebih dari 600 genusSekitar 5.700 spesies Nymphalidae adalah famili yang terdiri dari sekitar 5.000 spesies kupu-kupu yang tersebar di seluruh dunia. Kup...
Video game character For the video game, see Ace Attorney Investigations: Miles Edgeworth. Fictional character Miles EdgeworthAce Attorney characterMiles Edgeworth from Ace Attorney Investigations 2First appearancePhoenix Wright: Ace Attorney (2001)Created byShu TakumiDesigned byTatsuro IwamotoPortrayed byHikaru Nanaho (2009 musical)Hiro Yūmi (2009 and 2013 musicals)Takumi Saito (2012 film)Roi Hayashi (2012 film, young)Ryo Kobayashi (2021 stage play)[1]Voiced by English Seon King (Ac...
В Википедии есть статьи о других людях с фамилией Мансуров. Таир Аймухаметович Мансуровказ. Тайыр Аймұхамедұлы Мансұров Таир Мансуров Член Коллегии по энергетике и инфраструктуре Евразийской экономической Комиссии с 2014 Предшественник Даниал Кенжетаевич Ахметов Ге...
Naval air stations of the Royal Navy This transport-related list is incomplete; you can help by adding missing items. (August 2008) Ships of the Royal Navy Ships by name: A B C D–F G–H I–L M–N O–Q R–T U–Z fleet aircraft carriers escort carriers seaplane carriers amphibious assault shipping battlecruisers dreadnought battleships pre-dreadnought battleships ironclads bomb vessels breastwork monitors corvettes and sloops cruisers destroyers torpedo boats fireships frigates gun-brig...
King of Great Britain and Ireland from 1727 to 1760 George IIPortrait by Thomas Hudson, 1744 King of Great Britain and Ireland Elector of Hanover Reign11/22[a] June 1727 – 25 October 1760Coronation11/22[a] October 1727PredecessorGeorge ISuccessorGeorge IIIBorn30 October / (1683-11-09)9 November 1683[a]Herrenhausen Palace,[2] or Leine Palace,[3] HanoverDied25 October 1760(1760-10-25) (aged 76)Kensington Palace, London, EnglandBurial11 November 176...
Love VibesGenreYuri MangaPengarangErica SakurazawaPenerbitShueishaMajalahYoung YouTerbit19 September 1996Volume1 Film laga hidupKakera: A Piece of Our Life (カケラcode: ja is deprecated )Tayang3 April 2010 Portal anime dan manga Love Vibes adalah serial manga Jepang karya Erica Sakurazawa. Manga ini telah diadaptasikan ke film live-action pada tahun 2010. Manga Love Vibes dimulai sebagai sebuah serial manga yang ditulis dan diilustrasikan oleh Erica Sakurazawa, yang dimulai seria...
Département de la Marne. La liste des cavités naturelles les plus profondes de la Marne recense, sous forme de tableau(x), les cavités souterraines naturelles connues dans ce département français, dont le dénivelé est supérieur ou égal à dix mètres. La communauté spéléologique considère qu'une cavité souterraine naturelle n'existe vraiment qu'à partir du moment où elle est « inventée » c'est-à-dire découverte (ou redécouverte), inventoriée, topogra...
Fictional race in Marvel Comics For uses of Symbiosis or Symbiont, see Symbiosis (disambiguation). KlyntarSymbioteTwo most enduring symbiotic characters, Venom (below) and its offspring Carnage (above), battling each other in the textless cover of Venom vs. Carnage #1 (July 2004). Art by Clayton CrainPublication informationPublisherMarvel ComicsFirst appearanceBlack Costume, The Amazing Spider-Man #252, The Spectacular Spider-Man #90, and Marvel Team-Up #141 Symbiote, The Amazing Spider-Man #...
Buddhist gods This article is about Buddhist gods. For other uses, see Four Heavenly Kings (disambiguation). This article has multiple issues. Please help improve it or discuss these issues on the talk page. (Learn how and when to remove these template messages) This article needs additional citations for verification. Please help improve this article by adding citations to reliable sources. Unsourced material may be challenged and removed.Find sources: Four Heavenly Kings – ...
Movement to reconcile Islam with modern values For Liberal movements in Islam, see Liberal Muslim movements. For the topic of Islam in the contemporary sociology of religion, see Islam and modernity. See also: Liberalism and progressivism within Islam Part of a series onIslam Beliefs Oneness of God Prophets Revealed Books Angels Day of Resurrection Predestination Practices Profession of Faith Prayer Almsgiving Fasting Pilgrimage TextsFoundations Quran Sunnah (Hadith, Sirah) Tafsir (exegesis) ...
Category 4 Pacific hurricane in 2023 For other storms of the same name, see List of storms named Hilary. Hurricane Hilary Hilary at peak intensity while paralleling the western coast of Mexico on August 18Meteorological historyFormedAugust 16, 2023ExtratropicalAugust 21, 2023DissipatedAugust 22, 2023Category 4 hurricane1-minute sustained (SSHWS/NWS)Highest winds145 mph (230 km/h)Lowest pressure939 mbar (hPa); 27.73 inHgOverall effectsFatalities2 indirectDamage≥$690&...
Sri Lankan journalist Rohana KumaraDied7 September 1999ColomboNationalitySri LankanOccupationChief Editor of SatanaSpouseGayani Pavithra Assassinations of Journalistsduring the Sri Lankan Civil War Atputharajah Nadarajah Premakeerthi de Alwis Richard De Soyza Thevis Guruge Balanadarajah Iyer Aiyathurai Nadesan Mylvaganam Nimalrajan K.S.Raja Taraki Sivaram Relangi Selvarajah S. Sivamaharajah Subramaniyam Sugirdharajan Rajani Thiranagama Rohana Kumara P. Devakumaran Lasantha Wickramatunge See a...
Outdoor theatre This article needs additional citations for verification. Please help improve this article by adding citations to reliable sources. Unsourced material may be challenged and removed.Find sources: Sylvan theater – news · newspapers · books · scholar · JSTOR (April 2015) (Learn how and when to remove this template message) Sylvan Theater on the Sylvan Green, South Dakota State University, Brookings, South Dakota, US A sylvan theater—some...
