Адоніс (род раслін)

Адоніс
Навуковая класіфікацыя
прамежныя рангі Дамен:  Эўкарыёты Царства:  Расліны Аддзел:  Кветкавыя Клас:  Двухдольныя Парадак:  Казяльцовакветныя Сямейства:  Казяльцовыя Падсямейства:  Казяльцовыя Трыба:  Adonideae Род:  Адоніс
Міжнародная навуковая назва
Adonis L., 1753
Сінонімы
Chrysocyathus Falc.
Наменклатурны тып
Adonis annua L. [1] — Адоніс аднагадовы
Сістэматыка на Віківідах Выявы на Вікісховішчы ITIS   18724 NCBI   46984 EOL   72687 IPNI   33048-1

Адо́ніс^[2], Жаўтацвет^[3] (Adonis) — род кветкавых раслін сямейства Казяльцовыя (Ranunculaceae).

Батанічнае апісанне

Аднагадовыя і шматгадовыя травяністыя расліны. Сцёблы прамыя або разгалінаваныя, вышынёй 5—40 см, часам да 70 см. Лісце чаргаванае, рассечанае. Кветкі буйныя, адзіночныя, залаціста-жоўтага або чырвонага колеру. Плод — сухі шматарэшак з носікам.

Распаўсюджанне і экалогія

Прадстаўнікі роду распаўсюджаны ва ўмераным поясе Еўразіі і Паўночнай Афрыкі. Растуць у сухіх адкрытых месцах.

Віды

Паводле базы даных The Plant List (2013), род уключае 32 віды^[4]:

• Adonis aestivalis L. — Адоніс летні
• Adonis aleppica Boiss.
• Adonis amurensis Regel & Radde — Адоніс амурскі
• Adonis annua L. typus — Адоніс аднагадовы
  • [syn. Adonis autumnalis L.]
  • [syn. Adonis phoenicea Bercht. & J.Presl]
• Adonis apennina L.
  • [syn. Adonis sibirica (Patrin ex DC.) Ledeb.]
• Adonis bobroviana Simonov.
• Adonis chrysocyathus Hook.f. & Thomson
• Adonis coerulea Maxim.
• Adonis cyllenea Boiss., Heldr. & Orph.
• Adonis davidii Franch.
• Adonis dentata Delile
• Adonis distorta Ten.
• Adonis eriocalycina Boiss.
• Adonis flammea Jacq. — Адоніс палымяны
• Adonis globosa C.H.Steinb. ex Rech.f.
• Adonis × hybrida C.F.Wolff ex Nyman
• Adonis leiosepala Butkov
• Adonis microcarpa DC.
• Adonis mongolica Simonov.
• Adonis multiflora Nishikawa & Koji Ito
• Adonis nepalensis Simonov.
• Adonis palaestina Boiss. — Адоніс палесцінскі
• Adonis pyrenaica DC.
• Adonis ramosa Franch.
• Adonis shikokuensis Nishikawa & Koji Ito
• Adonis sutchuenensis Franch.
• Adonis tianschanica (Adolf) Lipsch.
• Adonis turkestanica (Korsh.) Adolf
• Adonis vernalis L. — Адоніс вясновы, ці Гарыцвет, ці Жаўтацвет вясенні, ці Чараквет, ці Адоніс вясенні^[3]
• Adonis villosa Ledeb.
• Adonis wolgensis Steven — Адоніс волжскі

Яшчэ некаторая колькасць відавых назваў гэтага роду маюць у The Plant List (2013) статус unresolved name, гэта значыць адносна гэтых назваў нельга адназначна сказаць, ці варта іх выкарыстоўваць як назвы самастойных відаў — альбо іх варта звесці ў сінаніміку іншых таксонаў^[4].

Выкарыстанне

Расліны роду выкарыстоўваюцца ў якасці дэкаратыўных. Прэпараты з адонісу вясновага выкарыстоўваюцца ў медыцыне.

Зноскі

1. Звесткі пра род Adonis у базе даных Index Nominum Genericorum Міжнароднай асацыяцыі па таксанаміі раслін (IATP). (англ.)
2. Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. Т. 1: А — Аршын / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш. — Мн. : БелЭн, 1996. — Т. 1.
3. Киселевский А. И. Латино-русско-белорусский ботанический словарь. — Мн.: «Наука и техника», 1967. — С. 9. — 160 с. — 2 350 экз.
4. Adonis (англ.). The Plant List. Version 1.1. (17 снежня 2013). Праверана 19 мая 2016.

Літаратура

• Адоніс // Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. Т. 1: А — Аршын / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш. — Мн. : БелЭн, 1996. — Т. 1. — С. 126. — 10 000 экз. — ISBN 985-11-0035-8. — ISBN 985-11-0036-6 (т. 1).
• Кухарава Л. В. Адоніс // Энцыклапедыя прыроды Беларусі. У 5-і т. Т. 1. Ааліты — Гасцінец / Рэдкал. І. П. Шамякін (гал. рэд.) і інш. — Мн.: БелСЭ імя Петруся Броўкі, 1983. — С. 39. — 575 с., іл. — 10 000 экз.
• Адонис // Лесная энциклопедия: В 2-х т. / Гл. ред. Воробьёв Г. И.; Ред. кол.: Анушин Н. А., Атрохин В. Г., Виноградов В. Н. и др. — М.: Сов. энциклопедия, 1985. — Т. 1. — С. 17—18. — 563 с. (руск.)

Спасылкі

• Адонис — род Adonis: інфармацыя пра таксон у праекце «Плантариум» (вызначальнік раслін і ілюстраваны атлас відаў). (руск.)
• Adonis (англ.) // The Plant List
• Адонис // Архив природы России — Nature-Archive.RU Архівавана 31 снежня 2018. (руск.)