Антоній Ляшчэвіч

Антоній Ляшчэвіч
MIC
Свецкае імя	Антоній Янавіч Ляшчэвіч
Дата нараджэння	13 верасня 1890(1890-09-13)
Месца нараджэння	Абрамаўшчына 1, Свянцянскі павет, Віленская губерня, Расійская імперыя
Дата смерці	18 лютага 1943(1943-02-18) (52 гады)
Месца смерці	Росіца, Рэйхскамісарыят Остланд
Шануецца	Каталіцтва
Беатыфікаваны	1999
У ліку	блаславёных
Дзень памяці	17 лютага або 12 чэрвеня
Падзвіжніцтва	мучанік
Альма-матар	Санкт-Пецярбургская Рымска-каталіцкая семінарыя
Медыяфайлы на Вікісховішчы

Анто́ній Ляшчэ́віч MIC (30 верасня 1890, в. Абрамаўшчына каля Вілейкі — 17 лютага 1943, Росіца, акруговы раён Глыбокае, галоўны раён Мінск, генеральная акруга Беларусь, рэйхскамісарыят Остланд) — беларускі^[1] блаславёны Каталіцкай Царквы, манах-марыянін, святар, мучанік (расстраляны^[A]). Уваходзіць у лік 108 блаславёных мучанікаў Другой сусветнай вайны, беатыфікаваных Папам Рымскім Янам Паўлам II падчас яго наведвання Варшавы 13 чэрвеня 1999 года.

Біяграфія

Сям’я, дзяцінства, вучоба і пачатак служэння

Антоній Ляшчэвіч у часы навучання.

Блаславёны Антоній Ляшчэвіч нарадзіўся 30 верасня 1890 года ў вёсцы Абрамаўшчыне Войстамскай парафіі каля Вілейкі (цяпер Смаргонскага раёна^[2][3][4]. Яго бацькі, Ян і Караліна Ляшчэвічы, мелі чатырох сыноў (Антонія, Вінцука, Пётру і Янку), з якіх Антоній быў самы старэйшы^[5][6]. Сям’я Ляшчэвічаў была вельмі пабожнай, але беднай, таму годную адукацыю сваім дзецям дазволіць не магла — на дапамогу прыйшоў бяздзетны брат Яна Ляшчэвіча, які фактычна цалкам аплаціў адукацыю Антонія, Вінцэнта і Пятра (прычым у выніку гэта прынесла значны плён: Пётр стаў урачом, Антоній — святаром)^[6] — Янка жа вучыцца адмовіўся і застаўся жыць у роднай вёсцы, дзе ажаніўся і дапамагаў бацькам^[6].

Пачатковую трохгадовую адукацыю разам са сваім братам Вінцэнтам Антоній атрымаў у Войстамскай школе^[3][4]. Невялікае мястэчка Войстам знаходзілася досыць далёка ад дома Ляшчэвічаў, таму абодва хлопцы жылі ў інтэрнаце пры школе. Час ад часу братоў наведваў бацька, які прывозіў харчы^[5].

Пасля трох класаў пачатковай школы абодва хлопцы працягвалі навучанне ў гімназіі святой Кацярыны ў Санкт-Пецярбургу^[3][4] (яна знаходзілася на Неўскім праспекце каля вялікага каталіцкага касцёла). Браты жылі ў свайго дзядзькі Юрыя Ляшчэвіча^[5].

Санкт-Пецярбург быў значным цэнтрам каталіцкай думкі і навукі ў тагачаснай Расійскай імперыі. На мяжы XIX ст. і XX ст. тут дзейнічалі Рымска-Каталіцкая духоўная акадэмія, якая мела сваім вытокам Віленскі гістарычны ўніверсітэт Стэфана Баторыя, Вышэйшая духоўная семінарыя Магілёўскай архідыяцэзіі і гімназія пры касцёле святой Кацярыны, дзе Антоній Ляшчэвіч атрымаў сярэднюю адукацыю^[5].

З 1908 г. Каталіцкую гімназію часта наведваў прафесар Акадэміі айцец Юрый Матулевіч, які прыходзіў сюды спавядаць вучняў і часам прамаўляў для іх казанні. Менавіта 1908 г. быў таксама пачаткам тае вялікай рэформы Кангрэгацыі марыян, якую таемна праводзіў айцец Матулевіч. З блаславёным айцом Матулевічам, ужо як са сваім прафесарам, Антоній сустрэўся праз год, калі пасля трэцяга класа гімназіі паступіў у Санкт-Пецярбургскую духоўную семінарыю^[4]. Таксама значны ўплыў на маладога Антонія Ляшчэвіча аказаў прафесар Святога Пісання ксёндз Зігмунд Лазінскі, які пазней стаў Мінскім, а затым Пінскім біскупам. Ён неаднаразова згадваўся Ляшчэвічам ва ўспамінах падчас жыцця ў Росіцы як асаблівы прыклад убогасці. Варта звярнуць увагу на факт сувязі, якая пазней перарасла ў сяброўства, паміж Антоніем і, тады яшчэ маладым доктарам тэалогіі, прафесарам Фабіянам Абрантовічам^[7].

У 1914 г. у хуткім часе пасля Калядных Свят Антоній Ляшчэвіч прыняў пасвечанне дыяканату, а 14 красавіка, у трэці дзень Велікодных Свят, стаў святаром^[3][4]. На той момант яму былі 24 гады. Адразу пасля прыміцыйных урачыстасцей малады святар выехаў на місію на Далёкі Усход^[4], адкуль вярнуўся толькі праз 25 гадоў^[8].

У першы год сваёй святарскай службы айцец Антоній працаваў вікарыем у Іркуцку^[3][4]. У 1915 г. ён выехаў у Чыту, дзе яго чакала праца не толькі вікарыя, але і настаўніка, а таксама прэфекта адразу ў трох школах^[4]. Праз два гады ксёндз Антоній атрымаў накіраванне ў Харбін^[3][4], дзе адпрацаваў ажно 12 гадоў^[8].

Служэнне ў Харбіне і вяртанне ў Беларусь

На той момант Харбін быў досыць вялікім і пераважна рускамоўным горадам у Маньчжурыі, які ўзнік у канцы XIX ст. падчас будоўлі расіянамі Сібірскай чыгункі. Непадалёк ад Харбіна знаходзілася кітайскае мястэчка, якое ў хуткім часе далучылася да новага горада, што паспрыяла яго этнічнай разнастайнасці: акрамя рускіх і кітайцаў, там жылі яшчэ карэйцы, японцы і палякі. Пасля Кастрычніцкага перавароту ў Расіі Харбін стаў горадам шматлікай расійскай эміграцыі, пераважна інтэлігенцыі. Менавіта ў такі горад, насельніцтва якога налічвала каля 200 тысяч жыхароў, прыехаў у 1917 г. айцец Антоній Ляшчэвіч^[9].

Спачатку малады святар працаваў настаўнікам лацінскай мовы і рэлігіі ў філіяльных харбінскіх школах і ў польскай гімназіі імя Генрыка Сянкевіча^[3]. Разам з 17 праваслаўнымі прыходамі, дзе служылі больш за 100 святароў, існавала адна каталіцкая парафія святога Станіслава, дзе Антоній і распачаў працу ў якасці вікарыя^[10].

У хуткім часе айцы-бернардзінцы разам з парафіяй адчынілі ў Харбіне інтэрнат для юнакоў, які з часам атрымаў назву семінарыі святога Карла. Крыху пазней паўстала асобная парафія для кітайскіх каталікоў. У 1924 г. Уладзівастоцкі біскуп Карл Слівоўскі ўтварыў новую парафію святога Язафата Кунцэвіча і даверыў яе айцу Антонію Ляшчэвічу^[10].

Айцец Антоній распачаў будоўлю храма адразу жа пасля прызначэння: 5 верасня 1924 г. ён заклаў падмурак новай святыні. 15 чэрвеня 1925 г. збудаваны з кедра храм быў асвечаны. Як толькі каля новага касцёла ўзвялі дом для святара, айцец Антоній арганізаваў у ім школу для бедных дзяцей^[10].

Яшчэ ў той час, калі Антоній Ляшчэвіч працаваў вікарыем у парафіі святога Станіслава, у Харбіне распачаўся ўніяцкі рух на глебе праваслаўна-каталіцкага дыялогу (па прыкладзе Берасцейскай уніі). Ініцыятарамі руху былі як праваслаўныя, гэтак і каталіцкія святары, аднак бадай што найбольшую актыўнасць праяўляў пробашч каталіцкай парафіі святога Станіслава — першага месца ў Харбіне, дзе пачалі адбывацца ўніяцкія набажэнствы ва ўсходнім абрадзе з удзелам шматлікіх праваслаўных вернікаў. Пазней супольнымі праваслаўна-каталіцкімі сіламі была ўзведзена капліца святога Уладзіміра, што і дало пачатак харбінскай уніяцкай парафіі. У 1927 г. справа Уніі з Харбіна дайшла да Ватыкана, дзе была ўспрынята пазітыўна: рускім грэка-каталікам (уніятам) Апостальская Сталіца прызначыла ардынарыя — айца-марыяніна Фабіяна Абрантовіча, які пасля адбытага ў Друі навіцыяту і законных шлюбаў прыехаў у Харбін у лістападзе 1928 г. Такім чынам Антоній Ляшчэвіч і Фабіян Абрантовіч сустрэліся зноў — гэтым разам далёка ад радзімы. Марыянін Юрый Бранчанінаў, які ў той час быў 15-гадовым вучнем, успамінае, што сувязі паміж айцом Антоніем і марыянамі, якія прыбылі ў Харбін разам з айцом Фабіянам, былі вельмі шчыльнымі^[11]:

Доўгі час айцец Антоні сябраваў з нашымі айцамі. Хіба гэта і спрычынілася да таго, што ён уступіў у наш ордэн, хоць яднала іх агульная мова і месца паходжання.

У лютым 1937 г. марыянскі дом усходняга абраду з генеральнай візітацыяй наведаў айцец Андрэй Цікота — былы школьны сябар Антонія Ляшчэвіча. Магчыма, шчыльныя кантакты з марыянамі і паўплывалі на тое, што ў красавіку 1937 г. ксёндз Ляшчэвіч звярнуўся да прымаса Аўгуста Хлёнда па дазвол на ўступленне ў законную супольнасць айцоў-марыян^[12].

У кастрычніку 1937 г. айцы-марыяне адчынілі ў Харбіне свой навіцыят. У той час айцец Антоній ужо атрымаў ад касцёльных улад дазвол уступіць у законную супольнасць і ўсё жа, нягледзячы на гэта, 23 снежня ён пакінуў Харбін^[13].

3 сакавіка 1938 г. айцец Антоній, накіроўваючы да законных улад Марыянскай Кангрэгацыі сваё прашэнне быць прынятым у іх супольнасць, выразна зазначыў, што вельмі хацеў бы адбыць навіцыят у Друйскім кляштары^[13].

Ксёндз Ляшчэвіч прыехаў у Друю ўвесну 1938 г. Прадчуваючы рэальную пагрозу палітычных рэпрэсій над беларускімі святарамі, айцец Антоній выехаў у марыянскі законны дом у Вільні, дзе сустрэўся з генералам ордэна айцом Цікотам, які параіў новаму кандыдату адбыць навіцыят у Скурцы, што каля Седльцаў у Польшчы. Айцец Ляшчэвіч прыехаў туды 27 мая^[13].

7 чэрвеня айцец Антоній распачаў свой навіцыят. Нягледзячы на тое, што новік Ляшчэвіч меў за сабою ўжо 24 гады святарскай працы, час яго падрыхтоўкі да законных шлюбаў праходзіў без прывілеяў. Зрэшты, айцец Антоній працягваў выконваць свой святарскі абавязак, дапамагаючы святарам спавядаць вернікаў у мясцовым парафіяльным касцёле^[14].

13 красавіка 1939 г. кляштарная супольнасць у Скурцы мела адносна незвычайную ўрачыстасць: новік Антоній Ляшчэвіч адзначаў 25-годдзе сваёй святарскай службы. Гэта падзея згадваецца ў хроніцы навіцыяту^[15]:

Пад канец айцец Ляшчэвіч падзякаваў за малітву й пажаданні, адзначаючы сваю асаблівую сімпатыю да братоў-навіцыяў, сярод якіх Бог дазволіў яму, хоць і так позна, падрыхтавацца да працы ў супольнасці.

13 чэрвеня, у дзень свайго апекуна — святога Антонія з Падуі — айцец Ляшчэвіч склаў свае першыя законныя шлюбы. Прабыўшы ў Скурцы яшчэ два месяцы, 24 жніўня ён, ужо як марыянін, вырушыў у Друю^[15].

У Друі, акрамя душпастырскай службы, Антоній Ляшчэвіч выкладаў у гімназіі рускую мову, але паспеў рабіць гэта толькі некалькі тыдняў: у другой палове верасня Друю занялі савецкія войскі, адразу канфіскаваўшы жывёлу, збожжа і працоўны інвентар у кляштары. У снежні савецкая ўлада зачыніла Друйскую гімназію. Вясною 1940 г. марыянскі кляштар пазбавілі права на зямельную ўласнасць, аднак марыяне і сёстры-еўхарысткі пакуль заставаліся ў сваіх законных дамах^[15].

Сітуацыя змянілася з пачаткам Вялікай Айчыннай вайны: і для савецкіх, і для нямецкіх улад праблемы рэлігіі сышлі на другі план, саступіўшы месцы штодзённым ваенным клопатам. Такім чынам, марыяне змаглі ўзнавіць у новым маштабе сваю амаль прыпыненую місію^[16].

Місія ў Росіцы

Фасад Касцёла Найсвяцейшай Тройцы ў Росіцы.

Нягледзячы на тэрытарыяльную блізкасць да Друі, Росіца не ўваходзіла ў склад міжваеннай Польшчы, дзе рэлігійнае жыццё каталікоў не парушалася ніякімі пераследамі, але заставалася ў складзе БССР, на тэрыторыі якой жорсткі пераслед рэлігіі пачаўся амаль што адразу з усталяваннем на Беларусі савецкай улады. Каб вырашыць балючыя праблемы тых жыхароў БССР, якія, хоць і былі прыгнечаны трагедыяй страшнай вайны, але намагаліся ўзнавіць сваю сувязь з Богам і Царквой, восенню 1941 г. айцы-марыяне і сёстры-еўхарысткі пачалі рыхтавацца да місіі. У верасні 1941 г. 4 сястры з Друйскага кляштара выправіліся за былую савецка-польскую мяжу. У тую ж самую восень пытанне аб місіях ва Усходняй Беларусі было ўзгоднена з тагачасным Віленскім арцыбіскупам Рамуальдам Ялбжыкоўскім, які і блаславіў марыян і сясцёр-еўхарыстак на працу^[17].

Першая Святая Імша ў Росіцы пасля доўгага перапынку адбылася яшчэ да прыезду туды місіянераў з Друі. У самым пачатку вайны нейкі час там працаваў ксёндз Гайлевіч. У лістападзе туды прыехаў з сёстрамі-еўхарысткамі айцец Ляшчэвіч^[18].

На момант прыезду ў Росіцу айца Антонія з неараманскага касцёла зрабілі вясковы клуб, яго вежы знеслі, а званы аддалі мясцоваму калгасу. У вёсцы была спустошана таксама і праваслаўная царква^[18].

Паступова да айца Ляшчэвіча далучыліся іншыя марыяне: айцец Фелікс Чачот, айцец Уладзіслаў Лашэўскі і клерык Генрых Тамашэўскі. З роднага Друйскага кляштара сясцёр-еўхарыстак на місіі таксама выехалі сёстры Ядвіга Віршута, К. Угарэнка, Р. Марцілёнак, А. Прытыцкая, Лоўкіс, Э. Варонька, Е. Трубіла, А. Мароз, П. Латышкевіч, А. Пяткун, М. Ясінская і іншыя^[18].

Акрамя Росіцы, місіянеры працавалі ў вёсках Зашчырын, Замошша, Асвея, Баліны і іншых, аднак менавіта Росіца была асноўным місійным пунктам. Матэрыяльна росіцкія місіі падтрымлівалі друйскія законнікі: тагачасны аканом Друйскага кляштара брат Люцыян Паўлік узяў на сябе клопат пра рэгулярнае харчовае і матэрыяльнае забеспячэнне Росіцы^[19].

Праз некалькі месяцаў працы ў Росіцы адзін з місіянераў, айцец Лашэўскі, выехаў у Зашчырын, каб там выконваць абавязкі пробашча ў асобнай парафіі. Касцёла ў Зашчырыне не было, але мясцовыя вернікі абсталявалі пад капліцу былы ваенны барак. Вернікам давялося абсталёўваць капліцу і ў Замошшы: мясцовы касцёл быў падарваны і знішчаны ўшчэнт бальшавікамі. У Асвеі капліцу зрабілі ў панскім палацы. У Дрысе місіянеры пачалі служыць у старадаўнім касцёле. У былой дрысенскай парафіі амаль увесь час перад вайною працаваў святар, аднак яго арыштавалі, і таму айцец Ляшчэвіч прыязджаў адпраўляць набажэнствы кожную нядзелю замест яго. Місія праходзіла даволі паспяхова, і марыяне разам з сёстрамі-еўхарысткамі неўзабаве пачалі думаць пра місійную дзейнасць у Смаленску і ў Віцебску^[20].

У чэрвені 1942 г. у росіцкай місіі адбыліся змены: айцец Чачот, які датуль займаўся рамонтам касцёла ў Росіцы і дапамагаў у душпастырскай працы айцу Ляшчэвічу, вярнуўся ў Друю, а ў Росіцу замест яго прыехаў айцец Юрый Кашыра^[21].

Генеральная маці законнай супольнасці сясцёр-еўхарыстак Юзэфа Жук успамінае росіцкую місію наступным чынам^[22]:

Дарослыя прыходзілі на свае навукі, калі вечарэла, і слухалі іх дзве альбо тры гадзіны. У той самы час іншая сястра ў другім доме або ў іншым пакоі вучыла моладзь. Калі курс навучання ўжо быў закончаны, прыязджалі святары і для ўсіх, хто прыходзіў на навуку, рабілі апошні іспыт. Назаўтра ж ранкам спавядалі, хрысцілі, благаслаўлялі шлюб і адпраўлялі Святую Імшу, у якой удзельнічалі ўсе жыхары вёскі і разам з сёстрамі прымалі Святую Камунію. (…) Пасля супольнага снедання мясцовыя людзі ўрачыста развітваліся з місіянерамі і місіянеркамі, спяваючы часта са слязьмі на вачах рэлігійныя песні, да прыкладу: «Не пакінь нас, Езу, не пакінь» альбо «Літасціва маці»… Місіянеры часцей за ўсё вярталіся ў свае галоўныя місійныя пункты, а місіянеркі ішлі ў наступны катэхетычны пункт, каб там зноў пачаць сваю працу, навучаючы рэлігіі наступную групу і рыхтуючы яе да экзаменаў. І зноў людзі прымалі сясцёр з радасцю ў свае хаты і дзяліліся з імі, у літаральным сэнсе, кавалкам чорнага хлеба. (…)

Мучаніцтва

Помнік ахвярам нацыстаў у Росіцы.

У 1943 г. у сувязі з павышанай актыўнасцю партызанаў праз некалькі дзён пасля новага года сфармаваная з добраахвотнікаў карная экспедыцыя з’явілася ў Друі і пачала праводзіць вучэнні, заняўшы верхні паверх кляштара^[4]. Неўзабаве экспедыцыя перасякла Дзвіну і накіравалася ў Росіцу. Як толькі карнікі пакінулі марыянскі кляштар, клерык Генрых Тамашэўскі выехаў у Дрысу, дзе айцец Ляшчэвіч кожную нядзелю адпраўляў Святую Імшу, з мэтай папярэдзіць апошняга аб небяспецы. Генрых Тамашэўскі ўспамінаў наступнае^[23]:

Я павінен быў доўга пераконваць айца, што існуе небяспека. Ён слухаў, усміхаўся, крыху нерваваўся, але я так і не змог яго пераканаць. — Я павінен вярнуцца. Там людзі. І да таго ж я пакінуў Найсвяцейшы Сакрамэнт у касцёле. Я не магу дапусціць, каб яго зневажалі. А таксама там айцец Юры. Як я магу пакінуць яго ў такой бядзе? Урэшце, каб мяне суцешыць, ён дадаў: — Зраблю ўсё, што неабходна, і заўтра ж з айцом Кашырам мы вернемся сюды. Назаўтра мы раз'ехаліся. Ён — у Росіцу, я — у Друю. Бачыліся тады ў апошні раз. — Ну, трымайся. Маліцеся за нас. — Айцец, вяртайцеся яшчэ сёння зноў у Дрысу. Заўтра ўжо можа быць позна… Гэта было ў нядзелю. 14 лютага.

У аўторак раніцай, 16 лютага, пачалі біць званы: карнікі зганялі ў росіцкі касцёл матак з немаўлятамі, дзяцей, маладых і старых людзей, а таксама сясцёр-еўхарыстак^[24]. Па сведчаннях Марты Пірог, многія жыхары паспелі збегчы з вёскі, але тых, каго лавілі падчас уцёкаў, зганялі ў розныя памяшканні, замыкалі, абкідвалі гранатамі і падпальвалі. У росіцкім касцёле былі святары Антоній Ляшчэвіч і Юрый Кашыра. У адрозненні ад вясковых жыхароў, яны мелі права свабодна ўваходзіць у касцёл і пакідаць яго, а таксама ў любы момант пакінуць Росіцу. Святары, аднак, засталіся і выконвалі свае абавязкі: адпраўлялі Святую Імшу, удзялялі Камунію, спавядалі, хрысцілі дзяцей і дарослых, бласлаўлялі, суцяшалі тых, хто быў у роспачы, прыносілі дзецям хлеб. Аказваць духоўную дапамогу святарам дапамагалі сёстры-еўхарысткі. Айцу Ляшчэвічу ўдалося вызваліць з касцёла спачатку адну сястру (ён прапанаваў яе карнікам на ролю гаспадыні ў іх штабе), а потым і іншых: нямецкі афіцэр дазволіў, каб усе манахіні перайшлі з касцёла ў плябанію (для абслугоўвання афіцэраў), дзе і размяшчаўся штаб. Карнікі заявілі людзям, што іх вывезуць у лагеры, а дамы ў вёсцы паляць для таго, каб іх не змаглі заняць партызаны^[25].

У сераду, 17 лютага, салдаты пачалі дзяліць людзей у касцёле на групы: на правы бок касцёла — для адпраўкі ў лагер, на левы — тых, што павінны былі пайсці ў агонь. Сведкі адзначаюць, што немцы паводзілі сябе больш гуманна за паліцаяў: напрыклад, нямецкі жаўнер выратаваў маці Юліі Бабок, скасаваўшы рашэнне паліцая адправіць яе на спаленне, абгрунтаваўшы гэта тым, што сям’я мусіць быць разам; дзяўчынка з сям’і Грабоўскіх, якая трапіла ў групу на лагер, а яе брацік, тата і маці — на спаленне, угаварыла афіцэра выратаваць іх усіх. Святары не ўваходзілі ў ніводную з груп: ім дазвалялася пакінуць касцёл і вёску ў любы момант. Апоўдні групы людзей з левага боку касцёла пачалі вывозіць партыямі на латышскіх санях нібыта ў лагер, аднак жыхары бачылі, што везлі іх не ў кірунку чыгуначнай станцыі, а ў іншы бок. Падводы хутка вярталіся пустыя, а праз некалькі хвілін дамы пачалі гарэць і пачуліся асобныя стрэлы. Са слоў падвозчыкаў і тых нямногіх, каму ўдалося збегчы, людзей замыкалі ў будынках, а будынкі падпальвалі, а ўцекачоў расстрэльвалі, або зноў кідалі ў агонь — дзяцей жа наколвалі на штыкі^[26].

У той жа дзень па абедзе, каля 16 гадзін айцец Ляшчэвіч развітаўся з жыхарамі вёскі і сказаў, што яго выклікаюць паказаць склад, хаця ўсім было вядома, што ніякага склада ў Росіцы няма. Па згадках сястры-еўхарысткі Ядвігі Віршуты, айцец Антоній быў радасны і з усмешкай сказаў^[27]:

Трымайцеся і маліцеся, я еду паказаць склад, і ўжо больш не вярнуся.

Вечарам у касцёл вярнуўся айцец Кашыра і паведаміў, што айцец Ляшчэвіч забіты, а заўтра будзе забіты і ён сам^[27]. Адной з магчымых прычын забойства айца Антонія магла з’яўляцца раз’юшанасць карнікаў,

Такім чынам айцец Антоній Ляшчэвіч прыняў мучаніцкую смерць 17 лютага 1943 г. Ён быў расстраляны^[27]. Адной з магчымых прычын забойства айца Антонія магла з’яўляцца раз’юшанасць карнікаў, выкліканая пастаяннымі просьбамі да іх Ляшчэвіча аб вызваленні прынамсі дзяцей і міласэрнасці да іх.

Узнагароды

У 1934 г. урадам Міжваеннай Польшчы за працу па падтрымцы таленавітай моладзі і па дапамозе ў атрыманні харбінскімі юнакамі адукацыі быў узнагароджаны Сярэбраным Крыжам Заслугі  (руск.)^[3].

Беатыфікацыя і ўшанаванне памяці

Ікона блаславёных Антонія Ляшчэвіча і Юрыя Кашыры ў касцёле Найсвяцейшай Тройцы ў Росіцы.

У 1999 г. 108 каталіцкіх святароў з Беларусі звярнуліся да Папы Рымскага Яна Паўла II з прашэннем беатыфікаваць святароў Антонія Ляшчэвіча і Юрыя Кашыру, прылічыўшы пакутнікаў да ліку блаславёных — адной са ступеней святасці ў Каталіцкай Царкве. Папа задаволіў гэту просьбу, і беатыфікацыя беларускіх мучанікаў адбылася 13 чэрвеня 1999 г. у Варшаве падчас наведвання Папам Польшчы з Апостальскім Падарожжам, прычым цікавым супадзеннем з’яўляецца тое, што ў гэты жа дзень былі беатыфікаваныя 108 мучанікаў Другой сусветнай вайны (з улікам Ляшчэвіча і Кашыры) — менавіта столькі беларускіх святароў хадайнічалі перад Янам Паўлам II аб царкоўным праслаўленні росіцкіх мучанікаў^[6].

Адным са 108 беларускіх просьбітаў да Папы быў айцец Леон — ксёндз з Войстама, у парафію якога ўваходзіла Абрамаўшчына. З ініцыятывы айца Леона ў Абрамаўшчыне на месцы, дзе стаяла хата сям’і Ляшчэвічаў, быў усталяваны крыж. Штогод 13 чэрвеня (у дзень беатыфікацыі Ляшчэвіча) на гэтым месцы праводзіцца свята вёскі^[6].

Сярод веруючых жыхароў Абрамаўшчыны распаўсюджана вера ў тое, што айцец Антоній яшчэ пры зямным жыцці аберагаў вёску і яе жыхароў і працягвае рабіць гэта пасля смерці: менавіта так веруючыя вяскоўцы тлумачаць тое, што падчас Другой сусветнай вайны сярод жыхароў Абрамаўшчыны загінулі толькі 2 чалавекі і што ў 1960-я гады ў вёсцы абнавіўся і заміраточыў абраз Маці Божай^[6].

У Росіцу рэгулярна арганізоўваюцца рэлігійныя пілігрымкі, яе таксама наведваюць і простыя турысты^[28][29].

Малітва праз заступніцтва блаславёнага

Усемагутны вечны Божа, Ты адарыў ласкаю пакутніцкай смерці благаславёных Юрыя і Антонія, Якія нават у хвіліну пагрозы для іх жыцця Далі сведчанне духу любові, адданай пастырскай службы і прынялі смерць разам з братамі. Спашлі нам праз іх заступніцтва ласку мужнасці, каб нашае штодзённае служэнне бліжнім сталася ўдзелам у жыцці Касцёла і давяло нас да вечнай радасці святых. Праз Хрыста, Пана нашага. Амэн[29].

Заўвагі

1. Хаця існуе даволі распаўсюджанае памылковае меркаванне, што яго спалілі жыўцом, насамрэч гэта адбылося з Юрыем Кашырам: біяграфіі гэтых блаславёных часта блытаюцца і аб’ядноўваюцца ў народнай свядомасці

Зноскі

1. Ляшчэвіч Антон Янавіч // Энцыклапедыя гісторыі Беларусі. У 6 т. Т. 4: Кадэты — Ляшчэня / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў (галоўны рэд.) і інш.; Маст. Э. Э. Жакевіч. — Мн. : БелЭн, 1997. — 432 с. — 10 000 экз. — ISBN 985-11-0041-2.
2. «Błogosławiony Antoni Leszczewicz (1890—1943)» Архівавана 29 сакавіка 2016. (польск.)
3. «DO WIDZENIA W NIEBIE!» Архівавана 17 мая 2014. (польск.)
4. Антоній Ляшчэвіч і Юрый Кашыра — адданыя пастыры беларускай зямлі (біяграфіі благаслаўлёных мучанікаў)
5. Пялінак 1999, с. 17.
6. Святы зямлі Смаргонскай(недаступная спасылка)
7. Пялінак 1999, с. 17—19.
8. Пялінак 1999, с. 19.
9. Пялінак 1999, с. 19—20.
10. Пялінак 1999, с. 20.
11. Пялінак 1999, с. 20—21.
12. Пялінак 1999, с. 21—22.
13. Пялінак 1999, с. 22.
14. Пялінак 1999, с. 22—23.
15. Пялінак 1999, с. 23.
16. Пялінак 1999, с. 24.
17. Пялінак 1999, с. 25—26.
18. Пялінак 1999, с. 26.
19. Пялінак 1999, с. 26—27.
20. Пялінак 1999, с. 27.
21. Пялінак 1999, с. 27—28.
22. Пялінак 1999, с. 28.
23. Пялінак 1999, с. 29—30.
24. Ксёндз Часлаў Курэчка: «Я шчаслівы чалавек» (нявызн.)(недаступная спасылка). Архівавана з першакрыніцы 28 верасня 2020. Праверана 17 лютага 2016.
25. Пялінак 1999, с. 31—33.
26. Пялінак 1999, с. 33—35.
27. Пялінак 1999, с. 36.
28. Пляц мучаніцтва. Зімовая пілігрымка ў Росіцу
29. Жодзінцы пабывалі ў Росіцы Архівавана 13 жніўня 2013.

Літаратура

• Вячаслаў Пялінак. Росіцкія мучанікі. / Уклад., ад аўтара, паслясл. В. Пялінка. — Росіца: Касцёл Св. Тройцы, 1999. — ISBN 5-86064-045-5.
• Казімір Пэк. Хрыстос — Марыяне — Беларусь. — Мінск: Выдавецтва «Про Хрысто», 2005. — 68 с. — 300 экз. — ISBN 985-6628-60-1.
• Бронислав Чаплицкий, Ирина Осипова. Книга памяти. Мартиролог Католической Церкви в СССР. — Масква: Серебряные нити, 2000. — С. 106—107. — ISBN 5-89163-048-6.
• Bukowicz J. Błogosławiony Antoni Leszczewicz (1890-1943), ksiądz, w: tegoż, Świadkowie wiary. Marianie prześladowani przez hitleryzm i komunizm. — Warszawa, 2001. — С. 9—16.
• Tenże. Błogosławiony Ksiądz Antoni Leszczewicz. — Włocławek, 2001. — (Męczennicy 1939-1945, pod red. E. Marciniaka, z. 85).
• Tenże (red.). Męczennicy z Rosicy. Ks. Jerzy Kaszyra i ks. Antoni Leszczewicz w 50. rocznicę śmierci. — Warszawa, 1993.
• Danilecka L. Duszy zabić nie mogą. Marianie na Białorusi i w Mandżurii. — Warszawa, 2000.
• Garbiński J. Leszczewicz Antoni (1890-1943), w: Garbiński J., Turonek J., Białoruski ruch chrześcijański XX wieku. Słownik biograficzno-bibliograficzny. — Warszawa, 2003. — С. 211—212.
• Narewska D. Śladami męczenników z Rosicy. — Warszawa, 1999.
• Ляшчэвіч Антон Янавіч // Энцыклапедыя гісторыі Беларусі. У 6 т. Т. 4: Кадэты — Ляшчэня / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў (галоўны рэд.) і інш.; Маст. Э. Э. Жакевіч. — Мн. : БелЭн, 1997. — 432 с. — 10 000 экз. — ISBN 985-11-0041-2.