Moris Vinsent Uilks

Moris Vinsent Uilks
ing. Maurice Vincent Wilkes
Doğum tarixi 26 iyun 1913(1913-06-26)[1][2][…]
Doğum yeri
Vəfat tarixi 29 noyabr 2010(2010-11-29)[3][1][…] (97 yaşında)
Vəfat yeri
Elm sahəsi informatika[1]
Elmi dərəcəsi
İş yerləri
Təhsili
Üzvlüyü
Mükafatları Cəngavər bakalavrı
cl.cam.ac.uk/~mvw1/
Vikianbarın loqosu Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

Moris Vinsent Uilks (ing. Maurice Vincent Wilkes, 26 iyun 1913, Dadli, Böyük Britaniya  — 29 noyabr 2010, Kembric, Böyük Britaniya) — Kompüter sahəsində Böyük Britaniya alimi.

Həyatı

Moris Vinsent Uilks 1913-cü il, 26 iyul tarixində İngiltərənin Staffordşir qraflığının Dadli ərazisində anadan olub. 1934-cü ildə Müqəddəs Con kollecini bitirən Uilks təhsilini Kembric Universitetində davam etdirir. O, uzun radio dalğaların ionosferdə yayılmasına həsr olunmuş elmi işinə görə fəlsəfə doktoru dərəcəsini alır.

M.Uilks universiteti bitirəndən sonra riyaziyyat laboratoriyasında demonstrator (ABŞ-də professor assistenti vəzifəsinə uyğun gəlir) vəzifəsinə təyin olunur. Onun vəzifəsinə yeni diferensial analizatorun işinə nəzarət və Mançester Universiteti ilə bu sahədəki konsultasiya işi daxil idi. II Dünya müharibəsi illərində Uilks orduda xidmət edir. 1945-ci ilin sentyabrında Kembricə qayıtdıqdan sonra riyaziyyat laboratoriyasının direktoru təyin olunur və bu vəzifədə 1980-ci ilə qədər çalışır.

1946-cı ildə C.F.Neymanın “EDVAC” kompüterinə həsr olunmuş qeydlərinin bir nüsxəsini əldə edir və bir gecədə bu hesabatı oxuyub anlamağa nail olur. Burada kompüterdə proqramın köçürülməsi və saxlanması təsvir olunmuşdu. Hesabatda əks olunan bütün detallarla ətraflı tanış olan Uilks 1946-cı il, iyulun 8-dən avqustun 31-dək Pensilvaniya Universitetinin Mur Məktəbində “Elektron rəqəmli kompüterlərin quraşdırılmasının metodları və nəzəriyyəsi” adlı mühazirələrdə iştirak edir.

O, burada “ENİAC” və “EDVAC” kompüterləri haqqında ətraflı biliklərə yiyələnir. M.Uilks yazır: “Mənim həyatımda ən önəmli hadisə 1946-cı ildə baş verdi. Mənə kompüterlər barədə təlim kurslarını dinləmək nəsib oldu və bu, məndə çox güclü təəssürat yaratdı”.

Kursu 28 nəfər və 20 təşkilat dinləyirdi. Əsas təlimçilər Mauçli və Ekkert idi. Həmin dövrdə onlar artıq “ENİAC” və “EDVAC”-ın quraşdırılması prinsiplərinin yaradıcıları kimi şöhrətin zirvəsində idilər.

Uilks Kembricə qayıtdıqdan sonra riyaziyyat laboratoriyasının gücü hesabına saxlama proqramlı kompüterin hazırlanması layihəsini həyata keçirməyə başlayır. Layihəni reallaşdırmaq üçün laboratoriyanın kifayət qədər imkanları vardı. Növbəti 3 il “EDSAC” (Electronic Delay Storage Automatic Calculator) hazırlanmasına həsr olunur və maşın 1949-cu il, may ayının 9-da işləməyə başlayır.

Bu kompüter mahiyyət etibarilə “EDVAC” layihəsinin eyni idi. Lakin Uilks “EDSAC”-ın proqramlaşdırma işində bəzi məqamların ilk təşəbbüskarı və yaradıcısı idi. Hər bir əmrin kodlaşdırılması qaydası 2 rəqəmin(1 və 0) köməyilə reallaşırdı. Görkəmli alim maşınla ünsiyyətin rahat yollarını təqdim etməyə çalışırdı. Belə ki, bu səylərin ilk nəticəsi ingilis dilindən götürülmüş hərflər və qısa sözlər əsasında yaradılan yeni kodlar idi. O, yaddaşı mükəmməlləşdirmək (mnemonika) üçün hər əmri hərflərlə işarə etmişdi. Məsələn, S-oxuma, T-məlumatları yaddaşa ötürmə, Z-maşının dayanması və s.

“EDSAC”-da mnemonikanın yaradılmasından daha önəmli bir yenilik alt proqram kitabxanası olub. Qeyd etmək lazımdır ki, artıq proqramçılar alt proqramdakı “q” ilə tanış idilər. Q.Hopper və komandası isə alt proqramları H.Aykenin Harvard maşınında tətbiq etmişdilər. Problem ondan ibarət idi ki, yaddaşdakı dəyişdirilmiş alt proqramlar və yerləşdirilən əmr sonuncunun yerləşməsindən asılı olaraq dəyişirdi.

Yaddaşın müəyyən yerində alt proqramın sazlanmasının avtomatlaşdırmaya ehtiyacı vardı. İlk dəfə olaraq bu, “EDSAC” kompüterində öz həllini tapıb. EDSAC proqramçıları kitabxananı təşkil edən, vahid şəklə salınmış (unifikasiya edilmiş) alt proqram dəstini yazmışdılar. Bundan sonra qısa əmri belə daxil etmək kifayət edirdi ki, kompüter əsas proqram daxilində sazlama və alt proqramın yerləşməsinə dair bütün işləri müstəqil olaraq yerinə yetirsin.

M.Uilks EDSAC üçün mnemonika sxemini və alt proqram kitabxanasını toplayıcı sistem (assembly system) adlandırıb. Buradan da assembler termin yaranıb. Hazırkı vaxtda kiçik proqram dilləri assambler dilləri adlanır. Beləliklə, Uilks assambler dilləri adlandırılan bu dillərin yaradıcılarından biri hesab olunur.

Qeyd edək ki, əsas parametrlərə cavab verən EDSAC kompüteri Kembricdə həyata keçirilən nüvə araşdırılmalarında müvəffəqiyyətlə istifadə olunub.

M.Uilks mikroproqramlaşdırma ideyasının müəllifi hesab olunur

50-ci illərin əvvəllərində Uilksin rəhbərlik etdiyi heyət EDSAC kompüterinin 2-ci versiyası – EDSAC II maşınını hazırlamağa başladılar və bu iş 1958-ci ildə başa çatdırıldı. Bu kompüterin haırlanmasında ilk dəfə olaraq mikroproqramlaşdırma ideyasından istifadə olunub. Məlumdur ki, kompüterlərin quraşdırılmasında həll edilməsi vacib olan önəmli məsələlərdən biri də bu maşınlarda informasiya daşıyan elektrik siqnal axınını necə idarə etmək işidir. Uilksin irəli sürdüyü mikroproqramlaşdırma ideyası idarəetmə funksiyasını anlamağı asanlaşdırırdı. Ən önəmlisi isə o idi ki, bu prinsip maşına elastiklik verirdi: idarəetmə sistemini aparat hissəsini yenidən quraşdırmadan dəyişmək mümkün idi.

M.Uilks mikroproqramlaşdırma sahəsində ideyalarını 1951-ci ildə Mançester Universitetində keçirilən konfransda “Avtomat hesablama maşınlarının ən yaxçı quraşdırma metodu” adlı hesabatında bəyan edir. Bu metod multiproqramlaşdırma texnikasının əsası oldu və uzun müddət – 70-ci illərin əvvəllərinə qədər populyar idi.

1951-ci ildə Uilks həmkarları D.Uiller və S.Qillə birlikdə proqramlaşdırmaya dair ilk dərsliyi yazıb.

Qeyd edək ki, EDSAC-II kompüteri yaradılandan sonra kompüterlərin inkişafının hansı istiqamətdə gedəcəyini müəyyənləşdirdi. Bu da layihənin mükəmməlliyindən və peşəkarcasına hazırlamasından xəbər verirdi.

1965-ci ildə Uilks C.Lanqla birgə DEC kompaniyasını PDP-7 kompüterinin əsasında minikompüterlərin avtomatlaşdırma sistemi layihəsinin hazırlanmasında iştirak edib. Bu sistem 15 ilə təkmilləşdirilib.

1974-cü ildə dahi ixtiraçı Kembric Universitetinin korporativ şəbəkəsinin yaradılması işinə başlayıb və 1980-ci ildə ali təhsil ocağını tərk edib. Bundan sonra DEC kompaniyasının konsultantı olur, daha sonra isə Olivetti Research Board təşkilatında elmi araşdırmalar üzrə elmi şuranın üzvü olur. Kembricə qayıtması ilə o, ehtiyatda olan əməkdar professora çevrilir və 1993-cü ildə Uilksə fəxri elmlər doktoru aı verilir.

O, Britaniya Kompüter Cəmiyyətinin ilk prezidenti, Kral Cəmiyyətinin, o cümlədən İspaniyanın, Amerikanın, Almaniyanın və digər bir sıra ölkələrin akademiyalarının üzvü olub. O, həmçinin, saxlama proqramlı kompüterlərin, alt proqram kitabxanasının və multiproqramlaşdırma sahəsinin ilk yaradıcısı kimi Tyurinqov mükafatına layiq görülüb.

2010-cu il, noyabr ayının 29-da 97 yaşlı M.V.Uilks Kembric şəhərində vəfat edib.

İstinadlar

Read other articles:

Untuk kegunaan lain, lihat Lampung (disambiguasi). Kabupaten Lampung TengahKabupatenTranskripsi bahasa daerah • Aksara Lampung LambangMotto: Jurai siwo(Lampung) Sembilan marga penduduk asli Lampung TengahPetaKabupaten Lampung TengahPetaTampilkan peta SumatraKabupaten Lampung TengahKabupaten Lampung Tengah (Indonesia)Tampilkan peta IndonesiaKoordinat: 4°52′00″S 105°16′00″E / 4.86667°S 105.26667°E / -4.86667; 105.26667Negara Indones...

 

Glastafel ist eine Weiterleitung auf diesen Artikel. Siehe auch: Glastafel (Kartografie). Fragment einer römischen Fenster­glas­scheibe aus dem 1. bis 4. JahrhundertAls Flachglas wird jedes Glas in Form von Scheiben bezeichnet, unabhängig vom angewandten Herstellungsverfahren. Die gängigsten Herstellungsverfahren für Flachglas sind das Floatglasverfahren, das Walzen oder Gießen von Flachglas, und andere hauptsächlich historisch bedeutsame Verfahren wie das Libbey-Owens- oder d...

 

Town and municipality in Puerto Rico Town and Municipality in Puerto RicoJayuya Municipio Autónomo de JayuyaTown and MunicipalityLush vegetation and mountains in Jayuya FlagCoat of armsNickname: La Capital IndigenaAnthem: Ante nos se yergueMap of Puerto Rico highlighting Jayuya MunicipalityCoordinates: 18°13′07″N 66°35′30″W / 18.21861°N 66.59167°W / 18.21861; -66.59167Commonwealth Puerto RicoFounded1911Barrios 11 barrios CoabeyColloresJaucaJayuya...

Kondensator elektrolitKondensator elektrolit atau elektrolit kondensator adalah jenis kondensator yang berbentuk tabung. Pemasangannya dilakukan dengan hati-hati karena memiliki polaritas positif dan polaritas negatif. Jika pemasangan kondensator elektrolit terbalik, kondensator bisa meledak dan nilai kapasitasnya membesar. Daya ledak akan semakin besar jika nilai kapasitasnya makin besar. Kapasitas kondensator elektrolit bisa dengan rentang nilai 0.47 mikroFarad hingga satuan Farad. Bahan is...

 

IsopodaRentang fosil: 300–0 jtyl PreЄ Є O S D C P T J K Pg N Eurydice pulchra, isopoda karnivora ditemukan di pantai berpasir Klasifikasi ilmiah Kerajaan: Animalia Filum: Arthropoda Subfilum: Crustacea Kelas: Malacostraca Subkelas: Eumalacostraca Superordo: Peracarida Ordo: IsopodaLatreille, 1817 [1] Subordo Asellota Calabozoida Cymothoida Limnoriidea Microcerberidea Oniscidea Phoratopidea Phreatoicidea Sphaeromatidea Tainisopidea Valvifera Isopoda adalah ordo (kelompok) dari...

 

2003 novel by Patricia Schonstein A Time of Angels First editionAuthorPatricia SchonsteinCountrySouth AfricaLanguageEnglishGenreNovelPublished2003 (Parktown: Random House)Media typePrint (Hardback)Pages223ISBN9780593051764OCLC749961446 A Time of Angels is a 2003 book by Patricia Schonstein and follows the lives of a number of Italian Jews in post-Apartheid South Africa. Reception The Guardian, in a review of A Time of Angels, wrote Schonstein's magical realism is dense with sensual image...

This article is an orphan, as no other articles link to it. Please introduce links to this page from related articles; try the Find link tool for suggestions. (October 2023) For the American astrophysicist, see Daniel M. Popper. Daniel PopperBornJohannesburg, South AfricaEducationMichaelis School of Fine ArtKnown forSculptures and public art installationsWebsitewww.danielpopper.com Daniel Popper is a South African artist known for his large scale sculptures and interactive public art ins...

 

Cette liste présente les matchs de l'équipe de Dominique de football par adversaire rencontré. Sommaire : Haut - A B C D E F G H I J K L M N O P Q R S T U V W X Y Z A Anguilla Confrontations Confrontations entre la Dominique et Anguilla en matchs officiels[1] : Date Lieu Match Score Compétition 1 6 avril 1997 Roseau Dominique - Anguilla 5-0 Coupe caribéenne des nations 1997 (qualifications) Bilan Au 13 août 2018 : Total de matchs disputés : 1 Victoires de la Dominiq...

 

American politician (born 1988) Ritchie TorresTorres in 2020Member of the U.S. House of Representativesfrom New York's 15th districtIncumbentAssumed office January 3, 2021Preceded byJosé E. SerranoMember of the New York City Councilfrom the 15th districtIn officeJanuary 1, 2014 – December 31, 2020Preceded byJoel RiveraSucceeded byOswald Feliz Personal detailsBornRitchie John Torres (1988-03-12) March 12, 1988 (age 35)The Bronx, New York, U.S.Political partyDem...

This article relies largely or entirely on a single source. Relevant discussion may be found on the talk page. Please help improve this article by introducing citations to additional sources.Find sources: Peter Reader – news · newspapers · books · scholar · JSTOR (January 2022) For the English footballer, see Peter Reader (footballer). Peter L. Reader (1913 – November 6, 2002) was a delegate of the constitutional convention of Alaska. He was the only...

 

Ini adalah nama Korea; marganya adalah Kim. Kim Young-aeLahir(1951-04-21)21 April 1951Yeongseon-dong, Distrik Yeongdo, Pusan, Korea SelatanMeninggal9 April 2017(2017-04-09) (umur 65)Seoul, Korea SelatanPendidikanBusan Girls' Commercial High SchoolPekerjaanAktrisTahun aktif1971-2017AgenStar Village Entertainment (2016-2017)Nama KoreaHangul김영애 Hanja金姈愛 Alih AksaraGim Yeong-aeMcCune–ReischauerKim Ryŏng-ae Kim Young-ae (bahasa Korea: 김영애; 21 April 1951 R...

 

Igbo soup This article is an orphan, as no other articles link to it. Please introduce links to this page from related articles; try the Find link tool for suggestions. (July 2022) Ofe Owerri is an Igbo delicacy in the South-Eastern part of Nigeria. The soup is made with snails, beef,assorted meat and fishes.[1][2] Origin As  the name implies the soup is popular amongst the people living in the capital of imo state, Owerri.[3] Overview The soup is one of the most&...

Politics of Bermuda Law Monarchy Sovereign Charles III Governor Rena Lalgie Executive Premier Edward David Burt Legislative Parliament Senate President: Joan Dillas-Wright House of Assembly Speaker: Dennis Lister Leader of the Opposition: N.H. Cole Simons Elections Recent elections General: 2007201220172020 Political parties Progressive LabourParty (PLP) One BermudaAlliance (OBA) Administrative divisions Citizenship Belonger status British Overseas Territories citizen Passport Visa requiremen...

 

Jim Crockett Promotions pay-per-view event The Bunkhouse Stampede FinalsPromotionNational Wrestling AllianceJim Crockett PromotionsDateJanuary 24, 1988CityUniondale, New YorkVenueNassau ColiseumAttendance6,000Pay-per-view chronology ← PreviousStarrcade Next →The Great American Bash The Bunkhouse Stampede Finals[1] was the third Bunkhouse Stampede professional wrestling event produced by Jim Crockett Promotions under the National Wrestling Alliance (NWA) banner. It was th...

 

Organization for women's rights This article may rely excessively on sources too closely associated with the subject, potentially preventing the article from being verifiable and neutral. Please help improve it by replacing them with more appropriate citations to reliable, independent, third-party sources. (October 2015) (Learn how and when to remove this template message) International Women's Media FoundationTypeNonprofit organizationIndustryJournalism, human rights, social justice, women's...

Capilla mayor Monumento Histórico-Artístico LocalizaciónPaís EspañaDivisión provincia de BurgosDirección Burgos, EspañaCoordenadas 42°20′26″N 3°42′16″O / 42.3406, -3.70444Información religiosaCulto Iglesia católicaDiócesis BurgosOrden Clero secularAdvocación Santa María la MayorPatrono Virgen MaríaHistoria del edificioConstrucción Siglo XIIIDatos arquitectónicosTipo CapillaEstilo Gótico, Tardogótico[editar datos en Wikidata] La capill...

 

Australian television series (2010-2018) RakeGenreComedy dramaCreated byPeter DuncanRichard RoxburghCharles WaterstreetWritten byPeter DuncanAndrew KnightStarringRichard RoxburghAdrienne PickeringMatt DayRussell DykstraDanielle CormackCaroline BrazierKeegan JoyceKate BoxDamien GarveyTheme music composerJohann Strauss II / David McCormackOpening themeThe Blue DanubeComposersMichael LiraDavid McCormackAntony PartosCountry of originAustraliaOriginal languageEnglishNo. of series5No. of episodes40...

 

Species of fish Giant moray Conservation status Least Concern (IUCN 3.1)[1] Scientific classification Domain: Eukaryota Kingdom: Animalia Phylum: Chordata Class: Actinopterygii Order: Anguilliformes Family: Muraenidae Genus: Gymnothorax Species: G. javanicus Binomial name Gymnothorax javanicus(Bleeker, 1859) The giant moray (Gymnothorax javanicus) is a species of moray eel and a species of marine fish in the family Muraenidae. In terms of body mass, it is the largest moray e...

The following is a list of bases of the South African Air Force. Current Bases Map all coordinates using: OpenStreetMap Download coordinates as: KML GPX (all coordinates) GPX (primary coordinates) GPX (secondary coordinates) Base Location Squadrons Aircraft Air Force Base Bloemspruit 29°05′38″S 26°18′14″E / 29.09389°S 26.30389°E / -29.09389; 26.30389 (Air Force Base Bloemspruit) 106 Squadron, 107 Squadron, 16 Squadron, 506 Squadron, 6 Air Servicing ...

 

This article has multiple issues. Please help improve it or discuss these issues on the talk page. (Learn how and when to remove these template messages) This article does not cite any sources. Please help improve this article by adding citations to reliable sources. Unsourced material may be challenged and removed.Find sources: Historical Atlas of the World – news · newspapers · books · scholar · JSTOR (December 2020) (Learn how and when to remove thi...

 

Strategi Solo vs Squad di Free Fire: Cara Menang Mudah!