| Praseodimiu ← Neodimiu → Prometiu |
|---|
|
|
|
Tabla completa • Tabla enantada |
![]()
Blancu platiáu, amarellentáu |
| Información xeneral |
|---|
| Nome, símbolu, númberu |
Neodimiu, Nd, 60 |
|---|
| Serie química |
Lantánidos |
|---|
| Grupu, periodu, bloque |
n/a, 6, f |
|---|
| Masa atómica |
144,24 u |
|---|
| Configuración electrónica |
[Xe]4f46s2 |
|---|
| Durez Mohs |
ensin datos |
|---|
| Electrones per nivel |
2, 8, 18, 22, 8, 2 |
|---|
| Propiedaes atómiques |
|---|
| Radiu mediu |
185 pm |
|---|
| Electronegatividá |
1,14 (Pauling) |
|---|
| Radiu atómicu (calc) |
206 pm (Radiu de Bohr) |
|---|
| Estáu(aos) d'oxidación |
3 |
|---|
| Óxidu |
Llevemente básicu |
|---|
| Propiedaes físiques |
|---|
| Estáu ordinariu |
Sólidu |
|---|
| Densidá |
6800 kg/m³ |
|---|
| Puntu de fusión |
1297 K (1024 °C) |
|---|
| Puntu de bullidura |
3373 K (3100 °C) |
|---|
| Entalpía de vaporización |
273 kJ/mol |
|---|
| Entalpía de fusión |
7,14 kJ/mol |
|---|
| Presión de vapor |
6,03·10-3 Pa a 2890 K |
|---|
| Varios |
|---|
| Estructura cristalina |
Hexagonal |
|---|
| Nᵘ CAS |
7440-00-8 |
|---|
| Nᵘ EINECS |
231-109-3 |
|---|
| Calor específica |
190 J/(K·kg) |
|---|
| Conductividá llétrica |
1,57·10⁶ S/m |
|---|
| Conductividá térmica |
16,5 W/(m·K) |
|---|
| Velocidá del soníu |
2330 m/s a 293,15 K (20 °C) |
|---|
| Isótopos más estables |
|---|
|
Artículu principal: Isótopos del neodimiu |
|
|
| Valores nel SI y condiciones normales de presión y temperatura, sacante que se diga lo contrario. |
| [editar datos en Wikidata] |
El neodimiu ye un elementu químicu de la tabla periódica que'l so símbolu ye Nd y el so númberu atómicu ye 60.
A la temperatura ambiente, atopar n'estáu sólidu. Ye parte del grupu de tierres rares.
Foi afayáu en 1885 pol químicu austriacu Carl Auer von Welsbach.
Carauterístiques principales
Ye una tierra rara que compón el metal de Misch aproximao nun 18% siendo una de les tierres rares más reactives. Tien un rellumu metálicu-plateado y brillosu. Escurez rápido al contautu col aire formando un óxidu. Pertenez a la familia de los elementos de transición interna y contién na so forma estable 60 electrones y el so isótopu más conocíu ye Nd-142
Aplicaciones
Delles aplicaciones del neodimiu:
- Ye un componente del didimio, usáu pa colorear cristales y la fabricación de gafes de proteición pa los soldadores, pos absuerben la lluz ámbare de la llapada, y otros tipos de cristales.
- Confier delicaos colores a los cristales que varien dende'l violeta puru, hasta'l gris claru. La lluz tresmitida al traviés d'estos cristales presenta bandes d'absorción inusualmente agudes. Estos cristales son usaos polos astrónomos pa cubicar unos dispositivos llamaos espectrómetros y filtros de radiación infrarroxo. El neodimiu utilízase tamién pa esaniciar el color verde causáu polos contaminantes del fierro.
- Dellos tipos de cristal que contienen neodimiu son utilizaos pa producir rubinos sintéticos utilizaos en láser. Ciertos materiales pueden contener pequeñes concentraciones d'iones de neodimiu que pueden ser utilizaos nos láseres de radiación infrarroxo (1054-1064 nm). Dellos láser de Nd son, por casu, el Nd: YAG (cristal d'itriu y aluminiu) usáu n'odontoloxía y medicina, Nd: YLF (fluoruru del itriu y litiu), Nd: YVO (vanadato del itriu), etc.
- Ye bien bon sustitutu de la pintura metalizada de los coches.
- Sales de neodimiu son usaes como colorantes d'esmaltes.
- Probablemente por cuenta de la semeyanza col Ca2+, el Nd3+ foi sopelexáu como elementu pa promover la crecedera vexetal. Los compuestos d'elementos de les tierres rares utilizar con frecuencia en China como fertilizantes.
- Apocayá fabricáronse fonocaptores de guitarra con esti material pol so bon comportamientu electrónicu
- Esiste, dende años, nel mercáu llibre per correspondencia, internet y otres presentaciones semi-públiques, cobertores, colchonetes y otros artiluxos qu'espublicen que'l neodimiu usáu en dichos productos, arriendes del so potente efeutu magnéticu, tienen propiedaes milagroses frente a un ensin fin de dolencies. La magnetoterapia polo xeneral, y la basada nel neodimiu en particular, nun tien la mínima base científica y, en nengún casu sacante bien contaes patoloxíes tópiques, tendría de ser utilzada ensin consulta y prescripción facultativa. Inclusive, en munchos casos sería totalmente contraproducente.[1][2][3]
Historia
El neodimiu foi afayáu por Carl Auer von Welsbach, un químicu austriacu, en Viena nel añu 1885. Dixebró'l neodimiu, según el praseodimiu, d'un material denomináu didimio per mediu d'analís espectroscópicos. Sicasí, esti metal nun foi aislláu enantes de 1925. El nome neodimiu provién de les pallabres griegues neos didymos, que signifiquen nuevu ximielgu (neos, nuevu) (didymos, ximielgu). El praseodimiu y el neodimiu afayáronse xuntos y por eso llamóse-yos ximielgos; a esti llamóse-y nuevu yá que al otru diérase-y el nome de ximielgu verde.
El neodimiu anguaño ye llográu por un procesu d'intercambiu iónicu del sable monacita ((Ce, La, Th, Nd, Y) PO4), un material rico en tierres rares, y por electrólisis de les sos haluros.
Bayura y llogru
El neodimiu nunca s'atopa na naturaleza como elementu llibre. Atópase en minerales como l'arena de monacita ((Ce, La, Th, Nd, Y) PO4) y bastnasita ((Ce, La, Nd, Y) (CO3) F), que presenten na so composición pequeñes cantidaes de tolos metales de les tierres rares. Tamién puede atopase nel metal de Misch. Ye difícil dixebralo d'otros elementos de les tierres rares.
Graos de neodimiu
Los imanes de neodimiu clasificar según el material col que tea combináu (N35, N38, N42, N38SH...). Como regla xeneral, cuanto más altu ye'l grau (el númberu que sigue a la “N "), más fuerte ye l'imán. El grau más altu de dichu imán, anguaño, ye'l N52. Les lletres que siguen ésti grau, pertenecen al grau de temperatura del imán. Si nun sigue nenguna lletra, quier dicir que la temperatura del imán ye l'estándar. Dellos graos de temperatura pueden ser: - M - H - SH - UH - EH.
Compuestos
Los compuestos de neodimiu inclúin:
- Fluoruros
- Cloruros
- Bromuros
- Ioduros
- Óxidos
- Sulfuros
- Seleniuros
- Teluros
- Nitruros
Isótopos
El neodimiu natural ta compuestu por 5 isótopos estables: 142Nd, 143Nd, 145Nd, 146Nd y 148Nd, siendo'l más abondosu (con un 27.2%) el 142Nd, y dos radioisótopos, 144Nd y 150Nd.
Caracterizáronse en total 31 radioisótopos del neodimiu, siendo'l más estable'l 150Nd con un periodu de semidesintegración (T½) de más de 1.1×1019 años, el 144Nd con unu de 2.29×1015 años, y el 147Nd con unu de 10.98 díes. Los demás isótopos radiactivos tienen periodos de semidesintegración per debaxo de los 3.38 díes, y la mayoría son inferiores a los 71 segundos.
Esti elementu tamién presenta 4 estaos metaestables, siendo los más estables: el 139Ndm (T½ = 5.5 hores), el 135Ndm (T½ = 5.5 minutos) y el 141Ndm (T½ = 62 segundos).
La manera principal de desintegración al isótopu estable más abondosu, el 142Nd, ye la captura electrónica y la principal manera tres ésti, ye la emisión beta. El principal productu de desintegración del 142Nd ye'l (praseodimiu) y el principal productu siguiente ye'l (prometiu).
Procuros
- El metal en polvu de neodimiu presenta peligru de combustión y esplosión.
- Ye unu de los elementos químicos raros, que puede ser atopáu nes cases n'equipos tales como televisiones en color, auriculares tipo casco, llámpares fluorescentes y cristales. Tolos compuestos químicos raros tienen propiedaes comparables.
- Raramente atópase na naturaleza, yá que se da en cantidaes bien pequeñes. De normal alcuéntrase solamente en dos tipos distintos de minerales. L'usu del neodimiu sigue aumentando, debíu al fechu de que ye útil pa producir catalizadores y p'apolazar cristales.
- Ye más peligrosu nel ambiente de trabayu, debíu al fechu de que los mugores y los gases pueden ser esneldaos col aire. Esto puede causar embolia pulmonar, especialmente mientres esposiciones al llargu plazu. Tamién puede ser una amenaza pal fégadu cuando s'atropa nel cuerpu humanu.
- Ye arramáu al mediu ambiente en munchos llugares distintos, principalmente por industries productores de petroleu. Tamién puede entrar nel mediu ambiente cuando se tiren los equipos domésticos. D'esta miente va atropase gradualmente nos suelos y nes agües soterrañes y esto va llevar finalmente a amontar la concentración n'humanos, animales y partícules del suelu.
Referencies
Enllaces esternos
