Marcel Luipart

Dialäkt: Schwäbisch

Dr Marcel Luipart – mit-em richdiga Nama hôt’r Marcel Alfons Fenchel ghoißa – (* 8. Sebdembr 1912^[1] z Milhausa, † 23. Okdobr 1989 z Wien) ischt a elsässischer Choreograf, Denzer ond Danzlehrer gwäa.

Aus seim Leaba

Dr Marcel Luipart ischt am 8. Sebdembr 1912 z Milhausa em Elsass uff d Welt komma. Nôch dr Schuelzeit hôt’r sich zom Balledd-Denzer ausbilda lau. Seine Lehrer send dr Nikolai Legat, dr Victor Gsofsky ond d Evgenia Eduardowa gwäa, laudr Vrdredder vo dr sognannda Petersburger Schule. Em Jôhr 1933 ischt’r z Dissldorf zom erschda Môl uff dr Bihne gschdanda. Em Jôhr druff hôt’r beim Wiiner Tanzwettbewerb da erschda Preis gwonna. 1936 isch’r en d Kombanii vom Leonide Massine seim Ballet Russe de Monte Carlo uffgnomma wôrra. Als deitscher Staatsbirger hett’r em Zwoida Weltkriag sein Denscht bei dr Wehrmacht dua miaßa. Om des zo vrhendra, hôt’r sich nôch Italia abgsetzt ond sich deet om a Engagement bemiaht. D Italiener hend-en abr nôch Deitschland ausgliifret; ond drom hôt’r doch noh sein Denscht an dr Front ableischda miaßa. Zo seim Glick abr et lang! Er hôt nemlich en dr Leitere vom Reichsballett Kraft durch Freude, dr Friderica Derra de Moroda, a Fiirschbrechere ghet, wo sich mit äller Kraft fir-en eigsetzt hôt. De sell hôt’s dadsächlich gschafft, dass dr Luipart vom Kriagsdenscht freigschdellt wôrra ischt.

Wia dr Kriag romgwäa ischt, hôt de Boirisch Staatsopr z Mincha da Luipart zo ihrem Balledd-Direktr ernannt. En dera Stadt hôt’r 1948 firs Prinzregenda-Theatr d Choreografii zom Werner Egk seim Ballett Abraxas gschriiba. Am 6. Juni vo deam Jôhr isch des Werk zom erschda Môl uff d Bihne komma ond hôt da Luipart mit oim Schlag en ganz Deitschland bekannt gmacht. Dr Grond dôfir ischt a Skandal gwäa, wo des Balledd ausgleest hôt: Dr boirisch Kuldusminischtr Alois Hundhammer hôt des Werk als moralisch oo-ôôstendich eigstuaft ond drfir gsorgt, dass’s scho nôch dr fenfda Vorstellong vom Schbiilplôô wiidr vrschwonda ischt. Dô drnôch hôt sich dr Luipart selbstendich gmacht ond ischt als freier Choreograf ond Denzer bei vorschiidene deitsche Balledd-Kombania tädich gwäa. 1951 hôt’r am Theatr Geddenga en dr Roll vom Escamillo em Hans von Kusserow seira Danzfassong vo dr Opr Carmen glanzvolle Vorstellonga gäa.

En de Fuffzger-Jôhr hôt dr Luipart da schbätra deitscha Litradur-Nobelpreisträgr Günter Grass kennaglernt. Dr sell hôt scho emmr a graußa Schweche firs Balledd gheet. Drom isch’s au et ausbliiba, dass zwischa deane zwoi a Freindschaft entstanda ischt. Dui hôt zor Folge ghet, dass dr Grass drei Libreddos zo Balledd vrfasst hôt, wo dr Luipart d Choreografii drzua gmacht hôt: 1954 Die Gans und die fünf Köche zor Musik vom Horst Geldmacher, 1957 Stoffreste zor Musik vom Aribert Reimann ond 1970 schliaßlich Die Vogelscheuchen, wiidr mit dr Musik vom Aribert Reimann. Da Stoff dô drzua hôt dr Grass vo seim oigena Roman Hundejahre entnomma, wo scho siiba Jôhr vorher entstanda ischt. Dô dren kommt au a Figur vor, wo Marcel Fenchel hoißt ond wo ooschwer zo erkenna ischt, dass dô drmit dr Luipart gmoint ischt.

En de Sibzger-Jôhr hôt dr Luipart a Zeit lang dui Danz-Abdeilong vo dr Staatsakademii z Wiin gleidet. Schbätr ischt’r fascht bis zo seim Ableaba am 23. Okdobr 1989 – er hôt a Krebsleida ghet – als Pädagog ond Berôtr vo dr Wiiner Staatsopr tädich gwäa.