资深执政官(希臘語:ἀνθύπατος)原本是罗马的官职资深执政官,在东部帝国(拜占庭帝国)得以沿用,并逐渐使用其希腊文意译的官名,而非拉丁文原名。9世纪时,其失去了原有的行政职能,转变为一种荣誉头衔,持续使用到11世纪。
历史与职能
行政官职
资深执政官这一官职源于罗马,希腊文名字ἀνθύπατος是拉丁文Proconsul的意译[1]。在元首制下,所有元老院行省的总督都有资深执政官头衔,不论他们是否确实担任过执政官,而在戴克里先(284-305年在位)改革之后,只有阿非利加行省和亚细亚行省总督仍称资深执政官,400年的《百官志》则提到了三个资深执政官,即阿非利加(Pars Occ. XVIII)、
亚细亚(Pars Or. XX)、亚该亚或希腊(Pars Or. XXI)的总督[1]。 君士坦丁堡330年成为首都后一度也有资深执政官,但359年后改为与罗马相同的城市行政官[1]。
西罗马帝国灭亡之后,亚细亚与阿非利加仍在东部帝国的控制之下,资深执政官也得以保留,直到查士丁尼一世(527-561年在位)于6世纪30年代进行了改革。 他将一部分行省合并,并将部分行省的军政权力再次统一于一人手中,并授予这种总督资深执政官的头衔,或是授予资深执政官级的裁判官头衔。这样的行省包括第一亚美尼亚、卡帕多西亚、达尔马提亚、第一巴勒斯坦[1]。根据同时代的官员与作家贵族彼得的说法,资深执政官与埃及的总督同级,并于与“神圣会议”成员同级[1]。帝国在汪达尔战争(533-534年)后收复了阿非利加,不过没有重新设立其资深执政官,而是任命了“执政官级总督”[2]。
7世纪军区制逐渐建立后,资深执政官也在军区制的背景下有了新的职能:直到9世纪初,小亚细亚还有军区的“省督与资深执政官”,行使一定的行政权力,可能受君士坦丁堡的禁卫军长官管辖。但军区的“将军”逐渐同时掌握了军区的军事与行政权力,到狄奥斐卢斯(829-842年在位)时,“资深执政官”基本已经只是一个荣誉头衔了[4]。
荣誉头衔
根据宣信者狄奥法内斯的记载,皇帝狄奥斐卢斯(829-842年在位)授予女婿阿莱克修斯·莫塞莱“贵族与资深执政官”的头衔,让他位居一般的“贵族”之上。这一变化也与旧罗马地方行政系统的废除处于同一时代,地方的文职总督被军区制下的“将军”取代,而有关军队供应与财政的职责则被地位低得多的“首席秘书”取代。
由此,从米海尔三世(842-867年在位)后期开始,“资深执政官”成为了“蓄须者(非宦官)”的一级荣誉头衔,位居“贵族”之上。“资深执政官与贵族”的头衔在10-11世纪授予了多位高级行政、军事官员。11世纪,也出现了衍生的“第一资深执政官(πρωτανθύπατος)”、“两任资深执政官(δισανθύπατος)”,但到12世纪初期,这些头衔都消失了。
根据899年撰写的菲洛狄奥斯《宫宴序次》,资深执政官的象征物是一块有紫色文字的书板。
参见
引用
来源
|
---|
非宦官1的官衔 | 散官官阶2 |
- 1. 凯撒(Καῖσαρ)
- 2. 最高贵者(νωβελίσσιμος)
- 3. 宫殿负责人(κουροπαλάτης)
- 4. 束带女贵族3(ζωστὴ πατρικία)
- 5. 总长(μάγιστρος)
- 6. 资深执政官(ἀνθύπατος)
- 7. 贵族(πατρίκιος)
- 8. 首席持剑者(πρωτοσπαθάριος)
- 9. 两届执政官(δισύπατος)
- 10. 执剑白衣卫兵(σπαθαροκανδιδᾶτος)
- 11. 持剑者(σπαθάριος)
- 12. 执政官(ὕπατος)
- 13. 帝国马夫(στράτωρ)
- 14. 白衣卫兵(κανδιδα̑τος)
- 15. 帝国信使(μανδάτωρ)
- 16. 帝国衣橱侍从(βεστήτωρ)
- 17. 示默者(σιλεντιάριος)
- 18. 军队领袖(στρατηλάτης)、前近卫长官(ἀπὸ ἐπάρχων)4
|
---|
事务官5 |
- 1. 皇帝之父(βασιλεοπάτωρ)
- 2. 指导者(ῥαίκτωρ)
- 3. 同住者(σύγκελλος)
- 4. 安纳托利亚将军(στρατηγός,后略)
- 5. 宫内军家内官(δομέστικος τῶν σχολῶν)
- 6. 亚美尼亚将军
- 7. 色雷斯西亚将军
- 8. 奥普西金随从官(κόμετος)
- 9. 布塞拉里亚将军
- 10. 卡帕多西亚将军
- 11. 哈尔希安将军
- 12. 科洛尼亚将军
- 13. 帕夫拉戈尼亚将军
- 14. 色雷斯将军
- 15. 马其顿将军
- 16. 哈尔迪亚将军
- 17. 哨兵军家内官(δομέστικος τῶν ἐξκουβίτων)
- 18. 君士坦丁堡城市长官(ἔπαρχος)
- 19. 伯罗奔尼撒将军
- 20. 尼科波利斯将军
- 21. 基拉比奥特将军
- 22. 希腊将军
- 23. 西西里将军
- 24. 斯特里蒙将军
- 25. 凯法洛尼亚将军
- 26. 塞萨洛尼基将军
- 27. 都拉齐翁将军
- 28. 萨摩斯将军
- 29. 爱琴海将军
- 30. 达尔马提亚将军
- 31. 赫尔松将军
- 32. 金库长官(σακελλάριος)
- 33. 总务书记(λογοθέτης τοῦ γενικοῦ)
- 34. 财务官(κυαίςτωρος)
- 35. 军事书记(λογοθέτης τοῦ στρατιωτικοῦ)
- 36. 警戒军团营队长(δρουγγάριος τῆς βίγλης)
- 37. 邮传书记(λογοθέτης τοῦ δρόμου)
- 38. 舰队营队长(δρουγγάριος τοῦ πλοΐμου)
- 39. 皇帝的首席持剑者(πρωτοσπαθάριος τῶν βασιλικῶν)
- 40. 畜群书记(λογοθέτης τῶν ἀγελῶν)
- 41. 有能者军家内官(δομέστικος τῶν Ἱκανάτων)
- 42. 努梅拉军家内官(δομέστικος τῶν Νουμέρων)
- 43. 最优者军家内官(δομέστικος τῶν ὀπτιμάτων)
- 44. 城墙军随从官(κόμετος τω̑ν τειχέων)
- 45. 金库秘书(χαρτουλάριος τοῦ σακελλίου)
- 46. 衣橱秘书(χαρτουλάριος τοῦ βεστιαρίου)
- 47. 御墨秘书(χαρτουλάριος τοῦ κανικλείου)
- 48. 首席马夫(πρωτοστράτωρ)
- 49. 首席公证人(πρωτασηκρῆτις)
- 50. 军区的代表(ἐκ προσώπου τῶν θεμάτων)
- 51. 马厩随从官(κόμης τοῦ σταύλου)
- 52. 特别仓库主管(ἐπὶ τοῦ εἰδικοῦ)
- 53. 大照看者(μεγάλου κουράτωρος)
- 54. 玛格瑙拉宫的照看者(κουράτωρος τῶν μαγγάνων)
- 55. 请愿主管(ἐπὶ τῶν δεήσεων)
- 56. 孤儿抚养人(ὀρφανοτρόφος)
- 57. 赛车蓝党民众长官(δεμάρχου τῶν βενέτων)
- 58. 赛车绿党民众长官(δεμάρχου τῶν πρασίνων)
- 59. 典礼主管(ἐπὶ τῆς καταστάσεως)
- 60. 皇帝的家内官(δομέστικος τῶν βασιλικῶν)
|
---|
|
---|
宦官的官衔 | 散官官阶2 |
- 1. 贵族(πατρίκιος)
- 2. 寝室侍从长(πραιπόσιτος)
- 3. 首席持剑者(πρωτοσπαθάριος)
- 4. 居官表首位者(πριμικήριος)
- 5. 引座者(ὀστιάριος)
- 6. 持剑寝室侍从(σπαθαροκουβικουλάριος)
- 7. 寝室侍从(κουβικουλάριος)
- 8. 洗手侍从(νιψιστιάριος)
|
---|
事务官5 |
- 1. 皇帝的伴寝官(παρακοιμώμενος τοῦ δεσπότου)
- 2. 皇帝的首席衣橱负责人(πρωτοβεστιάριος τοῦ δεσπότου)
- 3. 皇帝的宫宴主管(ἐπὶ τῆς τραπέζης τοῦ δεσπότου)
- 4. 皇后的宫宴主管(ἐπὶ τῆς τραπέζης τῆς αὐγούστης)
- 5. 大皇宫的帕皮阿斯(παπίας τοῦ μαγάλου παλατίον)
- 6. 大皇宫的次官(δεύτερος τοῦ μαγάλου παλατίον)
- 7. 皇帝的斟酒人(ἐπιγκέρνης τοῦ δεσπότου)
- 8. 皇后的斟酒人((πιγκέρνης τῆς Αὐγούστης)
- 9. 玛格瑙拉宫的帕皮阿斯(παπίας τῆς μαγναύρας)
- 10. 达佛涅宫的帕皮阿斯(παπίας τῆς δάφνης)
|
---|
|
---|
注1:βαρβάτοι,意为“有须者”,即非宦官
注2:διὰ βραβείων ἀξίαι,意为“通过奖赏授予的头衔”,其拥有者没有实际职务,仅标志其地位,类似散官
注3:授予女性 注4:此两官同级
注5:διὰ λόγου ἀξίαι,意为“通过命令授予的头衔”,为皇帝任命的有实际职务的官员 |