UEFA Ayollar Chempionlar ligasi

UEFA Ayollar Chempionlar Ligasi (ilgari UEFA ayollar kubogi (2001-2009) deb nomlangan) Yevropa ayollar futbol assotsiatsiyasining musobaqasidir. UEFA Ayollar Chempionlar ligasida Yevropa boshqaruv organi UEFAga aloqador mamlakatlarning top klub jamoalari ishtirok etadi.

Gʻoliblar
UEFA Ayollar Chempionlar ligasi

Mavsum	UEFA Ayollar kubogi
2001—2002	Frankfurt
2002—2003	Umeå
2003—2004	Umeå (2)
2004—2005	Turbine Potsdam
2005—2006	Frankfurt (2)
2006—2007	Arsenal
2007—2008	Frankfurt (3)
2008—2009	FCR Duisburg
Mavsum	UEFA Ayollar Chempionlar ligasi
2009—2010	Turbine Potsdam (2)
2010—2011	Lyon
2011—2012	Lyon
2012—2013	VfL Wolfsburg (2)
2013—2014	Frankfurt (4)
2014—2015	Frankfurt (4)
2015—2016	Lyon (3)
2016—2017	Lyon (4)
2017—2018	Lyon (5)
2018—2019	Lyon (6)
2019—2020	Lyon (7)
2020—2021	Barcelona
2021—2022	Lyon (8)
2022—2023

Musobaqa birinchi marta 2001—2002-yillarda UEFA ayollar kubogi nomi ostida oʻtkazilgan va 2009—2010-yilgi mavsum uchun musobaqaning nomi Chempionlar ligasi nomiga oʻzgartirilgan. 2009-yildagi eng muhim oʻzgarishlar: Reytingda birinchi oʻrinni egallagan sakkizta davlat bilan ikkinchi oʻrin egallagan davlatlarning ham finalga chiqa olishi; avvalgi yillardagi ikki oʻyinli finaldan farqli ravishda bir martalik final oʻyinlarining belgilaniashi; UEFA Ayollar Chempionlar ligasi final oʻyinlari erkaklar oʻrtasidagi UEFA Chempionlar Ligasi finali oʻtkazilgan shaharda oʻtkazilishi edi (2018-yilgacha bu amalda boʻlgan).

„ Lyon“ futbol klubi UEFA Ayollar Chempionlar ligasi tarixidagi eng muvaffaqiyatli klub boʻlib, 8 marta chempionlikni qoʻlga kiritgan.

Format

UEFA Ayollar kubogi (2001—2009)

UEFA Ayollar kubogida jamoalar sonini 32 taga qisqartirish uchun dastlabki bosqich oʻtkazilgan. Birinchi mavsumda faqat ikkita jamoa ikki oʻyinli uchrashuv oʻtkazgan. Keyingi mavsumlarda musobaqa toʻrtta jamoaviy mini-turnir shaklida oʻtkazilgan. Bu bosqichda gʻalaba qozongan gʻolib guruh bosqichiga yoʻl olgan. Keyin jamoalar toʻrttadan sakkizta guruhga boʻlingan. Guruhlar besh kun davomida yana bitta joyda mini-turnirlar sifatida uchrashuvlar oʻtkazishgan. Keyin guruh g‘oliblari chorak finalga yo‘l olgan. Pley-off uchrashuvlari ikki bosqichli tarzda oʻtkazilgan.

2004—2005-yilgi mavsumda guruh bosqichi toʻrtta guruhda oʻtkazilgan va eng yaxshi ikki jamoa chorak finalga yoʻl olgan.

Chempionlar ligasi (2009—2021)

2008-yil 11-dekabrda UEFA musobaqa formati qayta o‘zgartirilishini va UEFA Ayollar Chempionlar ligasi nomini olishini eʼlon qildi^[1]. Erkaklar oʻyinida boʻlgani kabi, yangi turnir ham Yevropaning eng yaxshi ayollar futbol ligalarida ikkinchi oʻrinni egallagan jamoalarni oʻz ichiga olagan edi^[2].

Musobaqada UEFAning barcha 55 assotsiatsiyasi chempionlari qatnashishi mumkin. Biroq, barcha assotsiatsiyalar ayollar ligasiga ega emas yoki hamma davlatlar ham unda har yili ishtirok etishni afzal koʻrmaydilar. Har xil ishtirok tufayli saralash bosqichida oʻynaydigan jamoalar soni yildan-yilga oʻzgarib turadi. Prinsiplar kirish roʻyxatidan xulosa qilinadi^[3]: Raqamlar uchta printsipga asoslanadi:

• Saralash bosqichida 4 ta jamoadan iborat guruhlar bahs olib boradi.
• Guruh g‘oliblari asosiy bosqichga yo‘llanma oladi.
• Saralash guruhida ikkinchi o‘rinni egallagan eng kam sonli ishtirokchilar asosiy bosqichga yo‘llanma oladi.

Misol uchun, 53 jamoa ishtirokidagi turnirda 25 ta jamoa toʻgʻridan-toʻgʻri R32 ga kiritiladi.

Turnir tuzilishiga misol

		Ushbu turga kiruvchi jamoalar	Oldingi turdan oldinga chiqqan jamoalar
Birinchi tur avgust	Chempionlar yoʻli (44 jamoa)	7-50 assotsiatsiyalardan 44 ta chempion
	Liga yoʻli (16 ta jamoa)	7-16 assotsiatsiyalardan 10 ta ikkinchi oʻrin 1-6 assotsiatsiyalardan 6 ta uchinchi oʻrinni egallagan jamoalar
Ikkinchi davra Avgust/sentyabr	Chempionlar yoʻli (14 ta jamoa)	4-6 assotsiatsiyalardan 3 ta chempion	Birinchi bosqichdan 11 ta final gʻolibi (Chempionlar yoʻli)
	Liga yoʻli (10 ta jamoa)	1-6 assotsiatsiyalardan 6 nafar ikkinchi oʻrin	Birinchi davradan 4 ta final gʻolibi (Liga yoʻli)
Guruh bosqichi (16 ta jamoa) oktyabr-dekabr		UEFA ayollar oʻrtasidagi Chempionlar ligasi sovrindori 1-3 assotsiatsiyalardan 3 ta chempion	Ikkinchi bosqichning 7 ta gʻolibi (Chempionlar yoʻli) Ikkinchi davradan 5 ta gʻolib (Liga yoʻli)
Soʻnggi bosqich (8 jamoa) Mart-may			Guruh bosqichidan 4 ta guruh g‘olibi Guruh bosqichidan 4 ta guruh ikkinchi o‘rinlari

Mukofot puli

Musobaqadgi birinchi mukofot puli birinchi marta 2010-yilda (ikkala finalchiga ham) topshirildi. 2011-yildan pul mukofotlari yarim va chorak finalda magʻlub boʻlgan jamoalarga ham beriladigan boʻldi^[4]. Hozirgi pul mukofoti tuzilmasi

• 250 000 yevro yutgan jamoa
• €200 000 yutqazgan finalchi
• 50 000 yevro yutqazgan yarim finalchilar
• 25 000 yevro chorak finalchilarga

Rasmiy homiylar
Visa[5] Adidas[6] Hublot[7] PepsiCo[8] Just Eat Takeaway[9] Euronics[10] Grifols[11] Heineken[12]

Natijalar va statistika

Klublarning UEFA Ayollar kubogi va UEFA Ayollar Chempionlar ligasidagi gʻalabalar

Klub	Gʻoliblar	Ikkinchi o‘rin	Yillar gʻalaba qozondi	Yillar ikkinchi oʻrinlari
Lyon	8	2	2011, 2012, 2016, 2017, 2018, 2019, 2020, 2022	2010, 2013
Frankfurt	4	2	2002, 2006, 2008, 2015	2004, 2012
Umeå	2	3	2003, 2004	2002, 2007, 2008
VfL Wolfsburg	2	3	2013, 2014	2016, 2018, 2020
Turbine Potsdam	2	2	2005, 2010	2006, 2011
Barcelona	1	2	2021	2019, 2022
Arsenal	1	0	2007
Duisburg	1	0	2009
Paris Saint-Germain	0	2		2015, 2017
Fortuna Hjørring	0	1		2003
Djurgården/Älvsjö	0	1		2005
Zvezda Perm	0	1		2009
Tyresö	0	1		2014
Chelsea	0	1		2021

Millat boʻyicha

Millat	Gʻoliblar	Ikkinchi o‘rin	Yarim finalchilar	Gʻolib	Ikkinchi o‘rin	Yarim finalchilar
Olmoniya	9	7	9	Frankfurt (4) Turbine Potsdam (2) VfL Wolfsburg (2) Duisburg (1)	VfL Wolfsburg (3) Frankfurt (2) Turbine Potsdam (2)	Frankfurt (2) Turbine Potsdam (2) Duisburg (2) Bayern Munich (2) VfL Wolfsburg (1)
Fransiya	8	4	8	Lyon (8)	Lyon (2) Paris Saint-Germain (2)	Paris Saint-Germain (3) Lyon (2) Toulouse (1) Montpellier (1) Paris FC (1)
Shvetsiya	2	5	4	Umeå (2)	Umeå (3) Djurgården (1) Tyresö (1)	Umeå (2) Djurgården (1) Malmö (1)
Angliya	1	1	10	Arsenal (1)	Chelsea (1)	Arsenal (5) Manchester City (2) Chelsea (2) Birmingham City (1)
Ispaniya	1	2	2	Barcelona (1)	Barcelona (2)	Barcelona (2)
Daniya	0	1	3		Fortuna Hjørring (1)	Brøndby (3)
Rossiya	0	1	0		Zvezda Perm (1)
Norvegiya	0	0	2			Trondheims-Ørn (1) Kolbotn (1)
Finlandiya	0	0	1			HJK (1)
Italiya	0	0	1			Bardolino Verona (1)

Turnir boʻyicha eng yaxshi toʻpurarlar

Eng yaxshi toʻpurar mukofoti butun musobaqada eng koʻp gol urgan oʻyinchiga beriladi. Islandiyalik Margrét Lára Vidarsdóttir bu sovrinni uch marta qoʻlga kiritgan. Ada Hegerberg bir mavsumda eng koʻp gol urish boʻyicha rekordchi hisoblanadi.

Mavsum	Eng yaxshi toʻpurar(lar) (klub)	Gollar
2021—2022	Alexia Putellas (Barcelona)	11
2020—2021	Jenni Hermoso (Barcelona) Fren Kirby („Chelsea“)	6
2019—2020	Vivianne Miedema (Arsenal) Emueje Ogbiagbevha (Minsk) Berglind Björg Þorvaldsdótti(Breiðablik)	10
2018—2019	Pernille Harder (VfL Wolfsburg)	8
2017—2018	Ada Hegerberg (Olympique Lyonnais)	15
2016—2017	Zsanett Jakabfi (VfL Wolfsburg) Vivianne Miedema („FC Bayern München“)	8
2015—2016	Ada Hegerberg (Olympique Lyonnais)	13
2014—2015	Célia Šašić(Frankfurt)	14
2013—2014	Milena Nikolić(„Spartak“)	11
2012—2013	Laura Rus (Apollon Limassol)	11
2011—2012	Camille Abily (Olympique Lyonnais) Eugénie Le Sommer (Olympique Lyonnais)	9
2010—2011	Inka Grings (FCR 2001 Duisburg)	13
2009—2010	Vanessa Burki („FC Bayern München“)	11
2008—2009	Margret Lara Viðarsdottir (Valur Reykyavik)	14
2007—2008	Vera Djatel (Zhilstroy-1 Karkhiv) Patrizia Panico (ASD CF Bardolino Verona) Margret Lara Viðarsdottir (Valur Reykyavik)	9
2006—2007	Julie Fleeting (Arsenal LFC)	9
2005—2006	Margret Lara Viðarsdottir (Valur Reykyavik)	11
2004—2005	Conny Pohlers (1. FFC Turbine Potsdam)	14
2003—2004	Maria Gstottner (Neulengbach)	11
2002—2003	Hanna Ljungberg (Umeå IK)	10
2001—2002	Gabriela Enache (FC Codru Anenii Noi)	12

Barcha davrlarning eng yaxshi toʻpurarlari

Reyting	Eng yaxshi toʻpurar	Gollar	Klublar
1	Ada Hegerberg	59	Stabæk, 1. FFC Turbine Potsdam, Olympique Lyon
2	Anja Mittag	51	1. FFC Turbine Potsdam, FC Rosengård, Paris Saint-Germain, Wolfsburg, FC Rosengård
3	Conny Pohlers	48	1. FFC Turbine Potsdam, 1. FFC Frankfurt, Wolfsburg
4	Eugénie Le Sommer	47	Olympique Lyon
5	Marta	46	Umeå IK, Tyresö FF, FC Rosengård
6	Camille Abily	43	Montpellier, Olympique Lyon
7	Lotta Schelin	42	Olympique Lyon, FC Rosengård
8	Nina Burger	40	SV Neulengbach
8	Kim Little	40	Hibernian, Arsenal
10	Hanna Ljungberg	39	Umeå IK

Xalqaro teleradiokompaniyalar

Global

DAZN kompaniyasi musobaqaning 2021—2022-yildan 2024—2025-yilgacha boʻlgan global huquqlariga ega. 2021—2022 va 2022—2023-yillar mavsumlaridagi 61 ta oʻyin DAZN UEFA Ayollar Chempionlar ligasi YouTube kanalida bepul jonli translyatsiya qilinadi^[13].

MENA

Guruh bosqichidan finalgacha boʻlgan barcha oʻyinlar 2023—2024-yilgi mavsumgacha beIN Sports telekanalida jonli efirda namoyish etiladi.

Galereya

• 2005-yil chempionlar
  2005-yil chempionlar
• 
  2008-yilgi final
• 
  2008-yilgi musobaqa yakuniy natijasi
• 
  2008-yil chempioni
• 
  2012-yilgi final

Yana qarang

• Ayollar klublari oʻrtasidagi Osiyo chempionati
• CAF ayollar chempionlar ligasi
• Copa Libertadores Femenina

Manbalar

1. „Women's Champions League launches in 2009“. UEFA.com. Union of European Football Associations (2008-yil 11-dekabr). Qaraldi: 2009-yil 8-may.
2. „Women's Champions League details confirmed“. UEFA.com. Union of European Football Associations. 2012-yil 20-oktyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2009-yil 8-may.
3. „Access list for the 2014/15 season“. UEFA.com. Union of European Football Associations. 2014-yil 6-iyulda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2014-yil 5-iyun.
4. „UEFA Women's Champions League factsheet“. UEFA.com. Union of European Football Associations. 2012-yil 8-yanvarda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2013-yil 21-yanvar.
5. „Visa signs ground-breaking seven-year women's football deal with UEFA“. UEFA.com. Union of European Football Associations (2018-yil 6-dekabr). Qaraldi: 2021-yil 27-may.
6. „adidas Kick Off Partnership with WUCL Ahead of the 2021/22 Champions League Group Stages“ (en-GB). VERSUS (2021-yil 13-sentyabr). Qaraldi: 2021-yil 15-sentyabr.
7. UEFA.com „Hublot becomes official partner of UEFA Women's EURO 2021 | Inside UEFA“ (en). UEFA.com (2020-yil 23-fevral). Qaraldi: 2020-yil 24-fevral.
8. UEFA.com „PepsiCo signs 5-year deal to sponsor UEFA Women's football | Inside UEFA“ (en). UEFA.com (2020-yil 26-avgust). Qaraldi: 2020-yil 27-avgust.
9. UEFA.com „Just Eat Takeaway.com to sponsor UEFA Champions League & UEFA Women's EURO in wide-ranging partnership | Inside UEFA“ (en). UEFA.com (2021-yil 22-mart). Qaraldi: 2021-yil 20-may.
10. UEFA.com „Euronics Group becomes official sponsor of UEFA Women's Football | Inside UEFA“ (en). UEFA.com (2021-yil 20-may). Qaraldi: 2021-yil 20-may.
11. UEFA.com „Grifols becomes official partner of UEFA Women's Football | Inside UEFA“ (en). UEFA.com (2021-yil 14-iyul). Qaraldi: 2021-yil 16-iyul.
12. UEFA.com „Heineken becomes official partner of UEFA Women's Football | Inside UEFA“ (en). UEFA.com (2021-yil 26-avgust). Qaraldi: 2021-yil 29-avgust.
13. „DAZN and YouTube to stream Women's Champions League“. UEFA. Qaraldi: 2021-yil 30-iyun.