18 гасыр казан татар хатыны Идел-Урал татарлары — татарларның иң зур санлы төркеме. Дөнья буйлап алар өлешенә 7 млн татарның 6 млны туры киләдер.
Чыгышлары белән тамырлары Идел буе болгарларына , бортасларга , кыпчакларга һәм Идел буе финнарына барып тоташа. Идел-Урал төбәгендә яшәүче татарларның үзатамалары һәм этник үзбилгеләнүе , Идел буе Болгары суверен дәүләтен үзенә буйсындырган Монгол империясе , таркалганнан соң анын дәвамчысы Алтын Урда
Алтын Урда таркалгач (15 йөз) оешкан татар дәүләтләрендә (Олы Урда , Казан ханлыгы , Әстерхан ханлыгы , Касыйм ханлыгы , Себер ханлыгы , Нугай Урдасы һ.б.) Әстерхан, Казан, Кырым, Касыйм, Себер татарлары дип аталган яңа җирле субэтник төркемнәр барлыкка килә.
Идел , Урал , Себер төбәкләре Рус дәүләте тарафыннан яулап алынганнан соң (16 йөзнең 2 нче яртысы), татарларның төрле этник-территориаль төркемнәре арасында миграция һәм үзара аралашу, мәдәни якынаю хәрәкәте көчәя; Казан, Себер, Әстерхан татарларының телләре һәм мәдәниятләре якынлыгы арта бара. Шуның нәтиҗәсендә аерым этник төркемнәрне берләштергән дин җирлегендә гомумиләштерелгән "мөселман" атамасы ешрак кулланыла башлый.
19 йөзнең 2 нче яртысында, буржуаз социаль-икътисади мөнәсәбәтләр көчәйгән чорда, аерым милли мәдәниятләр, бигрәк тә Идел -Урал төбәгендәге татарлар мәдәнияте югарырак баскычка күтәрелә. Татар халкының тарихи-мәдәни бердәмлеге мәсьәләсе һәм үткәне б-н кызыксыну арта, тарихи традицияне барлау яңартыла.
Ареал расселения татар в России. По данным Всероссийской переписи населения 2010 года
