İrtifa hastalığı

Hem atmosfer basıncı hem de havanın yoğunluğu deniz seviyesinden yükseldikçe azalır. Şemadaki koyu mavi renk basıncın artışını, kolonun yükseklik arttıkça genişlemesi ise havanın yoğunluğundaki azalışı sembolize eder.

İrtifa hastalığı[1] veya akut dağ hastalığı, yüksek irtifa ve rakımlarda oksijen yetersizliğine bağlı olarak görülen patolojik bir rahatsızlık. Genellikle 2.400 metre (8000 ft) üzerinde görülür.[1] Özellikle yüksek rakımlara tırmanan dağcı ve kayakçılar ile yüksek irtifalarda oksijen desteği olmadan uçan kimselerde görülür.

Yüksek irtifalarda atmosfer basıncının ve hava yoğunluğunun azalması nedeniyle oksijen moleküllerinin parsiyel basıncı azalır. Bu durum vücudun özellikle oksijene duyarlılığı yüksek olan dokularında (beyin, akciğer, göz vs.) hipoksi (kısmi oksijen yetersizliği) ve anoksi (tamamen oksijensizlik) oluşmasına neden olur.[1]

Belirtiler

Alçak atmosfer basıncı nefes alıp vermeyi güçleştirir. Bunun yanı sıra şu rahatsızlıklar görülebilir:[2]

Daha ciddî vakalarda göğüs ağrısı da görülebilir.[4] İrtifa hastalığı nedeniyle beyin ödemi, koma ve ölüme kadar giden ağır hipoksi/anoksi vakaları oluşabilir.[1]

Pek çok dağcıda belirtiler yüksek rakımda 6 saat geçirdikten sonra görülmeye başlar.[4] Kişi aynı rakımda kalırsa belirtiler 1-2 gün içerisinde kaybolabilir.[4]

10.000 ft (3000 m) üzerinde gerçekleşecek uçuşlarda uçuş ekiplerinin oksijen desteği ile uçmaları gerekir.[3] Aksi takdirde 14.000 ft civarında kişinin performansı ciddî şekilde düşer. 18.000 ft'te atmosferdeki parsiyel oksijen basıncı yaklaşık yarıya düşer ve kişi bayılabilir.[3] Beyne ulaşan oksijenin tamamen kesilmesi durumunda kişi genellikle 6-8 saniye içerisinde bayılır.[5] Eğer 4 dakika boyunca oksijensizlik devam ederse beyinde geri dönülmez hasar meydana gelebilir.[5]

Tedavi

İrtifa rahatsızlığı görüldüğünde yapılacak öncelikli işlemler arasında irtifa kaybetmek (alçalmak), suni bir kaynaktan oksijen solumak ve bol sıvı içmek sayılabilir.

Önlemler

Sporcu ve uçucuların genel sağlık durumları; içki, sigara ve ilaç kullanımları ile zindelikleri irtifa hastalığından etkilenmelerinde etkili olur. Vücudun susuz kalması da semptomları artıran etmenlerden biridir. Yüksek irtifalarda ve hareket halinde iken vücut, normalden daha fazla su kaybettiği için baş ağrısı, baş dönmesi ve yorgunluk gibi semptomlar daha şiddetli hale gelir.[6]

Aklimatizasyon

Aklimatizasyon, dağcıların vücutlarını oksijen yetersizliğine alıştırarak tırmanış yapmalarıdır. Dağ eteğinde kamp kurulur ve dağcılar her gün belirli bir rakıma tırmanarak kampa geri dönerler. Kamp yavaş yavaş yüksek rakımlı yerlere taşınır. Günde 1000 ft'ten (300 m) fazla tırmanıp orada uyumak tehlikelidir.[1]

Kaynakça

  • Godwin, Peter, David Robson. The Air Pilot's Manual 6: Human Factors & Pilot Performance. 3. baskı. Cranfield. Aviation Theory Centre, 2006. ISBN 1-84336-070-5
  1. ^ a b c d e İrtifa Hastalığı 15 Aralık 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Havacılık Tıbbı Derneği
  2. ^ Altitude sickness 2 Mart 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. NHS
  3. ^ a b c Godwin 12
  4. ^ a b c Altitude sickness 11 Nisan 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. BBC
  5. ^ a b Godwin 13
  6. ^ "Yüksek İrtifa Hastalıkları: Maceranın Ardında Yatan Riskler ve Önlemler". ULUKAYIN Türkçe. 23 Mayıs 2024. 24 Mayıs 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Mayıs 2024. 

Ayrıca bakınız

Read other articles:

Tegalsari, Tegalsari, Banyuwangi

Untuk tempat lain yang bernama sama, lihat Tegalsari. TegalsariDesaKantor Desa TegalsariNegara IndonesiaProvinsiJawa TimurKabupatenBanyuwangiKecamatanTegalsariKode pos68491Kode Kemendagri35.10.23.2001 Luas8.91 km²Jumlah penduduk14758 jiwaKepadatan... jiwa/km² Tegalsari adalah sebuah nama desa di kecamatan Tegalsari, Kabupaten Banyuwangi, Provinsi Jawa Timur, Indonesia. Pembagian wilayah Desa ini terdiri dari 4 dusun, yaitu: Dusun Blokagung Dusun Krajan 1 Dusun Krajan 2 Dusun Mojoroto P...

 

Великая Липа

ДеревняВеликая Липабелор. Вялікая Ліпа 53°14′40″ с. ш. 26°30′23″ в. д.HGЯO Страна  Белоруссия Область Минская Район Несвижский Сельсовет Липский История и география Часовой пояс UTC+3:00 Население Население 239 человек (2009) Цифровые идентификаторы Почтовый индекс 22...

 

Riserva naturale orientata Monte Pellegrino

Riserva naturale orientata Monte Pellegrino Tipo di areaRiserva naturale regionale Codice WDPA63172 Codice EUAPEUAP0839 Class. internaz.Categoria IUCN IV: area di conservazione di habitat/specie Stati Italia Regioni Sicilia Province Palermo ComuniPalermo Superficie a terra1.050,00 ha Provvedimenti istitutiviD.A. 610/44 del 6/10/1995 GestoreRangers d'Italia PresidenteGiuseppe Scavuzzo Mappa di localizzazione Sito istituzionale Modifica dati su Wikidata · ManualeCoordinate: 38°10

Nam tok

La versión rápida del mu nam tok en Chiang Mai (Tailandia). El nam tok (laosiano: ນ້ຳຕົກ; tailandés: น้ำตก, ‘cascada’) es un plato de carne popular en Laos y Tailandia, conocido comúnmente como ping sin nam tok (Laos) o nuea yang nam tok (Tailandia). Este plato es parecido a la popular receta de carne picada llamada larb, aunque la carne a la parrilla del nam tok se corta en rodajas. También puede hacerse con cerdo y entonces se llama mu nam tok. En la versión ...

 

Viaje al centro de la Tierra (videojuego)

Viaje al centro de la TierraInformación generalDesarrollador Topo Soft[1]​Distribuidor Erbe SoftwareDiseñador Alfonso Fernández Borro, Roberto Uriel Herrera, Jorge AzpiriProgramador Carlos Arias, Rafael Gómez, Agustín GuillénArtista Alfonso Azpiri[2]​Escritor Julio VerneDatos del juegoGénero Arcade[3]​Acción[3]​Modos de juego Un jugadorDatos del softwarePlataformas ZX SpectrumMSXAmstrad CPCCommodore 64Atari STAmigaMS-DOSDatos del hardwareFormato Casete, Cartuch...

 

Borstel (Winsen)

Borstel (Winsen) Stadt Winsen (Luhe) Wappen von Borstel (Winsen) Koordinaten: 53° 21′ N, 10° 14′ O53.34961910.236096Koordinaten: 53° 20′ 59″ N, 10° 14′ 10″ O Höhe: 4–6 m Einwohner: 2526 (31. Dez. 2017) Eingemeindung: 1. Juli 1972 Postleitzahl: 21423 Vorwahl: 04171 Borstel ist seit 1972 ein Ortsteil der Kreisstadt Winsen (Luhe) im Landkreis Harburg in Niedersachsen, der 2.526 Einwohner[1] hat (Stan...

劇場版ポケットモンスター ダイヤモンド&パール ギラティナと氷空の花束 シェイミ

ポケットモンスター (アニメ) > ポケットモンスター (劇場版) > 劇場版ポケットモンスター ダイヤモンド&パール ギラティナと氷空の花束 シェイミ 劇場版ポケットモンスターダイヤモンド&パールギラティナと氷空（そら）の花束 シェイミ監督 湯山邦彦脚本 園田英樹製作 吉川兆二深沢幹彦盛武源岡本順哉製作総指揮 久保雅一伊藤憲二郎出演者 松本梨香

 

Statue of Metallurgist Anosov, Zlatoust

Statue of Metallurgist AnosovStatue of Metallurgist Anosov on the Third International Square in Zlatoust, Urals Military District, was erected on 15 December 1954. By Moscow sculptors A.P. Antropov and N.L. Strain and architect T.L. Shulgina.ArtistA.P. Antropov, N.L. Shtamm, and T.L. ShulginaYear1954 (1954)MediumBronzeSubjectAnosov Pavel PetrovichDimensions9.5 m (31 ft)LocationZlatoust, Chelyabinsk Oblast The Statue of Metallurgist Anosov in Zlatoust city is situated on the...

 

Lynn Haven, Florida

City in Florida, United StatesLynn Haven, FloridaCityCity Hall as seen from Florida State Road 77Interactive map outlining Lynn HavenCoordinates: 30°14′23″N 85°38′53″W / 30.23972°N 85.64806°W / 30.23972; -85.64806Country United StatesState FloridaCountyBayIncorporated (town)July 1, 1914Incorporated (city)1927Area[1] • Total10.53 sq mi (27.27 km2) • Land10.45 sq mi (27.07 km2) •&#...

Norwegian Olympic and Paralympic Committee and Confederation of Sports

National Paralympic Committee of Norway Norwegian Olympic and Paralympic Committee and Confederation of SportsCountry/Region NorwayCodeNORCreated15 March 1861ContinentalAssociationEOCHeadquartersOslo, NorwayPresidentBerit Kjøll[1]Secretary GeneralInge AndersenWebsitewww.idrettsforbundet.no Part of a series on1994 Winter Olympics Bid process Venues Mascots Opening ceremony (flag bearers) Medal table (medalists) Closing ceremony (flag bearers) Paralympics (medal table) IOC NOC LOO...

 

فن الحجارة

نحات الحجارةالتسمية للأنثى نحاتة الحجارة فرع من stonemasons, stone cutters, splitters and carvers (en) [1]عامل إنشاء النوع Ausbildungsberuf (en) المجال بناء بالحجارةstoneworking (en) تعديل - تعديل مصدري - تعديل ويكي بيانات مهذب الحجارة أثناء عمله باستخدام أدوات المهنة. فن الحجارة أو التحجير (بالإنجليزية: Stonemasonry)

 

Argentina–Azerbaijan relations

Bilateral relationsArgentina-Azerbaijan relations Argentina Azerbaijan Current and historical relations between Argentina and Azerbaijan have existed for decades, since Argentina's recognition of Azerbaijan on 9 March 1992. History Argentine President Cristina Fernández de Kirchner meeting with Azerbaijani Foreign Minister Elmar Mammadyarov in Buenos Aires On 25 December 1991 Azerbaijan obtained its independence after the Dissolution of the Soviet Union. On 9 March 1992, Argentina recognized...

Tamil Nadu Muslim Munnetra Kazhagam

Indian political party Political party in India Tamil Nadu Muslim Munnetra Kazhagam TMMK AbbreviationTMMKLeaderMH Jawahirullah MLA[1]Founded1995HeadquartersMannadi, Chennai, Tamil NaduStudent wingSamuga neethi Manavar Iyakkam (SMI)Youth wingTMMK Youth WingWomen's wingTamilnadu Muslim Magaleer PaeravaiColoursblack and whiteECI StatusRegisteredParty flagWebsitewww.tmmk.inPolitics of IndiaPolitical partiesElections Part of a series onIslam Beliefs Oneness of God Prophets Revealed Boo...

 

中华人民共和国人民警察警徽

中华人民共和国人民警察警徽細節使用者 中华人民共和国人民警察 中国人民武装警察部队（至2021年）啟用1983年 中华人民共和国人民警察警徽是中华人民共和国人民警察的标志与象征，图案由国徽、盾牌、长城、松枝以及飘带构成。长城、松枝、飘带皆为金黄色。国徽象征国家，盾牌象征人民警察，长城代表人民警察为维护国家安全、社会稳定的钢铁长城，松枝象征人民警...

 

برج الشراع

(بالعبرية) מגדל המפרש إحداثيات 32°48′59″N 35°00′10″E / 32.816366666667°N 35.002719444444°E / 32.816366666667; 35.002719444444  معلومات عامة الحالة اكتمل البناء الموقع حيفا الدولة إسرائيل  الارتفاع عن سطح الأرض 137 متر  سنة التأسيس 2000  تاريخ وضع حجر الأساس 1999م المتوقع الانتهاء منه 2002م تار...

Mario Hochberg

German Paralympic weightlifter This article may need to be rewritten to comply with Wikipedia's quality standards. You can help. The talk page may contain suggestions. (October 2017) This biography of a living person needs additional citations for verification. Please help by adding reliable sources. Contentious material about living persons that is unsourced or poorly sourced must be removed immediately from the article and its talk page, especially if potentially libelous.Find sources: ...

 

شريط سمعي

شريط سمعيالشعارA تي دي كاي SA90 Type II Compact Cassetteمعلومات عامةالنوع Magnetic tape cassetteالمخترع لو أوتنزالمطور فيليبسالاستخدام Audio and data storage (replaced by قرص مضغوط)موسع من Reel-to-reel audio tape recordingموسع إلى Digital Compact Cassetteمعلومات تقنيةالترميز إشارة تشابهية, in four tracksالمساحة Typically 30 or 45 minutes of audio per side (C60 and...

 

Lista de viagens presidenciais de François Hollande

Esta é uma lista das viagens presidenciais internacionais realizadas por François Hollande, o 24º Presidente da República Francesa. Até maio de 2017, Hollande havia realizado 187 viagens presidenciais a 98 nações diferentes desde sua posse em 15 de maio de 2012 até a posse do seu sucessor, Emmanuel Macron em 14 de maio de 2017. Lista de viagens por país Países visitados por François Hollande (2012 - 2017). Número de visitas País 1 visita . Afeganistão, Angola, Argentina, Bielorr...

Sutan Riska Tuanku Kerajaan

Duli Yang Maha Mulia PadukaSutan Riska Tuanku KerajaanBupati Dharmasraya ke-3PetahanaMulai menjabat 26 Februari 2021GubernurMahyeldi AnsharullahWakilDasril Panin Datuk Labuan (2021–2022)[1]PendahuluAdlisman (Plh.)Masa jabatan17 Februari 2016 – 17 Februari 2021GubernurIrwan PrayitnoWakilAmrizal Datuk Rajo MedanPendahuluSyafrizal Ucok (Pj.)PenggantiAdlisman (Plh.)Sultan Koto BesarMasa jabatan2013 – sekarangPendahuluSutan Darman Tuanku KerajaanPengganti- I...

 

Spear (film)

2015 film SpearPoster for SpearDirected byStephen PageWritten byStephen PageProduced byJohn HarveyStarringHunter Page-LochardCinematographyBonnie ElliottRelease dates 11 September 2015 (2015-09-11) (TIFF) 15 October 2015 (2015-10-15) (AFF, Australia) Running time84 minutesCountryAustraliaLanguageEnglish Spear is a 2015 Australian drama film directed by choreographer Stephen Page. Cast Hunter Page-Lochard as Djali Aaron Pedersen as Suicide Man Troy Honeyse...

 

Strategi Solo vs Squad di Free Fire: Cara Menang Mudah!