William Laud

William Laud
Doğum	7 Ekim 1573 Reading, İngiltere
Ölüm	10 Ocak 1645 (71 yaşında) Londra Kalesi, İngiltere
Din	Anglikanizm
İmza

William Laud, (İngilizce: The Most Reverend) (7 Ekim 1573 - 10 Ocak 1645) İngiliz asıllı akademisyen ve Anglikan papazı, 1633 yılından itibaren Canterbury Başpiskoposu. I. Charles döneminde görev yapmış, 1640 yılında tutuklanmış 1645 yılında da idam edilmiştir.

Otokrasiden yana olan Laud, İngiltere ve Galler'de ibadetin birliğinin sağlanması yolundaki çabaları monarşinin talepleriyle uyumlu olmuştur. Ancak teolojik olan Kalvinizme karşı olmasından dolayı Roma Katolik Kilisesi lehine ve Anglikan Kilisesi aleyhine olacak şekilde konumlanmaktaydı. Püriten din adamları tarafından önemli bir hasım olarak görülmüştür.

Gençliği

7 Ekim 1573 günü Reading, Berkshire'da dünyaya gelir. Babası kumaşçı William Laud, annesi ise Lucy Webbe'dir. İlk eğitimini Reading'de aldıktan sonra Oxford'daki St. John Kolejine gider. 1601 yılı Ocak ayında papaz yardımcısı, Nisan ayında ise papaz olur.

I. James dönemi

St.John'daki önceki yönetici olan Buckeridge 1611 yılında görevden ayrılınca Laud onun yerine geçer ancak bu hiç de kolay olmaz. Yüksek dini çevrelerde diğer aday John Rawlinson lehine yoğun kulis yapılsa da kral I. James seçimleri onaylayarak, şaibeleri sonlandırır. 1616 yılında Gloucester Başpapazı olur, kentteki katedralde komünyon usullerinde değişiklikler yapar. Bazı çevrelerde sorun yaratan bir kişi olarak değerlendirilmeye başlayan Laud Westminster'a atanmak istese de 1621 yılında St. David Piskoposu olur. Bu dönemde Buckingham Dükü George Villiers'in himayesine girer. Malikanede bulunan Cizvit bir papaz olan John Percy ile Katoliklik-Protestanlık üzerine üç gün boyunca yaptıkları teolojik tartışma sonrasında basılacak önemli bir yapıt haline getirilmiştir. Münazaranın ardından dükün danışmanı olur. Laud bu dönemde düke dair eşcinsel hisler hissettiğini günlüğüne yazsa da bu düşüncelerini gizli tutmayı başarır.

I. Charles dönemi

1625-1628 dönemi

Laud 1626 yılından sonra hızla önemli mevkilere doğru yükselmeye başlar.1626 yılı Eylül ayında Royal Chapel başpapazı olduktan hemen sonra George Abbot'un ölümü üzerine Canterbury Başpiskoposu olur.

Londra yılları

1628 yılı Temmuz ayında Bath'tan alınarak Londra Piskoposu olarak atanır. Bu dönemde artık kilise siyasetinde tanınan bir kişi haline gelmiştir ve Laudcular olarak tanımlanan taraftarlarından bahsedilir olmuştur. Bu dönemde siyaset sahnesinde de değişmeler yaşanmış, I. Charles tahta çıkmıştır. Thomas Wentworth aracılığıyla Laud krala yakın konuma gelir. Ancak siyaset alanında gözalıcı yükselişi ve yapmaya çalıştıkları olağan olarak kendi muhalefetini yaratır.^[1]

Canterbury dönemi

Canterbury Başpiskoposu olduğunda neredeyse 60 yaşında olan Laud, artık kendi bildiği yolun dışında bir uzlaşmaya yanaşmayacak şekilde ilerlemeye başlar. Halefi olan George Abbot tarafından basılmış olan Histriomastix adlı eseri^[2] sansürler. Püritenliği tehlike olarak gören Laud aynı zamanda Püritenler için de bir tehlike kaynağı olarak algılanır. İngiltere Kilisesinde birliği sağlamaya çalışan Laud, bu konudaki farklı fikirlere kapıyı kapatıp cezalandırma yolunu seçer. 1637 yılında rahipler William Prynne, John Bastwick ve Henry Burton iftira suçundan dolayı kulakları kesilmak suretiyle cezalandırılırlar. Hayatının son dönemlerinde Laud'u değerlendiren I. Charles Laud'a fazla güvendiğini itiraf ederek, aşırılıklarına tahammül etmemesi gerektiğini söyleyecektir. Laud ise kral hakkında aşırı ılımlı olmak yönünde ithamda bulunurken monarşi yanlısı Thomas Wentworth'un idamını onaylamasını affetmez.

Yargılanması ve idamı

William Laud'un mahkemesi vatan hainliği suçundan hüküm giymesiyle sonuçlanmıştır. İlk başta meclis soruşturması olarak başlayan hukukî süreç sonrasında meclis tarafından verilen vatan hainliği suçlamasına dönüşür. 1640 yılının sonlarına doğru tutuklanan Laud, I. Charles ile Parlamento arasında başlayan çekişmenin ilk evrelerinde stratejik olarak kullanılır. Suçlamalar isnat edilince devlet içinde devlet kurduğu öne sürülür. Duruşmalarda Laud'un isnat edilen başlıca suçları işlemediği açıkça konmuş, şahit ifadeleri ise sorunlu durumdadır. Laud ise tüm eylemlerini aynı kararlılıkla savunmasa da kişisel sorumluluklarını reddetmemiştir.

Geleneği

Laud, Anglikan Kilisesi tarafından 10 Ocak günü hatırlanır. Toplu eserleri yedi ciltte toplanmış ve 1847-1860 yılları arasında basılmıştır.

Kaynakça

1. Muhalifleri arasında Portland Earlü Richard Weston, Cottington Baronu Francis Cottington ve kraliçe Henrietta Maria sayılabilir.
2. Püriten yazar William Prynne tarafından yazılan ve 1632 yılında basılmış olan eser İngiliz tiyatrosundan Noel kutlamalarına kadar çok çeşitli kültürel, sanatsal ve siyasi konuda eleştirel fikirleri içerir

Ayrıca bakınız

• İngiliz İç Savaşı