Safar Antlaşması, Hamdânî Hanedanlığı'nın uzun süreli çöküşüne resmi bir son verdi. Bizans stratopedarches Petros ile eski Hamdânî bakanı ve isyancı Karkuya arasında Aralık 969 / Ocak 970'te imzalandı. Hamdânî emiri Seyfü'd Devle'nin 967'de ölümünün ardından isyan Hamdânîler'i hızla sardı ve hanedanda kaos ve kargaşa oluştu. Bizanslılar bunu Halep'in kontrolünü ele geçirmek için bir fırsat olarak gördü. Petros kısa bir süre sonra muhtemelen Konstantinopolis'ten emir almadan Halep'e yaklaştı ve 970 yılının Ocak ayında şehri aldı.
Koşullar
Antlaşma, Petros ile Karkuya arasında İslami takvime göre Safar 359'da (MS 14 Aralık 969–11 Ocak 970'e tekabül eden) imzalandı. Bizans haraç devleti olarak Halep emirliğini kurdu. Antlaşma şartlarının bir parçası olarak Bizans ve Halep arasında savunma ittifakı kuruldu; din değiştirenlere her iki tarafta da zulmedilmeyecek; diğer Müslüman devletlerin ordularının Halep'ten geçmesine izin verilmeyecekti; Konstantinopolis'a vergi gönderilecek ve imparator gelecekteki emirleri aday gösterecekti.
Antlaşma şartlarına göre, kuzey Suriye'nin çoğu Bizans yönetimi altına girdi. Yeni sınır, Trablusşam'ın ve Arqa'nın (modern Lübnan'da) kuzeyinde başladı, ardından doğuya Asi Nehri'ne doğru ilerledi. Oradan kuzeye, Şayzar ve Rafaniya gibi kasabalar Bizans kontrolü altında olmadığı için aslında nehrin batısına doğru devam etti. Araplar sınır boyunca Hama, Jusiyah, Salamiyah, Epemiye ve Kafartab'ın kontrolünü elinde tuttu. Daha sonra Afrin Nehri'nin doğusundaki yaylalara geçerek verimli vadisini Bizanslılara bıraktı; Araplar, Ma'arrat al-Nu'man ve Ma'arrat Misrin kasabaları ile Jabal al-Sumaq masifinin, Qinnasrin, Jabal Halaqa'nın doğu kısmı ve El-Atharib ile Cebel Sim'an'ın büyük kısmı ve al-Balat, Arhab, Basufan ve Kimar'ın kontrolünü elinde tuttu. Jabal al-A'la, Jabal Barisha, Jabal Halaqa'nın batı kısmı ve Qal'at Sim'an kale-manastırı, sınırın Bizans tarafını oluşturdu.
Sınır daha sonra ovanın kenarını, Cebel Berseya, Ebu Süleyman Vadisi, Azez ve Kilis'in batısını takip ederek, Ernst Honigmann'ın Kuveyk Nehri'nin kaynağında tespit ettiği Sunyab Geçidi'ne kadar uzanıyordu. Oradan sınır doğuya döndü, Nafuda'nın kuzeyi, Awana ve Tall Khalid'i geçerek Sajur Nehri'nin Fırat'la birleşimine doğru devam etti.
Bizans imparatoru, Karkuya'ı emir, yardımcısını Bakcur'u varisi olarak tanıyacaktı. Ancak daha sonra imparator, şehrin sakinlerinden hem emir hem de kadıyı belirledi. Buna karşılık Halep ve toprakları, yıllık 700.000 gümüş dirhem veya bir altın dinar (16 dirheme eşdeğer) tutarında Bizans'a vergi verdi. Ayrıca, Bizans topraklarından ithal edilen tüm mallardan % 10 vergi toplamak için şehre bir imparatorluk görevlisi yerleştirildi ve Halep emirleri diğer Müslüman devletlerden gelen orduların kendi topraklarından geçmesini yasaklamak, Bizans'a karşı hareket eden bu tür ordular hakkında istihbarat sağlamak ve Suriye'de faaliyet gösteren herhangi bir Bizans ordusuna askeri yardım sağlamak zorunda kaldılar. Halep topraklarındaki Hristiyanların yasal konumu garanti altına alınmıştı ve Bizans topraklarından kaçan her köle veya soyguncu, Bizanslılar hakkında istihbarat toplamaya gelen herhangi bir Müslüman casusla birlikte iade edilmek zorundaydı.
Sonrası
Halep'in doğrudan kontrolü artık güvence altına alındığından, Bizanslılar bölgedeki yeni ticaret akışından doğrudan faydalandı. Antakya savunması da artık büyük ölçüde uygulanıyordu. Fâtımîlerin Halep'i işgal etme girişimlerine rağmen, takip eden elli yıl boyunca Hamdânîler ve Bizanslılar tarafından genel olarak antlaşmaya uyuldu.
Kaynakça
- Özel
- Genel
- Honigmann, Ernst (1935). Byzance et les Arabes, Tome III: Die Ostgrenze des Byzantinischen Reiches von 363 bis 1071 nach griechischen, arabischen, syrischen und armenischen Quellen. Corpus Bruxellense Historiae Byzantinae (Almanca). Brüksel: Éditions de l'Institut de philologie et d'histoire orientales. OCLC 6934222.
- Todt, Klaus-Peter; Vest, Bernd Andreas (2014). Tabula Imperii Byzantini, Band 15: Syria (Syria Prōtē, Syria Deutera, Syria Euphratēsia) (Almanca). Viyana: Verlag der Österreichischen Akademie der Wissenschaften. ISBN 978-3-7001-7090-7.
- Kaldellis, Anthony (2017). Streams of Gold, Rivers of Blood: The Rise and Fall of Byzantium, 955 A.D. to the First Crusade. Oxford University Press. ISBN 0190253223.
