Rusya Komünist Partisi (Bolşevik) 10. Kongresi, Moskova’da 8-16 Mart 1921 tarihinde yapılmıştır. 732 bin parti üyesini temsilen 1135 delege hazır bulunmuştur.
Gündemler
Merkez Komitesinin hazırladığı siyasi rapor
Merkez Komitesinin raporu doğrultusunda örgütlenme
Kontrol komisyonunun raporu
Partinin acil görevleri ve ulusal sorun
Parti örgütlenme sorunları
Sendikalar ve ülkenin ekonomik hayatındaki yerleri
Vergilerin yeniden değerlendirilmesi
Kapitalist dünyada sosyalist cumhuriyetin yeri
Parti komintern temsilcisinin raporu
Partinin birliği ve anarko-sendikalist sapma
Yönetici kurulların seçimi
Alınan önemli kararlar
Karar No.12 parti içi hizipler yasaklanmıştır.
Savaş Komünizmi uygulamalarının yerine NEP politikaları yürürlüğe girmiştir.
Partinin kongredeki durumu
1920 yılına gelindiğinde Ekim Devrimi ile iktidarı almış olan Bolşevikler, Rus İç Savaşını büyük oranda galibiyetle kapatmış ancak Sovyet-Polonya Savaşında başarı sağlayamamış bir durumdadır. I. Dünya Savaşının ardından Batının sanayileşmiş devletlerinde ve özellikle Almanya’daki Sovyet denemesi başarısız olmuş ve Macaristan Sovyet Cumhuriyeti yıkılmıştır. Bu durumda Rusya kendi ayakları üzerinde durmak ve iç savaştan sonra nefes alarak ilerlemek durumundadır. Bu şartlar altında Lenin parti içindeki hiziplerin yönetimi güçleştirdiğini görerek kriz ortamında buna tahammül edilmemesi gerektiğini bildirmiştir. Özellikle İşçi Muhalefeti, Demokratik Merkeziyetçiler gibi platformlar parti kararlarını dikkate almamaktaydı. Öncü partinin içinde birlik olması gereğinden hareketle kongre parti içi hizipleri yasaklamıştır.[1]
Ayrıca iç savaşın olağanüstü koşullarından dolayı patlak veren Tambov Ayaklanması ve Kronstadt Ayaklanması Bolşevikler savaş komünizmi politikalarından vazgeçilmesi gerektiğini göstermiştir. Bu politika yerine NEP ekonomi politikaları konacak ve özellikle kırdaki huzursuzluğun giderilmesi amaçlanacaktır. Ekim Devrimi ile birlikte yoksul köylülük ve işçi sınıfı tarafından hakların bir kısmından özel mülkiyet lehine feragat şeklinde yorumlanan bu yeni ekonomik politikadan 1929 yılından itibaren çıkılacak ve kırda kolektivizasyon ve şehirlerde de sanayileşme hamlesi ile atılım yakalanacaktır. Ancak özellikle kolektivizasyona karşı yeni direnişler meydana gelecek, bunlar da bastırılacaktır.
Kongrenin sonraki parti hayatına etkileri
Partideki hiziplerin yasaklanması uygulaması partinin önemli açılımları sırasındaki muhalefeti tasfiye etmek için kullanılmıştır. Bu kapsamda Leon Troçki ve Grigory Zinoviev 12 Kasım 1927’de partiden atılacaktır. Sonrasında NEP politikalarından çıkılmasının gündeme geldiği dönemde Nikolay Buharin, Aleksey İvanoviç Rikov ve Mihail Tomski partiden atılacaktır.
Kaynakça
^T.Fiehn, C.Corin Communist Russia under Lenin and Stalin (2005)