Parkinsonizm; titreme (tremor), yavaş devim (bradikinezi), sertlik (rijidite) ve duruş dengesizliğiyle nitelendirilen bir klinik belirtidir.[1][2] Parkinsonizm, Parkinson hastalığında bulunan birçok belirtilere sahiptir; ancak bir hastalık değil, belirtiler bütünüdür. Parkinson hastalığı ise ilerleyici tipte sinir bozulması (nörodejenerasyon) olan bir hastalıktır. Parkinsonizmin altında yatan birçok sebep vardır ve tanısını koymak karmaşık olabilir.[3][4] Sinir bozulması (nörodejenerasyon) hastalığı olan Parkinson hastalığı parkinsonizmin en sık sebebidir. Bununla birlikte, birçok farklı sebep de benzer belirtilere yol açabilir. Ağılar, bazı özüştürümsel (metabolik) hastalıklar ve parkinsondan farklı bazı sinirsel (nörolojik) hastalıklar bunun nedeni olabilir.[5]
Parkinsonizm belirtilerinin %7'si bazı ilaçları kullandıktan sonra ortaya çıkar. Bu belirtilere sebep olabilen ilaçlar; fenotiyazinler (perfenazin, klorpromazin vb.), tiyoksanten, butirofenon (haloperidol vb.), piperazinler (ziprazodin vb.) ve nadiren de antidepresanlardır. İlaç ilişkili Parkinsonizm yaygınlığı yaşla birlikte artar. İlaç ilişkili Parkinsonizm genelde başladığı seviyede kalmaya meyillidir, Parkinson hastalığı gibi ilerleyici değildir.[6]
Ayırıcı tanılar
Parkinson hastalığı tanısı konmadan önce ayırıcı tanı olarak şu hastalıklar düşünülebilir:
- AIDS[7]
- Kortikobazal dejenerasyon[1]
- Creutzfeldt–Jakob hastalığı[8]
- Diffüz Lewy cisimciği hastalığı[1]
- İlaç ilişkili parkinsonizm ("psödo-parkinsonism") (antipsikotikler, metoklopramid, MPTP gibi ilaçlardan dolayı)[1][9]
- Esansiyel tremor[10]
- Multiple sistem atrofisi[11]
- Parkinson plus sendromları
- Progressive supranuclear palsy[1]
- Zehirli maddelere bağlı; karbon monoksit,[12] karbon disülfür,[12] manganez,[12] paraquat,[13] cıva,[14] Hekzan, rotenon, Annonaceae, ve toluen[15] gibi maddelerden dolayı semptomlar görülebilir.
- Wilson Hastalığı
- Paraneoplastik sendrom: kanserden kaynaklanan antikorlara bağlı nörolojik semptomlar
- Genetik
- Rapid onset dystonia parkinsonism (DYT12)
- Parkin mutasyonu
- X-linked dystonia parkinsonism (DYT3)
Kaynakça
- ^ a b c d e Clinical Neurology (6.6sayfalar=241-5 bas.). Lange: McGraw-Hill Medical. 2005. ISBN 0-07-142360-5.
- ^ Bradley J. Robottom; William J. Weiner; Lisa M. Shulman (2009). "42". International Neurology: A Clinical Approach. Blackwell Publishing Ltd. ss. 152-158. ISBN 978-1-405-15738-4.
- ^ Rao G, Fisch L, Srinivasan S, et al.
- ^ "Parkinsonism: a review-of-systems approach to diagnosis". Seminars in neurology. 27 (2). 2007. ss. 113-22. doi:10.1055/s-2007-971174. PMID 17390256.
- ^ "Clinical differentiation of parkinsonian syndromes: prognostic and therapeutic relevance". Am. J. Med. 117 (6). 2004. ss. 412-9. doi:10.1016/j.amjmed.2004.03.032. PMID 15380498.
- ^ "Arşivlenmiş kopya" (PDF). 26 Haziran 2013 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Eylül 2016.
- ^ Tse W; Cersosimo MG; Gracies JM; Morgello, S; Olanow, CW; Koller, W (2004). "Movement disorders and AIDS: a review". Parkinsonism Relat. Disord. 10 (6). ss. 323-34. doi:10.1016/j.parkreldis.2004.03.001. PMID 15261874.
- ^ "Movement disorders and Creutzfeldt–Jakob disease: a review". Parkinsonism Relat. Disord. 12 (2). 2006. ss. 65-71. doi:10.1016/j.parkreldis.2005.10.004. PMID 16364674.
- ^ "Mechanisms of MPTP toxicity and their implications for therapy of Parkinson's disease" (PDF). Med. Sci. Monit. 11 (1). 2005. ss. RA17-23. PMID 15614202. 4 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 22 Eylül 2016.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 21 Ağustos 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Eylül 2016.
- ^ "Multiple system atrophy". Rev. Neurol. (Paris). 159 (5 Pt 2). 2003. ss. 3S31-8. PMID 12773886.
- ^ a b c Parkinson's Disease and Other Movement Disorders. In: Harrison's Principles of Internal Medicine (16.16yayıncı=McGraw-Hill Professional bas.). 2004. s. 2414. ISBN 0-07-140235-7.
- ^ Dinis-Oliveira RJ; Remião F; Carmo H; Duarte, J; Navarro, A; Bastos, M; Carvalho, F (2006). "Paraquat exposure as an etiological factor of Parkinson's disease". Neurotoxicology. 27 (6). ss. 1110-22. doi:10.1016/j.neuro.2006.05.012. PMID 16815551.
- ^ "Tremor/InvoluntaryMovements: Excerpt from Field Guide to Bedside Diagnosis". 3 Şubat 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Eylül 2016.
- ^ Weiss J. Chapter 151.
