Linux-libre, Linux çekirdeğinin değiştirilmiş sürümlerinden sağlanan bir GNU paketi[3] ve işletim sistemi çekirdeğidir. Bu tasarının hedefi kaynak kodu olmayan, kod şaşırtması bulunan ve özgür olmayan her yazılımın Linux çekirdeğinden çıkarılmasıdır.
Kaynak kodu olmayan kısımlar ikili geniş veri nesneleri (İngilizce: binary blobs) olarak adlandırılır ve bunlar genellikle kullanıcıya değiştirme ve yeniden dağıtma özgürlüğünü sağlamayan, dolayısıyla özgür olmayan donanım yazılımlarıdır.
Geçmiş
Linux çekirdeği 1996'da ikili geniş veri nesnelerine yer vermeye başlamıştır.[4] Bu nesneleri temizleme işi 2006'da gNewSense'in find-firmware ve gen-kernel yazılımları ile başladı. Daha sonra bu çalışma 2007'de BLAG Linux dağıtımının deblob yazılımı ile devam etti ve Linux-libre doğdu.[5][6]
Silme işlemi deblob-main olarak adlandırılan betik tarafından gerçekleştirilir.[8] Bu betik gNewSense'in kullandığından esinlenmiştir. Sonraları, çeşitli gereksinimleri karşılaması ve BLAG ile birlikte kullanılması amacıyla Jeff Moe tarafından düzenlemeler yapılmıştır. Diğer bir betik ise deblob-check olarak adlandırılır,[9] bu betik bir çekirdek dosyasının, bir yamanın ya da bir sıkıştırılmış kaynaklar dosyasının hala özel mülk yazılım içerip içermediğini denetlemek amacıyla kullanılır.
Etkiler
Sadece özgür yazılımla çalışan bir sistem kullanmanın beklenen ana etkileri bir yana, kullanıcının üzerinde çalışmaya veya düzenlemeye izin vermeyen donanım yazılımlarını silmenin pratik sonuçları olarak hem pozitif hem negatif etkileri bulunur.
Hatalara, güvenlik sorunlarına ve (arka kapılar gibi) kötü niyetli işlemlere karşı denetlenemeyecek olan veya kaynak kodunu biliyorsa Linux çekirdek bakımcılarının onardığı donanım yazılımlarının silinmesi bu faydalardan biridir. Bir zararlı donanım yazılımıyla tüm sisteme hasar verilebilir ve üretici-kaynaklı donanım yazılımı üzerinde güvenlik incelemesi yapılamadığından, masum bir hata bile çalışan sistemin güvenliğini baltalayabilir.[10]
Çekirdekten özgür olmayan donanım yazılımlarını silmenin olumsuz tarafı; çeşitli donanımlarda özgür yazılım ile değiştirme olanağı bulunmadığından, işlev kaybına sebep olmasıdır. Bu, çeşitli ses, görüntü, TV kartı ve ağ kartları (özellikle kablosuz) ve bunlar gibi bazı aygıtları etkiler. Mümkün olduğunda, özgür olanla değiştirmek için yazılımlar sağlanabilir,[11] b43, carl9170[12] ve ath9k_htc[13] vb. kablosuz ağ kartı sürücüleri için openfwwf gibi.[14]
Edinme
Linux çekirdeğinin özgür olmayan donanım yazılımlarının çıkarıldığı kaynak kodları ve önceden derlenmiş paketleri Linux-libre betiklerini kullanan dağıtımlardan edinilebilir. Freed-ora bir alt projedir ve Fedora çekirdeği tabanlı RPM paketlerini hazırlar ve onarır.[15] Ayrıca Debian[16] ve onun çatallaması olan Ubuntu gibi dağıtımlar için de önceden derlenmiş paketler bulunmaktadır.[17]
Dağıtımlar
Varsayılan olarak Linux-libre çekirdeğinin kullanıldığı dağıtımlar şunlardır:
