Küriyum

Kuriyum (Cm)
H Periyodik tablo He Li Be B C N O F Ne Na Mg Al Si P S Cl Ar K Ca Sc Ti V Cr Mn Fe Co Ni Cu Zn Ga Ge As Se Br Kr Rb Sr Y Zr Nb Mo Tc Ru Rh Pd Ag Cd In Sn Sb Te I Xe Cs Ba   Hf Ta W Re Os Ir Pt Au Hg Tl Pb Bi Po At Rn Fr Ra   Rf Db Sg Bh Hs Mt Ds Rg Cn Nh Fl Mc Lv Ts Og     La Ce Pr Nd Pm Sm Eu Gd Tb Dy Ho Er Tm Yb Lu   Ac Th Pa U Np Pu Am Cm Bk Cf Es Fm Md No Lr
Temel özellikleri
Atom numarası	96
Element serisi	Aktinitler
Grup, periyot, blok	n/a, 7, f
Görünüş	Gümüş rengi
Kütle numarası	247 g/mol
Elektron dizilimi	[Rn] 7s2 5f7 6d1
Enerji seviyesi başına Elektronlar	2, 8, 18, 32, 27, 8, 1
CAS kayıt numarası	7440-51-9
Fiziksel Özellikleri
Maddenin hâli	Katı
Yoğunluk	13,51 g/cc g/cm³
Sıvı hâldeki yoğunluğu	g/cm³
Ergime noktası	1340.15 °K 1067 °C
Kaynama noktası	3383.15 °K 3110 °C
Ergime ısısı	kJ/mol
Buharlaşma ısısı	kJ/mol
Atom özellikleri
Kristal yapısı
Yükseltgenme seviyeleri	3
Elektronegatifliği	1,3 Pauling ölçeği
İyonlaşma enerjisi	kJ/mol
Atom yarıçapı	Bilinmiyor pm
Atom yarıçapı (hes.)	pm
Kovalent yarıçapı	169(3) pm pm
Van der Waals yarıçapı	245 pm pm
Diğer özellikleri
Elektrik direnci	nΩ·m (20°C'de)
Isıl iletkenlik	W/(m·K)
Isıl genleşme	µm/(m·K) (25°C'de)
Ses hızı	m/s ('de)
Mohs sertliği
Vickers sertliği	MPa
Brinell sertliği	MPa

Küriyum (kısaltması Cm) aktinitlerden, plütonyum-239'un helyum çekirdekleriyle bombardımanından elde edilen, atom numarası 96, atom ağırlığı 247 olan, radyoaktif bir element.^[1] Doğal küriyumun varlığı hiçbir zaman tespit edilememiştir. Pierre ve Marie Curie'nin ismi verilmiştir.^[2]

İlk olarak 1944 yılında Glenn T. Seaborg' Ralph A. James ve Albert Ghiorsoun ekibi tarafından bulunmuştur. Plütonyum-239 atomlarını Siklotron cihazında hızlandırılmış alfa parçacıklarıyla bombardıman ettiler. Bu sayede Küriyum-242 atomları ve bir serbest nötron üretti. Küriyum-242'nin yarı ömrü yaklaşık 163 gündür ve alfa bozunması veya kendiliğinden fisyon yoluyla plütonyum-238'e bozunur. Küriyumun en kararlı izotopu olan küriyum-247'nin yarı ömrü yaklaşık 15.600.000 yıldır. Alfa bozunması yoluyla plütonyum-243'e bozunur.^[2]

Birkaç küriyum bileşiği üretildi: küriyum dioksit (CmO 2 ), küriyum trioksit (Cm 2 O 3 ), küriyum bromür (CmBr 3 ), küriyum klorür (CmCl 3 ), küriyum klorür (CmCl 3 ), küriyum tetraflorür (CmF 4 ) ve küriyum iyodür (CmI 3 ). Elementte olduğu gibi, bileşiklerin şu anda ticari uygulamaları yoktur ve öncelikle temel bilimsel araştırmalar için kullanılırlar.^[2]

Elementin keşfi bir süre gizli tutulmuş daha sonra Kasım 1945'te açıklanmıştır. Çok nadir bulunması nedeniyle çok az kullanım alanı vardır. Mars seferinde kullanılan Alfa Proton X-ışını spektometresinde, alfa parçacığı olarak kullanılmıştır.

Kaynakça

1. Ball, Philip (2004). The elements : a very short introduction. Oxford: Oxford University Press. ISBN 978-0192840998. 
2. ^ "Curium | Cm (Element) - PubChem". pubchem.ncbi.nlm.nih.gov. 21 Eylül 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Eylül 2024. 

Ayrıca bakınız

• Küriyum izotopları