Gıda güvenliği

Gıda güvenliği
Terimler
	Gıda kaynaklı hastalıklar
	HACCP
	HARPC
	Kritik kontrol noktası
Kritik faktörler
	FAT TOM
	pH
	Su aktivitesi (aw)
Önlemler
	El yıkama
	Pastörizasyon
	Pişirme/Kaynatma
Bakteriyel etkenler
	Clostridium botulinum
	Escherichia coli
	Salmonella
	Listeria
	Vibrio cholerae
	Brucella spp
Viral etkenler
	Enterovirus
	Hepatit A virüsü
	Rotavirus
	Norovirus
Parazitik etkenler
	Entamoeba histolytica
	Cryptosporidiosis
	Giardia
	Trişinoz
	Toksoplazma gondii
	Echinococcus spp.
	g; t; d;

Gıda güvenliği gıda kaynaklı hastalıkları engelleyerek, gıdaların işlenmesi ve depolanmasını ele alan bilimsel bir disiplin. Bu potansiyel olarak ciddi sağlık tehlikelerini önlemek için takip edilmesi gereken bir dizi rutinleri içerir. Gıda güvenliği tüketicilerin zarar görmelerini engelleme açısından gıda savunması ile örtüşmektedir. Endüstri ve pazar; pazar ve tüketici arasındaki hattın güvenliği de buna dahildir.

Gıdalar, bakterilerin üremelerine imkân vererek gıda zehirlenmelerine yol açabilirler ve insandan insana hastalık bulaşmasına neden olabilirler. Gelişmekte olan ülkelerde ana sorun, gıdaların yeterince yıkanmamalarıdır. Gelişmiş ülkelerde gıda hazırlanması ile ilgili gelişmiş karmaşık prosedürler vardır.^[1] Teorik olarak, gıda zehirlenmeleri %100 oranında önlenebilir. DSÖ'ye göre gıda hijyeninin beş temel prensibi vardır, bunlar:^[2]

Yiyecekleri insanlar, hayvanlar ve parazitlerin neden olduğu kirlilikten korumak.
Pişirilmiş gıdalardaki kirliliği önlemek için, çiğ ve pişmiş gıdaların birbirine temasını engellemek.
Patojenleri yok etmek için, gıdaları uygun sıcaklıkta ve uygun sürede pişirmek.
Gıdaları uygun sıcaklıkta saklamak.
Ham maddeleri ve suyu korumak

ISO 22000

ISO 22000 ISO'nun gıda güvenliği ile ilgili bir standardıdır. Bu ISO 9000 standardının genel bir türevidir. ISO 22000: interaktif iletişim, sistem yönetimi, önkoşul programları ve HACCP prensiplerini kapsayan uluslararası standartlarda bir gıda güvenliği yönetim sisteminin şartlarını belirler.

Oran

2003 Dünya Sağlık Örgütü (WHO) raporunda, Avrupa Bölgesinde bildirilen gıda zehirlenmelerinin yaklaşık %30'u özel evlerde meydana geldiği yazmaktadır.^[3] WHO ve CDC'ye göre, sadece ABD'de yıllık, 76 milyon gıda kaynaklı hastalık vakası meydana geliyor, bu vakalardan 325,000'u hastaneye yatış nedeni olmaktayken 5,000 adedi ölümle sonuçlanmaktadır.^[4]

Düzenleyici kurumlar

WHO ve FAO

2003'te, WHO ve FAO gıda güvenliği için bir kılavuz olarak Codex Alimentarius'u (gıda kodeksi) yayınladı.^[5]

İmalat kontrolü

HACCP kuralları

Tüketici etiketlemesi

Birleşik Krallık

Birleşik Krallıkta ürünlerin iki etiketi vardır, bu etiketlerin birinde ürünün bozulma belirtileri yer alırken, diğerinde ise bozulduktan sonra alındığında meydana gelebilecek sağlık sorunları yer alır.

Son tüketim tarihi, gıdanın kokusunun, tadının ve dokusunun kaybolmaya başladığı tarihi belirtir ancak makul şartlarda depolanmış ve son tüketim tarihi geçmiş her ürün önemli sağlık sorunlarına yol açmayabilir. Paketi açılan bir ürün, paket üzerindeki son tüketim tarihinden daha önce bozulabilir, bunun nedeni ürünün havayla teması ve paketleme vasıtasıyla ürünün korunmasının sona ermesi olabilir. Aynı ürünün paketleme koşullarına göre son kullanma tarihi değişkenlik gösterebilmektedir.

Birleşik Devletler

Son kullanma tarihleri nedeniyle geri çekilmesi gerekebilen bebek mamaları ve çocuk gıdaları hariç, Federal yasa son kullanma tarihleri gerektirmez. Diğer tüm gıdalar için, bazı eyaletlerde süt ürünleri hariç, tazelik tarihini belirlemek tamamen üreticilere bağlıdır. Tüketici talebine yanıt olarak, bozulabilir gıdalar tipik olarak satış tarihine göre etiketlenirler.^[6]^[7]

Ayrıca bakınız

Kaynakça

^ Shiklomanov, I. A. (2000).
^ "Prevention of foodborne disease: Five keys to safer food" 11 Mart 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi..
^ "Several foodborne diseases are increasing in Europe".
^ "Food safety and foodborne illness" 27 Ocak 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi..
^ "Codex Alimentarius and Food Hygiene"^{[ölü/kırık bağlantı]} (PDF).
^ "Expiration, Use-by, and Sell-by Dates, Part 1: Expiration dating is not federally required on all products" 2 Temmuz 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi..
^ "Expiration, Use-by, and Sell-by Dates, Part 2: Deciphering food expiration codes can be tricky" 18 Ocak 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi..

Daha fazlasını okumak için

Satin, Morton (2008). Food alert!: the ultimate sourcebook for food safety (2 ed.). New York, NY: Facts On File. ISBN 9780816069682.
Clute, Mark (October 2008). Food Industry Quality Control Systems. [CRC Press]. ISBN 978-0-8493-8028-0.
Comprehensive Reviews in Food Science and Food Safety, ISSN: 1541-4337 (electronic) 1541–4337 (paper), Blackwell Publishing
Food Control, ISSN: 0956-7135, Elsevier
Food and Chemical Toxicology, ISSN: 0278-6915, Elsevier
Food Policy, ISSN: 0306-9192, Elsevier
Journal of Food Protection, ISSN 0362-028X, International Association for Food Protection
Journal of Food Safety, ISSN: 1745-4565 (electronic) ISSN: 0149-6085 (paper), Blackwell Publishing
Journal of Foodservice, ISSN: 1745-4506 (electronic) ISSN: 1748-0140 (paper), Blackwell Publishing
Sensing and Instrumentation for Food Quality and Safety, ISSN: 1932-9954 (electronic) ISSN: 1932-7587 (paper), Springer
Internet Journal of Food Safety, ISSN: 1930-0670, International Association for Food Safety/Quality