Joseph Lister (5 Nisan 1827 - 10 Şubat 1912), İngiliz doktordur. Lister modern tıp ve cerrahideki en büyük ilerlemelerden biri olan antiseptikleri keşfeden ve antisepsi'yi kuranlardandır. 5 Nisan 1827'de Essex, Upton'da doğdu.Babası Joseph Jackson Lister olağanüstü bir buluş ile mikroskobu mükemmelleştirdiği için Kraliyet Cemiyeti'ne üye olarak seçilmişti.Ailesi İngiliz Quakerler mezhebinden olduğu için her okula gidemiyordu.Hususi tahsil görmüş,pek ciddi ve sıkı bir eğitim almış,tuhaf kıyafetli bi delikanlı idi.Son derece disiplinli yetiştirildiği halde ailesine karşı derin saygı besliyordu.Öyle ki babası onun en yakın arkadaşı ve dostu idi.Bütün hayatı boyunca babasına mektuplar yazmış,ona yaptığı deneyleri ve araştırmaları anlatmıştır.Oğlunun büyük başarılarından gururlanan ve onu son derece çok seven babası da hala o ciddi ve resmi edasını muhafaza eder,çocukken davrandığı gibi çatık kaşlı ve asık suratlı halini hiç bozmazdı.
Bu delikanlı 1848'de üniversite hastanesine girdiği zaman, ileride büyük bir adam olacağını gösteren hiçbir hali yoktu.Ortaboylu,narin yapılı,parlak siyah saçlı idi.Biraz iri olan başı,geniş alnı ona akıllı bir insan hali veriyordu.Şakaklarına uzanan sakalları,Quakerlere mahsus siyah uzun paltosu onu öne çıkarıyor,pek tuhaf gösteriyordu.Bununla beraber çok samimi bir hali de vardı.Aldığı terbiye icabı pek ciddi görünse de aslında şen bir adamdı.Açık havada jimnastik yapar ve yüzmeyi çok severdi.
1852'de Londra Üniversitesinden lisans eğitimi aldıktan sonra 1853'te cerrah James Syme'nin yanında çalışmak üzere Edinburgh'a gitti ve Kraliyet Hastahanesine asistan cerrah olarak girdi.Orada kendilerine "Doktor" ünvanı verilmiş olsa da bir öğrenciden farkları da yoktu.Ufak tefek yaramazlıkları da olmuyor değildi.Bir defasında arkadaşları ile birlikte yalancı bir hekimin tabelasını sökerek hastane önünde yaktılar.1861'de cerrahide antiseptik ilkelerini ortaya koydu ve 8 verimli yılını geçirdiği Glasgow cerrahi kürsüsü direktörlüğünü devraldı. 1877'de ise Londra Kraliyet Üniversite Hastanesine tayin edildi.
Lister 1893'te Kraliyet Üniversite Hastanesinden emekliye ayrıldı. İngiliz Koruyucu Tıp Enstitüsünü kurdu. Bu daha sonraları Lister Enstitüsü adını aldı. 1897'de hastalarından Kraliçe Viktorya, onu Baron unvanıyla Lordlar Kamarasına üye yaptı. Kendisi bu unvanı alan ilk tıp mensubu idi. Lister, 10 Şubat 1912'de Walner şehrinde öldü.
Antiseptik'i Bulması
1865'te Pasteur Mikrobik hastalıklar Kuramı'nı yayımladı.Lister bu kuramı okuyunca hastaların cerrahi işlemden sonra ölmesinin bakterilerle ilgili olabileceğini düşündü ve yarayla temas eden her şeyin asit fenikle temizlendiği ilk ameliyatını yaptı. Antiseptik denilen bu yöntem yaranın etrafındaki bütün bakterileri yok ediyordu ve yaranın hastalık kapma riski azalıyordu. Bu gelişme sayesinde genel cerrahi yaşam kurtarır hale geldi.
Lister, Edinburgh ve Glasgow'daki ilk yıllarında iltihap, cerahatın meydana gelmesi ve iyileşmekte olan yaralarda kan pıhtılaşmasının mekanizmasını keşfetti. O sıralarda Louis Pasteur, mikroorganizmaları göstermiş ve bunların kokuşma ve fermentasyonda amil olduklarını bulmuştu. Lister, bu mikroorganizmaların aynı zamanda yara infeksiyonlarına da sebep olduğunu ileri sürdü ve dolayısıyla yaralar, bu tesirlerden uzak tutulursa aynı zamanda infeksiyonlardan da uzak tutulacaktı. Pasteur'ün mikroorganizmaları ısı ve filtrasyon ile öldürmesi, cerrahlar açısından pratik olmadığından Lister, bu işi karbonik asit çözeltileriyle yaptı ve cerrahi infeksiyonların sayısında şaşırtıcı bir azalma görüldü. Listerin antiseptik cerrahi düşüncesi, bütün dünyada taraftar kazandı ve günümüze kadar önemli gelişmeler gösterdi.
