Fransız Guyanası

Fransız Guyanası
Fransa Denizaşırı il
Guiana Guyane française (Fransızca)
Arma
Ülke	Fransa
Prefektörlük	Cayenne
İdare
• Yerel Konsey Başkanı	Rodolphe Alexandre (PSG)
Yüzölçümü
• Toplam	85000[1][2][3] km²
• Kara	83.534 km² (32.252 mil²)
Nüfus  (2021)[4]
• Toplam	294.071
• Yoğunluk	3,5/km²
Zaman dilimi	UTC-03.00
ISO 3166 kodu	GF FR-GF
Resmî site ctguyane.fr

Fransız Guyanası (Fransızca: Guyane française [gɥiˌjanfʀɑ̃ˈsɛːz], Amerika kıtasının güneyinde, kuzeydoğu kıyısında, Fransa'ya bağlı denizaşırı il (département d'outre-mer). Sınır komşularını (kuzeyden saat yönünde ilerlendiğinde) doğu ve güneyde Brezilya, batıda ise Surinam oluşturmaktadır. İlin kuzey kesiminde Atlas Okyanusu bulunmaktadır. İlin başkenti Cayenne'dir. 2013 yılında sayılan 250.109 nüfusuyla ülke nüfusunun yarısını oluşturmaktadır. Fransız Guyanası Avrupa Birliği bölgesi içerisindedir. Bölgenin resmi para birimi Euro'dur.

83.534 km²'lik (32.253 mil) bir alana sahip olan Fransız Guyanası, Fransa'nın en büyük ikinci bölgesidir (Metropolitan Fransa'nın yedide birinden fazladır) ve Avrupa Birliği'ndeki en büyük dış bölgedir. Kilometrekare başına 3,6 (9,3 / mil) kişi ile düşük bir nüfus yoğunluğuna sahiptir (Nüfusu, Büyükşehir Fransa'nın nüfusunun 1 / 200'ünden daha azdır). 2019 itibarıyla 296.711 nüfusunun yarısı, başkenti Cayenne'nin büyükşehir bölgesinde bulunmaktadır. Fransız Guyanası topraklarının %96.65'i ormanlarla kaplıdır,^[5][6] bu ormanların büyük bir kısmı ilkel yağmur ormanlarıdır. Avrupa Birliği'ndeki en büyük millî park olan Guyana Amazon Parkı,^[7] Fransız Guyanası topraklarının %41'ini kapsamaktadır.

Aralık 2015'ten itibaren bölge, yeni bir bölgesel kolektivite olan Fransız Guyanası Bölgesel Kolektifi (Fransız: collectivité territoriale de Guyane) çerçevesinde tek bir meclis tarafından yönetilmektedir. Bu meclis, Fransız Guyanası Meclisi (Fransızca: assemblée de Guyane), her dağılmış olan eski bölge konseyi ve bölüm konseyinin yerini alır. Fransız Guyanası Meclisi, bölgesel ve bölgesel hükûmetten sorumludur. Başkanı Rodolphe Alexandre'dir.

İdari yapı

Fransız Guyanası, Fransız Anayasası'nın denizaşırı illere ilişkin hükümlerine göre yönetilir. Fransız Ulusal Meclisi'ne 2, Fransız Senatosu'na 1 temsilci gönderme hakkı vardır. Yerel yönetim Fransa hükûmetinin atadığı bir vali ile 19 üyeli Genel Konsey ve 34 üyeli Bölgesel Konsey'den oluşur. Bir de yerel temyiz mahkemesi vardır.

Coğrafya

Fransız Guyanası toplamda 83,534 km² alana sahiptir ve km² başına 3 kişi düşmektedir. Yüzölçümüne göre, en geniş Fransız denizaşırı toprağıdır.

Ülke konum olarak Güney Amerika'da, Kuzey Atlas Okyanusu, Brezilya ve Surinam arasında yer almaktadır. Kıyı kesimlerde görülen yatık kıyı ovaları iç kısımlarda yerlerini tepeliklere ve küçük dağlara bırakmaktadır. Ülkenin en yüksek noktası Bellevue de l'Inini Dağı'dır (851 m). Ülkede bol miktarda boksit, kereste, altın, kaolin, balık bulunur.

Başkent Cayenne'den bir görünüm

Nüfus

Nüfus artış hızı dünya ortalamalarının oldukça üstünde olan bölgede ortalama yaşam süresi 77,27 yıldır. Nüfusun etnik dağılımı; Siyahi ve melezler %66, beyazlar %12, Doğu Hindistanlı, Çinli, Fransız Guyanası Kızılderilileri %12, diğer halklar %10 olup halkın büyük çoğunluğu Katolik'tir.

Ekonomi

Guyana

Fransız Guyanası, büyük ölçüde madencilik, ormancılık ve balıkçılık sektörlerine dayanan gelişmekte olan bir ekonomidir. Kourou'daki Avrupa Uzay Ajansı'nın roket üssü büyük oranda GSMH ve istihdama katkı yapmaktadır. Kişi başına düşen millî gelir yaklaşık $8.500'dır. Bölgede işsizlik oranı oldukça yüksektir: %26,5.

Spor ve kültür

Paskalya'da Fransız Guyan halkı Awara suyu adı verilen geleneksel bir yemek yer. Bir Fransız Yurt Dışı departmanı olarak, Fransız Guyanası Panamerikan Spor Örgütü üyesi değildir; daha ziyade, sporcular Fransız Ulusal Olimpiyat ve Spor Komitesi içinde yarışır ve Fédération française d'athlétisme'nin bir alt birimi olan Ligue d'Athlétisme de la Guyane tarafından yönetilir.

Ligue de Football de la Guyane, CONCACAF üyesi ancak FIFA üyesi değil ve Fransız Guyanası millî futbol takımı 2017 Karayip Kupası'nda üçüncü oldu. Fransız Guyanası Onur Bölümü ana futbol kulübü turnuvasıdır.

Fransız hükümlü Henri Charrière'in Papillon romanı Fransız Guyanası'nda geçiyor. İlk kez 1969'da Fransa'da yayınlandı ve kitapta bir ceza kolonisinden kaçış açıklandı. Anında çok satanlar hâline gelen bu kitap, 1970 basımı için Haziran P. Wilson ve Walter B. Michaels ve yazar Patrick O'Brian tarafından orijinal Fransızcadan İngilizceye çevrildi. Kısa süre sonra kitap aynı isimli bir Hollywood filmi için uyarlandı. Charrière, kitaptaki tüm olayların doğru olduğunu söyledi. Yayımlanmasından bu yana doğruluğu konusunda tartışmalar olmuştur.

Ayrıca bakınız

• Denizaşırı il
• Fransa Denizaşırı Bölgeler Topluluğu

Kaynakça

1. Christiane Taubira (28 Nisan 2009). "FICHE QUESTION". Questions National Assembly of France (Fransızca). 5 Nisan 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Kasım 2021. 
2. "Population by sex, annual rate of population increase, surface area and density" (PDF). United Nations. 2013. s. 5. 31 Temmuz 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 27 Kasım 2021. 
3. "French Guiana country profile". BBC News. 22 Ekim 2023. 11 Kasım 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Ekim 2023. 
4. INSEE. "Estimation de population par région, sexe et grande classe d'âge – Années 1975 à 2021" (Fransızca). 10 Mart 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Ocak 2021. 
5. "FAOSTAT - Land Use". Food and Agriculture Organization. 24 Şubat 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Aralık 2022. 
6. "French Guiana Forest Information and Data". 16 Aralık 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Aralık 2022. 
7. "Parc amazonien de Guyane, le plus vaste Parc national de France et de l'Union européenne". Guiana Amazonian Park. 4 Şubat 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Şubat 2019.