Bilkent Üniversitesi ya da resmî adıyla İhsan Doğramacı Bilkent Üniversitesi, Türkiye'nin başkenti Ankara'da yer alan vakıf üniversitesi. İhsan Doğramacı tarafından, İhsan Doğramacı Eğitim Vakfı, İhsan Doğramacı Sağlık Vakfı ve İhsan Doğramacı Bilim ve Araştırma Vakfı kararlarıyla 20 Ekim 1984'te, Türkiye'nin ilk vakıf üniversitesi olarak kurulmuştur.[11] Bilkent Üniversitesi, kuruluş amacını "eğitim kalitesi, bilimsel araştırma ve yayınları ile kültür ve sanat faaliyetleri açısından dünyanın önde gelen üniversiteleri arasında yer almak" olarak açıklamıştır.[1] Bu amaç doğrultusunda üniversiteye "Bilim Kenti"nin kısaltılmışı olan Bilkent adı verilmiştir.[11]
Üniversitenin kampüsü, Hacettepe Üniversitesinin Beytepe kampüsü ile Orta Doğu Teknik Üniversitesinin Ankara yerleşkesinin arasında bulunmaktadır. Ankara - Eskişehir yolunun 12. kilometresinde bulunan üniversite kampüsünde Merkez, Doğu ve Orta olmak üzere 3 kampüs bulunmaktadır.[11] Kampüs 5.000 dönümlük arazi üzerinde bulunmaktadır.[5]
Üniversite, THES - QS Dünya Üniversiteler Sıralaması araştırmasının 2016 yılı verilerine göre dünyanın en iyi 411 üniversitesi arasında gösterilmiştir.[12]Times Higher Education dünya üniversiteleri 2017 sıralamasında ise dünyanın en iyi 400 üniversitesi arasında gösterilmektedir.[13] Bu sıralamalara göre Türkiye'de 3, Asya genelinde ise 46'ncı konumdadır.[14]
Tıp alanındaki hedeflerine ulaşan İhsan Doğramacı, daima aklında yer edinen bir mükemmeliyet merkezi hayalini gerçekleştirmek adına kâr amacı gütmeyen bir vakıf üniversitesi kurmanın yollarını aramaya başladı. Doğramacı, Amerika'daki eğitimi sırasında gözlemlediği Harvard, Yale ve Columbia üniversiteleri gibi bir üniversite kurmayı amaçlıyordu.[15] Yine bir başka amacı kuracağı üniversitenin sadece Türkiye içinde kaliteli olması değil dünyanın en iyi on beş üniversitesi arasında gösterilmesini sağlamaktı. Üniversitesinin dünyanın dört bir yanından öğrenci çekmesini hedefliyordu.[15] Fakat o günün anayasası özel bir üniversitenin kurulmasına izin vermiyordu.
Kuruluşu
İhsan Doğramacı, hayalindeki kâr amacı gütmeyen bir vakıf üniversitesi fikrini gerçeğe dönüştürmek için gerekli olan araziyi araştırmaya 1960'larda başlamıştır. Yaptığı araştırmalar sonucunda Ankara'nın güneybatı bölgesinin, düşündüğü üniversite fikri için uygun olduğuna karar verdi. Arazinin uygunluğundaki ana etken arazinin yeraltı sularının bol olmasıydı. Kararını verdikten sonra meslektaşlarıyla birlikte orada bulunan köylülerle görüşmüş, üniversite kurma niyetini onlara anlatmış, uzun süren pazarlıklar yapmış ve sonucunda araziyi satın almıştır.[19]
Araziler satın alındıktan sonra sıra üniversiteye mali kaynak oluşturacak bir fabrika kurulmasına gelmişti. Bu fabrika günümüzdeki Tepe Şirketler Grubunun ilk mobilya fabrikasıydı. Fabrikanın kurulumu oldukça zorlu geçti. Çünkü fabrikanın makinelerinin yurt dışından gelmesi gerekiyordu fakat Türkiye'deki döviz kıtlığı, üretim tesislerinin kurulmasını imkânsız hâle getiriyordu. Buna karşın İhsan Doğramacı, yurt dışında bulunan döviz rezervlerini arkadaşlarının kullanımına açtı ve onları anlaşmaları yapmak üzere Almanya'ya yolladı. Yapılan pazarlıklarla makine alımları tamamlandı.[15]
12 Eylül Darbesi gerçekleştikten sonra yeni anayasa hazırlıkları başlamıştı. İhsan Doğramacı, yetkilileri ikna ederek anayasada özel üniversite kurulmasını sağlayan madde değişikliklerinin yapılmasını sağladı. Bu konuda çalışmalar devam ederken üniversitenin müstakbel arazisi üzerinde çevre düzenlemesi yapılıyordu. İlk yapılan binalar Bilkent Üniversitesi Kütüphanesi, lojmanlar ve mühendislik binası oldu.[1] Gerekli olanaklar sağlanıp düzenlemeler yapıldıktan sonra 1984 yılında Bilkent Üniversitesi resmî olarak kuruldu ve ilk öğrencilerini 1986 yılında kabul ederek eğitime başladı.[19]
Kuruluşundan günümüze
Üniversite 1986 yılında 386 öğrencisi ile eğitim öğretime başlamıştır.[1] İlk yıllarında her şey yolunda görünürken 1990 yılında, üniversite ilk mezunlarını verdiği dönemlerde Sosyaldemokrat Halkçı Parti, özel üniversiteye karşı çıkarak Anayasa Mahkemesine dava açtı. Dava sonucunda Anayasa Mahkemesi, Bilkent'in üniversite olarak değil bir yükseköğretim kurumu olarak anılmasına karar verdi.[20] Bu, öğrenciler için büyük bir problem oluşturuyordu. Çünkü diplomalarında "üniversite" yazmaması iş bulmalarını zorlaştırabilecekti. Bunun üzerine İhsan Doğramacı, 1992'de politikadan tanıdıklarıyla temasa geçerek Türkiye Büyük Millet Meclisinden, kurduğu okulun bir üniversite olduğuna dair bir kararın çıkmasını sağladı.[15]
Bilkent Üniversitesi, yasal konumunu resmî olarak almasından sonra fakülte ve bölüm sayısını arttırmıştır ve günümüzde 9 fakülte,[21] 2 yüksekokul[22] ve 3 meslek yüksekokulu[23] ile eğitim faaliyetlerini sürdürmektedir. Üniversitenin Kuzey Amerika'daki, Uzak Doğu'daki ve Avrupa'daki 250'nin üzerindeki üniversiteyle öğrenci değişim programı anlaşması vardır.[24] Yine yılda 500 civarında kuruluş, firma tanıtımı yapmak için üniversitede konferanslar düzenlemektedir. Üniversitenin kuruluşundan günümüze yetiştirdiği mezun sayısı 30.000'i aşmıştır.[5]Times Higher Education'ın 2015 yılında yayınladığı 50 yaş altı en iyi üniversiteleri sıralamasında İhsan Doğramacı Bilkent Üniversitesi 28. sırada yer almıştır.[25][26]
Üniversiteye kabul
Bilkent Üniversitesi her yıl yüz binlerce[27]lise son sınıf öğrencisi ve mezununun Türkiye'de örgün eğitim içerisinde bulunan 94 devlet, 45 vakıf üniversitesine girebilmek adına girdiği Yükseköğretim Kurumları Sınavı sonuçlarına göre önlisans ve lisans düzeyinde öğrenci kabul etmektedir. Bu sınavın birincilerinin birçoğu eğitim yaşamlarını Bilkent Üniversitesinde sürdürmeye karar vermiştir.[28][29][30][31] Bilkent Üniversitesi 2009 yılı kontenjanlarına göre önlisans düzeyinde 770,[32] lisans düzeyinde ise 2917[33] olmak üzere toplam 3687 öğrenci alacağını ilan etmiştir.
Bilkent Üniversitesine giren herkes, üniversitenin öğretim dilinin İngilizce olmasından dolayı, üniversite hayatının ilk eğitim döneminin başında İngilizce yeterlilik sınavına girmek zorundadır.[34] Üniversite tarafından yapılan İngilizcede yeterlilik sınavı PAE'den (Proficiency in Academic English)[35] "C" ve üzeri not alanlar bölümlerine geçmeye hak kazanırken, sınavda geçersiz not alan öğrenciler İngilizce hazırlık programına alınırlar. Yine üniversite belirli koşulları sağlaması koşuluyla üniversite dışındaki TOEFL ve türevi sınavlardan[36] alınan notlarla, öğrencilerin bölümlerine geçmesine olanak tanımaktadır.
Güzel Sanatlar, Müzik veya Tiyatro bölümlerine yerleşebilmek için YKS'ye ek olarak Bilkent Üniversitesince yapılan yetenek sınavlarına girmek gereklidir. ÖSYM tarafından başka bir eğitim programına yerleştirilmiş olmak, Bilkent Üniversitesinin yetenek sınavlarına girmeye engel değildir. Bu programlara kabul edilecek öğrenciler YKS puanlarına, yetenek sınavlarının sonuçlarına ve bölüm kontenjanlarına göre belirlenir.
Lisansüstü düzeyinde öğrenci kabulünde aranan bazı genel koşullar olmasına rağmen fakülte ve bölüm bazında değişiklik gösterebilmektedir.[37] Bununla birlikte lisansüstü düzeyde öğrenci alım işleriyle, üniversite bünyesinde bulunan enstitüler ilgilenir.[38]
Akademik profil
2011 yılında, üniversitede eğitime başlayan yaklaşık 2.400 lisans öğrencisinin %65'i tam veya yarı bursludur. Bu 2.400 öğrenciyle beraber Bilkent'te 905 tanesi yüksek lisans, 539 tanesi doktora düzeyinde olmak üzere 344 tanesini yabancı ülkelerden gelen öğrencilerin oluşturduğu toplam 13.100 öğrenci öğrenim görmektedir. Sahip olduğu öğrenci sayısı bakımından; vakıf üniversiteleri arasında Yeditepe Üniversitesinin ardından 2. sırada bulunmaktadır. Üniversitede erkek/kadın öğrenci oranı ön lisans düzeyinde 1.10, lisans düzeyinde 1.19, yüksek lisans düzeyinde 1.00 ve doktora düzeyinde 1.35 civarıdır.[7]
ÖSYS verilerine göre Bilkent Üniversitesini 2005 yılında ilk 500 içinden sayısal alanında 93, sözel alanında 80, eşit ağırlık alanında 86 kişi tercih etmiştir.[39] 2006 yılında değişen ÖSS sistemiyle yapılan sınav sonucunda ilk 100 içinden 54, ilk 500 içinden 148;[40] 2007 yılında ilk 100 içinden 54, ilk 500 içinden 150;[41] 2008 yılında ilk 100 içinden 49, ilk 500 içinden 120[42] ve 2009 yılında ilk 500 içinden 123[43] öğrenci Bilkentli olmayı tercih etmiştir. Üniversiteyi tercih eden öğrenciler ÖSS başarılarına göre çeşitli burs olanakları ile ödüllendirilir.[44]
Bilkent Üniversitesinde 9 fakülte, 3 meslek yüksekokulu ve 2 yüksekokula yayılmış[5] 38 lisans, 27 lisans üstü programının bulunmasıyla birlikte her yıl verilen ders sayısı 2.000'i aşmaktadır.[45] Üniversitede not sistemi harf sistemine göre işlemektedir.
Öğrencilerin mezuniyet sonrasındaki kariyer planlamalarına yardımcı olmaları adına, üniversite bünyesinde Kariyer Yönlendirme ve İşe Yerleştirme Merkezi (KAYİYEM) 1988 yılında[46] faaliyete geçmiştir. Bir üniversite bünyesinde bu amaçla kurulan ilk birim olan Kayiyem[3] yıl içinde Türkiye çapındaki şirketlerin üniversitede iş olanakları hakkında toplantılar düzenlemesine yardımcı olmakta ve üniversite öğrencileri ile sektör arasında bir köprü görevi görmektedir.
Bilkent Üniversitesi kurulduğu günden bugüne tersine bir beyin göçü başlatmış, özellikle yurt dışına gitmiş birçok Türk akademisyeni Türkiye'ye çekmeyi başarmıştır. Üniversitenin sahip olduğu 1000 civarındaki akademisyen kadrosunun yaklaşık üçte birini[5][47] 43 farklı ülkeden[48] gelen yabancı akademisyenler oluşturmaktadır. Yabancı akademisyen sayısı bakımından Bilkent, tüm Türk üniversiteleri arasında 1. konumdadır.[45] Bilkent Üniversitesi akademisyenleri, yurt içinde ve yurt dışında birçok ödüle layık görülmüştür. Yurt içinde 61 TÜBİTAK,[49] 31 TÜBA[50] olmak üzere birçok ödül ve burs alan Bilkent akademisyenleri, yurt dışında 10 Alexander von HumboldtBursu,[51] 1 Avrupa Birliği Descardes Ödülü[52] dâhil birçok ödül kazanmıştır.[53]
Bilkent Üniversitesi ve yurt dışındaki ofisleri ile kurulan video-konferans bağlantısı sayesinde yurt dışındaki kurumlarda görev yapan tanınmış akademisyen ve uzmanlar da binlerce kilometre öteden Bilkent öğrencilerine ders verebilmektedir. "New York on air" konferans salonunda, üniversitenin Empire State Binası'ndaki ofisi ile kurulan bağlantıyla New York'taki akademisyenlerden canlı ders dinlenebilmektedir.[54]
Kampüs
Ankara'nın Çankaya ilçesinde adını üniversiteden alan Bilkent semtinde kurulu olan üniversite, 5000 dönümlük bir araziyi kaplar. ODTÜ yerleşkesi ile Hacettepe Üniversitesi kampüsleri arasında bulunan Bilkent'e Eskişehir-Ankara yolunu kesen İhsan Doğramacı Bulvarı üzerinden ulaşılır. BOTAŞ, RTÜK, YÖK, ÖSYM gibi kurumların genel müdürlüklerinin, alışveriş merkezlerinin, plazaların, ilköğretim okulları ve liselerin bir caminin, bir otelin, iki teknoparkın, konut yapılarından oluşan sitelerin, pek çok kafe ve restoranın bulunduğu Bilkent semti üniversiteyi merkezine almış ormanların arasındaki bir banliyöye kurulmuş küçük bir uydu kent görünümündedir. Bu semtin merkezinde kurulu olan üniversitenin üzerinde bulunduğu, 3000 dönümü ağaçlandırılmış olan ve içinde bir de göl bulunduran bu 5000 dönümlük arazi vadilerle bölünmüştür. Bilkent Üniversitesi de vadilerle bölünmüş olan bu arazideki üç ayrı bölgeye üç ayrı kampüs hâlinde yerleşmiştir. Akademik birimlerin, lojman ve yurtların ve diğer tesislerin pek çoğunun bulunduğu Merkez Kampüs, merkez kampüsten yürüme mesafesi kadar uzakta bulunan ve akademisyen lojmanları ile Müzik ve Sahne Sanatları Fakültesi binasının bulunduğu Orta Kampüs ve orta kampüsten bir vadi ile ayrılan, hazırlık okulu, meslek yüksekokulları, Bilkent Uluslararası Laboratuvar Okulları (BUPS) ile pek çok lojman ve yurt binasının bulunduğu Doğu Kampüs olmak üzere sıralanan bu üç kampüs ile Bilkent Üniversitesi tüm birimlerini tek bir bölgede toplamış bir kampüs üniversitesidir. Bilkent kampüsü; geniş yeşil alanlara, konser salonu ve gösteri merkezlerine, sergi salonlarına, spor tesislerine, sağlık merkezlerine, sayıları 45'i bulan kafe ve restorana, bir teknoparka ev sahipliği yapar.
Kütüphane
Bilkent Üniversitesi Kütüphanesi üniversitenin 1986 yılında eğitime başlamasının ardından yerleştirildiği lojman binasından, 1987 yılında yapılan tadilatlarla genişletilen Uluslararası Çocuk Merkezi (ICC) binasına taşınmıştır. Bu binaya sonradan eklenen iki yeni bina ile birlikte, Merkez Kampüs Kütüphanesi toplam yaklaşık 13.500 m2lik bir alana sahip olmuştur.
İlk yıllarında kart katalog sistemi kullanan kütüphane, 1989 yılında, katalogları elektronik ortama aktarabilme ve ödünç alıp verme işlemlerini bilgisayar üzerinden düzenleyebilme amacı ile Bilkent Library and Information Services System (BLISS) modülünü uygulamaya koymuştur.
Kuruluşunda sadece kitap ve dergi bulunduran kütüphane, daha sonra koleksiyonunun genişlemesi ile birlikte elektronik kitap ve dergiler, müzik notaları, ses kayıtları, video kasetler, DVD, CD ve mikroformları da koleksiyonuna katmıştır. Kütüphane, kitap ve dergilerin bulunduğu koleksiyonlarının yanı sıra, Sanat Koleksiyonu, Halil İnalcık Koleksiyonu, Özel Koleksiyon, Multimedya Odası, Sanat Galerisi gibi farklı merkezleri barındırır.
Kütüphanenin bodrum katında bulunan Halil İnalcık Koleksiyonu, Bilkent Üniversitesi Tarih Bölümünün kurucusu Prof. Dr. Halil İnalcık tarafından üniversiteye bağışlanan birçoğu değerli kitaplardan oluşan koleksiyonu barındırırken, Hüseyin Cöntürk'ün üniversiteye bağışladığı kitaplığını da kapsayan Özel Koleksiyon'un kullanımı özel kurallara tabidir. Multimedya Odası, müzik dinleme kabinlerini ve video kaset, DVD, CD koleksiyonu ile bu koleksiyondaki filmlerin izlenebileceği kabin ve salonları bulundurduğu gibi geniş bir çalışma salonu da barındırır. Özel Koleksiyon gibi özel kullanım kurallarına tabi olan Sanat Koleksiyonu ise görsel sanatlar, mimari, heykel, çizim, fotoğraf ve plastik sanatlar gibi konularla ilgili kaynakların bulunduğu merkezdir.[55]
Kütüphanede bulunan Sanat Galerisi her yıl resim sergilerine, öğle arası söyleşilerine ve mini konserlere ev sahipliği yapar. Haftanın her günü kapıları açık olan galeride 2011 yılında çalışmaları sergilenen sanatçılar arasında Basri Erdem, Cevdet Kocaman, Dilşan Balkancı, İnci Çakmakçı ve Oktay Anılanmert sayılabilir. Politikadan müziğe, sinemadan matematiğe, hukuktan moleküler biyolojiye, nanoteknolojiden ekonomiye kadar çok geniş bir konu yelpazesinde hazırlanan gelenekleşmiş öğle arası etkinliklerinde ise bugüne değin Norman Stone, Tekin Akıllıoğlu, Talat Halman ve Halil İnalcık gibi pek çok önemli öğretim üyesi kısa süreli söyleşiler vermiştir. Yine öğle aralarında gerçekleşen mini konserlerde ise müzikle uğraşan akademisyenler, Müzik ve Sahne Sanatları Fakültesi öğrencileri, BSO üyeleri veya üniversiteye bu etkinlikler için konuk olan genç müzisyenler hazırladıkları kısa resital ve oda müziği konserlerini icra ederler.[56]
Bilkent Üniversitesi Kütüphanesi, üniversitenin belirttiği tarihlerde sadece üniversite öğrencilerine, çalışanlarına ve protokol kullanıcılarına açıktır. Bu tarihler genelde üniversitenin final sınavları haftasını kapsar.
İnternete Erişim ve Bilgisayar Merkezi
Kampüste internete erişim ve bilgi işlem teknolojilerinden sorumlu olan birim Bilkent Üniversitesi Bilgisayar Merkezidir (BCC). Kablosuz internet erişimini ve öğrenci yurtları ile akademisyen lojmanlarının internet bağlantılarını düzenleyen BCC ayrıca kampüste bulunan bilgisayar laboratuvarlarındaki bilgisayardan da sorumludur. Bunların yanı sıra BCC baskı alma merkezlerini ve yazıcıları, Öğrenci Akademik Bilgi ve Kayıt Sistemi'ni (STARS) ve Bilkent'in elektronik posta sistemini (Bilkent webmail) kontrol eder.
BCC'nin yurtlar bölgesi için kullandığı ağ olan Dorm-Net ile kampüs içindeki lojmanların internet erişimi için kullandığı ağ olan Loj-Net sayesinde yurtlarda kalan Bilkent öğrencileri ile lojmanlarda yaşayan öğretim üyeleri kişisel bilgisayarlarından lojmanlarında veya yurt odalarında internete erişim sağlayabilmektedirler. BCC'nin sağladığı kablosuz internet bağlantısı ile kampüsün birçok bölgesinden internete erişim sağlanabilmektedir. Ayrıca kampüsün belirli yerlerinde[57]eduroam sinyali mevcuttur.
Bunların yanı sıra, BCC'nin ağı BİLNET 'e bağlı toplam yaklaşık 2000 bilgisayar, kampüsteki bilgisayar laboratuvarlarında öğrenciler ve akademik personel tarafından kullanılabilmektedir. Hukuk Fakültesi ile aynı binayı paylaşan Bilgisayar Merkezinde (B Binası) bulunan bilgisayarlar yılın 365 günü ve 24 saat boyunca kullanıma açıktır.
Yurtlar ve Lojmanlar
Doğu Kampüs ve Merkez Kampüs'te bulunan toplam 20 ayrı yurt binasında yaklaşık 4000 öğrenci konaklamaktadır. Doğu Kampüs'te bulunan yurt binaları Merkez Kampüsü Orta Kampüs'ten ayıran vadi kenarında yer alırken, Merkez Kampüs'teki yurt yapıları akademik yapıların hemen güneyinde bulunan bir kompleks hâlindedir. Öğrencileri tek, çift, 3 veya 4 kişilik odalarda ağırlayan üniversite aynı zamanda bu komplekste spor tesisleri, kafeteryalar, konferans salonları, kuaför, otomobil ve bisiklet otoparkları ile televizyon, çalışma ve oyun odaları gibi ek imkânları da sunmakta; aynı zamanda öğrencilere posta, temizlik, ulaşım, sağlık hizmeti vermektedir.
Doğu Kampüs, Merkez Kampüs ve Orta Kampüs'te lojman bölgelerindeki toplam 63 blokta bulunan 770 daire, üniversitede görev yapan akademik personel ile yüksek lisans ve doktora öğrencileri tarafından kullanılmaktadır. Orta Kampüs ile Rektörlük konutunun da bulunduğu Merkez Kampüs lojman kompleksleri, iki kampüsü birbirinden ayıran vadinin yatağındaki Bilkent Göleti'nin kenarına kurulu iken, Doğu Kampüs lojman kompleksi kampüsün güney tarafında ve akademik yapıların hemen bitiminde başlar. Lojmanlar, mutfak eşyaları ve mobilya gibi konularla donanımlı dairelere sahip olmasının yanı sıra, kompleksi içinde tenis kortları gibi spor tesisleri, süpermarketi, restorantıyla, burada kalan akademisyenlerin ve lisans üstü öğrencilerin farklı gereksinimlerine cevap vermektedir.
Sağlık
Doğu Kampüs ve Merkez Kampüs'te birer tane bulunan sağlık merkezleri röntgen, EKG, ultrasonografi ve her türlü laboratuvar testi için donanımlı olmalarının yanı sıra, haftanın tüm günleri ve 24 saat boyunca bünyelerindeki 3 ambulans ile acil servis hizmeti verirler. Ücretsiz tetkik ve tanı hizmeti sağlayan bu merkezlerde muayene olan öğrencilerin reçete masraflarının %80'lik kısmını Bilkent Üniversitesi karşılar. İçlerinde birer eczanenin bulunduğu göz, diş, dermatoloji, psikiyatri, radyoloji ve ortopedi gibi birçok branşta toplam 12 uzman hekimin görev yaptığı sağlık merkezlerinin yanı sıra üniversitede bir de Psikolojik Danışma ve Gelişim Merkezi bulunur. Buradaki uzman psikolog ve psikolojik danışmanlar, bireysel ve toplu görüşmelerle yaptıkları terapilerin yanında, yıl boyu devam eden seminerlerle öğrencilere kişisel gelişimleri için yardımcı olur.[58]
Çevre ve Sürdürülebilirlik
Yaklaşık 5000 dönüm üzerine kurulu olan Bilkent Üniversitesi kampüsünün ağaçlandırılmış kısmı büyük ölçüde karasal iklime dayanıklı olan ağaçlardan seçilmiştir. Üniversitenin kuruluşundan önce çıplak arazilerden oluşan bölgeye uygun olan ağaçların, 1985 yılında yaptırılan analizlerle çam ve sedir ağaçları olduğunun belirlenmesiyle, kampüsün ağaçlandırma çalışmaları başlamıştır. Kampüsün üniversitenin ilgili birimlerince yapılan çalışmalarla geliştirilmekte olan ormanlarına her yıl Mezunlar Buluşması gibi etkinliklerde düzenlenen fidan dikme şenlikleriyle yeni ağaçlar eklenmektedir. Kumlu, kireçli ve geçirgen bir yapıya sahip olan kampüsteki ağaçların yazın sulanması önem kazandığından, bu işlem de üniversitenin birimlerince gerçekleştirilmektedir. Su tasarrufu sağlamak amacıyla damla sulama yöntemi ile sulanan Bilkent ormanlarında bu sulama tesislerinin uzunluğu toplam 350 km'nin üzerindedir.[59]
Her yıl kampüse dikilen yaklaşık 50.000 çiçek, 250 ağaç, 2.000 çalı ve 5.000 yer örtücü bitkinin üretiminin bir kısmı üniversite tarafından kampüste kurulan seralarda yapılmaktadır. Bu seralar aynı zamanda öğrenci ve akademisyenler tarafından organik tarım için kullanılabilmekte, belirlenen bir tutarı yıllık kira olarak ilgili birimlere ödeyen öğrenci veya akademisyenler bu seralarda kendileri için organik tarım yapabilmektedir. Üniversite kampüsünün çeşitli bölgelerine yerleştirilen geri dönüşüm kutuları ile cam, plastik, naylon vb. maddeler geri dönüşüm merkezlerine gönderilmektedir. İlgili birimlerin yürüttüğü bu programın haricinde, çeşitli öğrenci kulüpleri de çeşitli kampanyalarla[60] geri dönüşüm konusunda bilinci artırmaya özen göstermektedir.
Üniversitenin mal varlığı altındaki Bilkent Holding'e bağlı şirketlerin kampüse yakın bir bölgeye kurulmuş olan fabrikaları için enerji üreten doğal gaz çevrim santralinden elde edilen atık kızgın su 2007 yılında kurulan sistem ile üniversitenin akademik binaları, lojmanları ve yurtlarına iletilmektedir. Böylece ısınma ihtiyacının yaklaşık 2/3'ünü atık kızgın sudan karşılayan üniversite, aynı zamanda şirket fabrikalarından çıkan atık suyu da bu sistem ile arıtarak kampüsün yeşil alanlarını sulamak için damla sulama tesislerinde kullanmaktadır. Bu sistem sayesinde enerji ihtiyacının büyük bölümünü atık sudan karşılayan Bilkent, aynı zamanda yeşil alanlarını da arıtılmış atık suyla sularken Büyükşehir Belediyesi'nin şebekesinden neredeyse hiç su kullanmamakta, ısınma maliyetinde yılda yaklaşık 2 milyon liralık tutarda tasarruf sağlamakta, kampüs ve çevresindeki hava kalitesini artırmaktadır.[61]
Ulaşım
Üniversite ile Nizamiye, Bilkent Köprüsü (Ahmet Hamdi Akseki Camii'nin doğusu), ODTÜ Metro İstasyonu, Söğütözü Mahallesi, Otobüs Terminali, Bahçelievler Mahallesi ve Tunus Caddesi arasında saatte bir (genelde doğu kampüsten 25, merkez kampüsten 40 geçe kalkarak); Tren Garı ve Sıhhiye Mahallesi arasında ise genelde olacak şekilde ücretsiz otobüs ring seferi düzenlenmektedir. Bu ringler aynı zamanda doğu-merkez kampüsler arasında da ring vazifesi görmektedir.[62][63] Hafta içi belli saatlerde de özel olarak doğu-merkez ring hattı bulunur.[64] Ek olarak okulun giriş ve çıkış saatlerinde şehrin bazı mevkilerine öğrenci ve personel için servis hizmeti vardır.[65]
Ayrıca merkez kampüs içinden 175 ve 176, doğu kampüs yanından ise 110 ve 111 numaralı belediye otobüsü hatları geçmektedir.[66] Dolmuşlar da merkez kampüs içinde görülmektedir.
Son yıllarda kampüsler içinde kiralık elektrikli scooter ve bisiklet sayısında artış görülmektedir.
Spor
Üniversitede Merkez Kampüs'te bir tanesi yurtlar kompleksine diğeri ise akademik yapıların bulunduğu komplekse yerleştirilmiş olan 2, Doğu Kampüs'te ise 1 tane olmak üzere toplam 3 spor tesisi bulunur. Tenis kortları, halı sahalar, spor salonları, squash kortları gibi pek çok olanağın bulunduğu tesislerde fitness, aerobik, masa tenisi, basketbol, voleybol, futbol, squash, badminton, tenis, hentbol, frizbi, eskrim, buz hokeyi, aikido, tekvando, Amerikan futbolu gibi pek çok dalda spor kursları verilmektedir.[67] Spor Merkezi, üniversite öğrencilerinin kurduğu spor takımlarını desteklemekte ve organize etmekte, bu takımların antrenörlüklerini spor merkezi personeli üstlenmektedir. Aynı zamanda, badminton, futbol, squash gibi pek çok spor dalında organize edilen Rektörlük Kupası ve belli başlı birçok üniversitenin spor takımlarını yolladığı üniversiteler arası bir spor şenliği olan Angora Kupası spor merkezinin düzenlediği gelenekleşmiş turnuvalardandır. Ayrıca merkez, Spor Yaşamdır şenlikleri ve kredili spor dersleri ile düzenlenen etkinliklerine katılımı teşvik etmektedir. Spor Yaşamdır şenlikleri arasında, Bilkent Göleti'nden orman boyunca 3,5 km'lik bir parkurda gerçekleşen, öğrencilerin yanı sıra akademik ve idari personel ile ailelerinin katıldığı, 15 yaşından 60 yaş ve daha yukarısına kadar çok geniş bir yaş aralığından katılımcının koştuğu Bahar Koşusu göze çarpan spor etkinliklerindendir.[67]
Üniversitenin Müzik ve Sahne Sanatları Fakültesi bünyesinde 1993 yılında Türkiye'nin ilk özel, akademik ve uluslararası orkestrası olarak kurulan Bilkent Senfoni Orkestrası, birçoğu fakültede öğretim üyesi olarak görev yapan 12 farklı ülkeden 100 kadar müzisyenle birlikte kampüs içinde inşa edilen Bilkent Konser Salonu 'nda, ODEON gösteri merkezinde ve ayrıca Türkiye'dekilerin yanı sıra, Japonya, Almanya, İtalya gibi birçok ülkede düzenlenen festivallerde de yılda yaklaşık 80 konser vermektedir. 2011 yılında Andante Klasik Müzik Ödülleri etkinliğinde Türkiye'nin en iyi orkestrası ödülünü almıştır.[5][68]
Tiyatro Bölümü öğrencileri her yıl hazırladıkları oyunları kampüs içinde yer alan yaklaşık 170 kişilik arena tiyatro şeklinde düzenlenen tiyatro salonunda sahnelemekte ve ayrıca Dünya Tiyatro Günü'nü, kampüs boyunca dolaşarak Antik Yunan tragedyalarını canlandırdıkları şenliklerle kutlamaktadırlar.
Üniversite öğrencilerinin oyları ile seçilen temsilcilerden oluşan Öğrenci Konseyi her yıl Mayfest, Rockfest ve Sinefest gibi büyük çapta festivallerle ilgilenirken, sayıları 100'ü aşkın öğrenci kulübü yıl boyunca çok çeşitli etkinlikler düzenlemektedir. Teoman, Sıla, Demir Demirkan ve Sertab Erener 2011 yılında düzenlenen festivallerde üniversiteye konser vermeye gelen şarkıcılar arasındadır. Konserler, Müzik ve Sahne Sanatları ile İktisadi, İdari ve Sosyal Bilimler Fakülteleri arasında bulunan çim alanda ve ODEON'da gerçekleştirilmektedir.[69]
1999'dan bu yana Toplumsal Duyarlılık Projeleri kapsamında; Demiryolu Hattı Destek Projesi, Sokak Lambası Projesi, Güneş Köyden Doğuyor gibi özgün projelere imza atan gönüllü Bilkent öğrencileri Türkiye'nin çeşitli bölgelerinde yaşayan ihtiyaç sahibi çocuklara ve yaşlılara destek olmakta, yardım ve eğitim kampanyaları düzenlemektedir.
96.6 frekansında yayın yapan Radyo Bilkent, gönüllü Bilkent öğrencilerinden oluşan çalışanları ile müzik, kültür, sanat ve yarışma temalı programlar hazırlamakta, Dikmen'de bulunan vericisi ile tüm Ankara'dan dinlenebilmektedir. Kuruluşunun yıl dönümlerinde hazırladığı Kırmızı Alarm Partisi adı altındaki açık hava partileri, kampüsün klasikleşmiş etkinliklerindendir.[70]
Diğer olanaklar
Kampüste; bir süpermarket, büfeler, farklı bölgelerine serpiştirilmiş olan ve bir kısmı sınav dönemleri günün 24 saati boyunca açık kalan ve sayıları 45'e yakın tabldot ve alakartrestoran ile kafeterya, pek çok kırtasiye, bir postane, ağırlıklı olarak işlenen dersler için şart koşulan Türkçe veya yabancı dillerde yazılmış ders kitaplarının bulunabileceği bir kitabevi, her yıl düzenli olarak çeşitli temalardaki sergilere ev sahipliği yapan pek çok sergi salonu bulunur.
Bilkent Cyberpark, Teknoloji Geliştirme Bölgeleri Kanunu çerçevesinde oluşturulan teknoparkların Türkiye'deki öncülerindendir. Ankara Teknoloji Geliştirme Bölgesi adı altında Sanayi ve Ticaret Bakanlığına 2002 yılında teknopark kurmak için başvuran Cyberpark böylece Türkiye'de bu başvuruyu yapan ilk teknoloji geliştirme bölgesi olmuştur. Bilkent Üniversitesi Merkez Kampüsünün kuzeyine kurulan ve 2003 yılında ilk binası kullanıma giren Cyberpark'ta 2010 başı itibarıyla 190'a yakın firmanın ofisi bulunmakta, 2500'e yakın personel görev yapmaktadır.
Akademik Birimler
Bilkent Üniversitesinde 34 lisans programını kapsayan 9 fakülte, 13 lisans ve önlisans programını kapsayan 2 yüksekokul, 10 akademik birim ve 6 enstitü bulunur.[71]
Fakültenin tek bölümü İşletme Bölümüdür. AACSB (Association to Advance Collegiate Schools of Business) akreditasyonuna Türkiye'de sahip olan tek işletme bölümüdür.[kaynak belirtilmeli] Bölümde İngilizce eğitim verilmektedir. Fakülte, MBA programı ile M.S., EMBA (Executive Master of Business Administration) ve Ph.D. dereceleri vermektedir.
İktisadi, İdari ve Sosyal Bilimler Fakültesi
İktisat Bölümü
Uluslararası İlişkiler Bölümü
Siyaset Bilimi ve Kamu Yönetimi Bölümü
Psikoloji Bölümü
Tarih Bölümü
Mühendislik Fakültesi
Bilkent Üniversitesi bünyesinde kurulan ilk fakültelerden biri olan Mühendislik Fakültesi; makine mühendisliği, bilgisayar mühendisliği, endüstri mühendisliği ve elektrik ve elektronik mühendisliği bölümlerini içerir. Dekanlığını Ezhan Karaşan'ın yürüttüğü Fakülte, her yıl 575 lisans öğrencisinin yanında, makine, endüstri, bilgisayar ile elektrik ve elektronik mühendisliği alanlarında lisansüstü (M.S., Ph.D.) düzeyde öğrenci de kabul eder.
Fakültenin lisans öğrencileri eğitimlerinin ilk yıllarda bölümleri fark etmeksizin matematik, bilgisayar bilimi, fizik ve kimya gibi ortak dersler alırken, ilerleyen yıllarda bölümlerine özgü derslerin yoğunluğu programda baskın olan kısmı oluşturur. Mühendislik disiplinine yönelik bu programın yanında öğrencilere felsefe, edebiyat ve tarih gibi alanlarda temel bir birikim oluşturma amacıyla, beşerî bilimler ve sosyal bilimlere yönelik dersler de şart koşulur.
Psikoloji, fizik, kimya, moleküler biyoloji gibi alanlarla ortak projelerde yer alarak, disiplinlerarası çalışmalar yapan Fakültenin üniversite bünyesinde yer aldığı projeler arasında BilUzay (Bilkent Üniversitesi Uzay Teknolojileri Araştırma Merkezi), UNAM (Ulusal Nanoteknoloji Araştırma Merkezi), Nanotam (Nanoteknoloji Araştırma Merkezi) ve UMRAM (Ulusal Manyetik Rezonans Araştırma Merkezi) sayılabilir.
Açılımı Bilkent University Preparatory School (Bilkent Üniversitesi Hazırlık Okulu) olan BUPS Türkiye'de hem İngilizce hem Türkçe eğitim veren ilk ve tek uluslararası okuldur. Bölüm 1988 yılında açılmıştır. Bölüm başkanlığını Julie Mathews-Aydınlı yapmaktadır.
Bölümde iki tam, iki yarı zamanlı olmak üzere dört akademisyen görev yapmaktadır.
BUPS 1993 yılının Mart ayında Ali Doğramacı tarafından kurulmuş, aynı yılın Eylül ayında eğitim vermeye başlamıştır. İlk eğitim ve öğretim yılına 43 öğrenciyle başlayan okul, ortaokulla birlikte yanında 32 anaokulu öğrencisi gelmiştir. Sonraki yıl sekizinci sınıf öğrencileri için IGCSE (International General Certificate of Secondary Education) eğitimi başlamıştır. Öğrenciler sekizinci sınıfta sonraki iki yıl için ders seçimlerini yaparlar. Matematik, Fen Bilgisi, Türkçe Edebiyat, İngilizce Edebiyat dersleri zorunludur. Seçim olarak öğrenciler Müzik ve Drama arasından, Uluslararası Tarih ve Uluslararası Coğrafya arasından ve Fransızca, Almanca ve İspanyolca olmak üzere üç yabancı dil arasından istedikleri dersi seçerler. Bunun yanı sıra yabancı dil yerine Bilgisayar veya Sanat dersi arasından da seçim yapılabilmektedir. Bu, öğrencilerin İngiltere'deki üniversite eğitimlerinde önemli olan IGCSE puanlarını onlara kazandırmaktadır. Sekizinci sınıftan onuncu sınıfa kadar süren IGCSE eğitimden sonra iki yıllık IB (International Baccalaureate) eğitimi başlar ve bu da on ikinci sınıfın bitmesi ile sona erer. Bu, öğrencilerin IB diploması almasını sağlar ve bu da ileriki üniversite yaşamlarında önemli rol oynar.
BUPS, 93, 94, 97, spor ve PE annex olmak üzere beş ana binadan oluşur. Kuruluş yıllarının adını alan binalar, ilkokul, ortaokul ve lise öğrencileri için sınıflardan oluşur. 97 binası aynı zamanda konser binasını da barındırır. Bunun yanı sıra anaokulu binası 94 binasının üstünde yer alır ancak geri kalan binalar ile tam olarak bağlı değildir.
Okul, yabancı dil eğitimi ile birlikte müzik, sanata son derece önem verir. İlkokul beşinci sınıftan itibaren bütün öğrencilerin bir enstrüman çalması zorunluluğu vardır. Okulda kıyafetle ilgili herhangi bir zorunluluk uygulanmamaktadır.
Son yıllarda oldukça "kolaylaştırılmış" olan giriş sınavları mayıs ve ağustos aylarında uygulanmakta olup önceki senelerde yapılan giriş sınavında enstrüman çalma veya nota okuyabilme zorunluluğu kaldırılmıştır. Sağlanan bu kolaylıklar okulun nüfusunu her sene arttırmanın yanı sıra, öğrenci profilini de değiştirmiştir.
BUPS'ın adı bir sonraki eğitim yılı başladığında BLIS (Bilkent Laboratory International School) olarak değiştirilecektir. Bu değişimin bir etkisi de artık BIS ve BUPS öğrencilerinin bir arada okuyabilmesini sağlayacaktır. Eskiden Millî Eğitim Bakanlığının izin vermemesi nedeni ile BIS ile BUPS öğrencileri ayrı sınıflarda okuyorlardı. Adı değiştikten sonra bu sorun da ortadan kalkacaktır.
Program ve Birimler
Bilkent, öğrencilerin farklı alanlardaki akademik gelişimlerinin desteklenmesi için fakülte ve yüksekokulların sundukları program ve ders seçenekleri haricinde sayıları 10'u bulan çeşitli birimlerde çok çeşitli konularda programlar sunar. Farsça, Almanca, Fransızca, İtalyanca, İspanyolca, Arapça, Çince, Rusça ve Japonca gibi pek çok dilde kurslar açan, Yabancı Diller Koordinatörlüğü ile edebiyat, felsefe ve tarih gibi disiplinleri sentezleyerek öğrenciye insani ve sosyal bilimler hakkında temel bir bilgi birikimi sağlayan dersler sunan Kültürler, Uygarlıklar ve Fikirler Programı bu program ve birimlerden birkaçıdır.[73]
Üniversitede görev yapan öğretim üyelerinin yürüttükleri araştırmalar TÜBİTAK, Avrupa Birliği ve çeşitli kuruluşlar tarafından 2005-2011 yılları arasında toplam 260 milyon TL tutarında bir bütçeyle desteklenmiştir. BİLCEM, UNAM, NANOTAM, UMRAM, BİLGEN ve BİL-UZAY önemli araştırma merkezlerinden birkaçıdır.
Ulusal Manyetik Rezonans Araştırma Merkezi (UMRAM)
Direktör: Prof. Dr. Adnan Akay
Öğrenci oluşumları
Bilkent Üniversitesinde her iki yılda bir yapılan öğrenci seçimleri ile her bölüm, öğrenci temsilcisi olmak için aday olan öğrencilerden birini seçerek Öğrenci Konseyi'ne temsilci olarak gönderir. Bölümlerden temsilci olarak seçilen öğrenciler, kendi içlerinden seçecekleri konsey başkanı, başkan yardımcıları ve genel sekreter ile bir divan oluşturarak örgütlenirler. Sayısı 100'ü aşkın öğrenci kulüplerinden, yapılacak festivallerden ve ortaya çıkan eksikliklerin üniversitenin yetkili birimlerine bildirilmesinden sorumlu olan Öğrenci Konseyi ayrıca Üniversite Senatosu'nda öğrencileri temsil eder.
1995 yılında yayın hayatına başlamıştır. Radyo Bilkent, Bilkent Holding'e bağlı Bilkent Radyo Televizyon ve Yayıncılık AŞ'ye bağlı bir şirkettir. Frekansı 96.6'dır. Radyo Bilkent, yayınlarını hâlen karasal vericiler üzerinden yapmakta, 3 kW vericiye sahip olup vericisi Dikmen mevkiinde bulunmaktadır, aynı zamanda internet sayesinde tüm dünyadan da dinlenebilmekte. Çalışanlarının tamamı Bilkent Üniversitesi öğrencilerinden oluşan gönüllü üyelerdir. Halkla İlişkiler ve Yayın olmak üzere iki departmana sahiptir. Günün 24 saati yayın yapılmakta ve eğitim dönemleri içerisinde "Özel Program" adı altında sunucu DJ'lerin belirlediği ve yönetim tarafından da onaylanan belli tarza yönelik programlar (müzik, kültür, sanat, yarışma, Türkçe içerikli program vs.) yayımlanmakta ve bu programlarda dinleyicilere birçok promosyon dağıtılmaktadır.
.jpg)
.jpg)
