Özel kuvvetler ya da özel harekât kuvvetleri, düşmanın güvenlik güçlerine ve silahlı birliklerine keşif harekâtı, gözetleme, düşman birliklerinin durumu, sayısı gibi özel taktik beceri gerektiren görevleri üstlenen; çok yönlü ve çevik bir silahlı birliktir. Özel operasyonlar ve karşı saldırı yapmak için eğitilirler.[1][2]
Daha güçlü ve kesin sonuç için düzensiz (gayri nizami) yapılandırılmışlardır. Gayri nizami harp (düzensiz savaş) becerisi ve gerilla taktiklerini son derece iyi bilen ve uygulayabilen birliklerdir. Kuvvetler asimetrik ve karışık bir harekât planı çerçevesinde bağımsız olarak hareket ederler.[3]
Diğer yetenekler arasında koruma; muharebe dalışı / muharebe yüzme, denizde biniş ve amfibi görevleri içeren su bazlı operasyonlar, hava kuvvetleri operasyonlarına destek bulunur.
Tarih
Kayıtlara geçmiş ilk özel kuvvet İngiliz SAS ve SBS'dir.SAS ve SBS Churchill'in "düşman hattında veya topraklarında görevini yerine getirebilecek özel eğitimli askerler" talimatıyla kurulmuşlardır.
Günümüzde dengelerin oturması ile özel kuvvetler daha çok terörle mücadele olaylarına yönelmişlerdir. Aynı zamanda Soğuk Savaş sonrası değişen savaş konjonktürü ve tehdit algısıyla azalan topyekun savaşlar yerlerini asimetrik muharebeye bırakmıştır. Böylesi çatışmalarda ülkeler, yetişmiş nitelikli personeli ve gelişmiş teknoloji ürünleriyle çıkarlarını korumayı amaçlar hale gelmiştir.