มุขนายกเกียรตินาม

มุขนายก ยาโกเบ แจง เกิดสว่าง มุขนายกเกียรตินามแห่ง Barcusus และประมุขมิสซังจันทบุรี เป็นคนไทยคนแรกที่ได้รับแต่งตั้งเป็นมุขนายกเกียรตินาม

มุขนายกเกียรตินาม (อังกฤษ: Titular bishop) หรือทับศัพท์ว่าทิทิวลาร์บิชอป ชาวไทยคาทอลิกเรียกว่าพระสังฆราชเกียรตินาม^[1] คือบาทหลวงที่ได้รับแต่งตั้งจากพระสันตะปาปาให้เป็นมุขนายก แต่ไม่มีมุขมณฑลปกครองเพราะมุขมณฑลที่ได้รับดูแลนั้นไม่มีอยู่แล้วในปัจจุบัน^[2] การตั้งให้เป็นมุขนายกจึงเป็นการดำรงตำแหน่งไว้เป็นเกียรติในการทำงาน นอกจากนี้มุขนายกเกียรตินามยังใช้หมายถึงมุขนายกอื่น ๆ ที่ไม่ใช่มุขนายกประจำมุขมณฑลด้วย^[3]

ความเป็นมา

ในอดีตมีหลายเมืองรอบทะเลเมดิเตอร์เรเนียนที่ประชาชนนับถือคริสต์ศาสนาโดยมีมุขนายกเป็นผู้นำทางศาสนา ต่อมาอาณาจักรอิสลามได้ขยายตัวเข้ามายึดครองพื้นที่เหล่านั้น ทำให้บรรดามุขนายกถูกขับออกจากมุขมณฑลของตน หลายท่านย้ายไปช่วยงานมุขนายกประจำมุขมณฑลอื่นโดยหวังว่าวันข้างหน้าอาจจะได้กลับไปประจำที่มุขมณฑลเดิมของตน แม้มุขนายกเหล่านั้นจะไม่มีมุขมณฑลในความรับผิดชอบแล้ว แต่ก็ยังดำรงตำแหน่งมุขนายกอยู่จนตลอดชีวิต สมเด็จพระสันตะปาปาลีโอที่ 10 จึงรักษานามมุขมณฑลต่าง ๆ ไว้ โดยการแต่งตั้งมุขนายกประจำมุขมณฑลนั้นสืบต่อมา (แม้ว่าตัวมุขมณฑลนั้นจะไม่มีอยู่แล้วก็ตาม)^[4]

บาทหลวงที่ถือว่าเป็นมุขนายกเกียรตินามมีดังต่อไปนี้^[4]

• บาทหลวงที่ดำรงตำแหน่งประมุขมิสซัง (apostolic vicar)
• บาทหลวงที่ดำรงตำแหน่งมุขนายกผู้ช่วย (auxiliary bishop)
• บาทหลวงที่ดำรงตำแหน่งมุขนายกรอง (coadjutor bishop)
• เอกอัครสมณทูต (nuncio) คือเอกอัครราชทูตของสันตะสำนักที่ถูกส่งไปประจำยังประเทศต่าง ๆ
• บาทหลวงที่มีตำแหน่งการบริหารในสันตะสำนักซึ่งเป็นองค์การบริหารส่วนกลางของคริสตจักรคาทอลิก

มุขนายกเกียรตินามในประเทศไทย

ในช่วงที่คริสตจักรโรมันคาทอลิกในประเทศไทยยังอยู่ในยุคมิสซัง มีประมุขมิสซังสยามหลายท่านได้ดำรงตำแหน่งเป็นมุขนายกเกียรตินาม เช่น มุขนายก ฌ็อง-บาติสต์ ปาลกัว เป็นมุขนายกเกียรตินามแห่งมาลลอส (Mallos)^[5] ในช่วงแรกนั้นชาวคาทอลิกในไทยยังมีน้อย ประมุขมิสซังซึ่งเป็นมุขนายกเกียรตินามทั้งหมดจึงเป็นมิชชันนารีชาวตะวันตก ต่อมาจึงเริ่มมีการแต่งตั้งบาทหลวงชาวไทยขึ้นเป็นประมุขมิสซังและรับตำแหน่งมุขนายกเกียรตินาม โดยมีมุขนายก แจง เกิดสว่าง เป็นมุขนายกเกียรตินามคนแรกที่เป็นคนไทย มุขนายกเกียรตินามชาวไทยทั้งหมด มีลำดับดังนี้

ลำดับ	รายนาม	ประมุขมิสซัง	มุขนายกเกียรตินาม	ได้รับแต่งตั้ง
1	มุขนายก ยาโกเบ แจง เกิดสว่าง	จันทบุรี	Barcusus	11 พฤษภาคม ค.ศ. 1944
2	มุขนายก ฟรังซิสเซเวียร์ สงวน สุวรรณศรี	จันทบุรี	Oenoanda Urci	8 มกราคม ค.ศ. 1953 3 เมษายน ค.ศ. 1970
3	มุขนายก มีคาแอล มงคล ประคองจิต	ท่าแร่-หนองแสง	Blaundus	7 พฤษภาคม ค.ศ. 1953
4	มุขนายก มีคาแอล เกี้ยน เสมอพิทักษ์	ท่าแร่-หนองแสง	Octaba	15 กุมภาพันธ์ ค.ศ. 1959
5	มุขนายก ยอแซฟ ยวง นิตโย	กรุงเทพฯ	Obba	3 กันยายน ค.ศ. 1963

เมื่อมิสซังต่าง ๆ ในประเทศไทยถูกยกสถานะขึ้นเป็นมุขมณฑลแล้ว ก็ไม่มีบาทหลวงไทยคนใดได้รับตำแหน่งมุขนายกเกียรตินามอีก

ดูเพิ่ม

• มุขนายก
• เขตผู้แทนพระสันตะปาปา
• มุขมณฑล

อ้างอิง

1. บัญญัติศัพท์, สำนักมิสซังกรุงเทพฯ, หน้า 7
2. Auxiliary Bishop. Catholic Encyclopedia. เรียกข้อมูลวันที่ 24 ก.พ. พ.ศ. 2554.
3. ประมวลกฎหมายพระศาสนจักร บรรพ ๒ ประชากรของพระเจ้า, กรุงเทพฯ: แผนกคำสอน เขตมิสซังกรุงเทพฯ, 2543, หน้า 100
4. สุรชัย ชุ่มศรีพันธุ์, บาทหลวง, 50 คำถามเกี่ยวกับศาสนาคริสต์คาทอลิก", กรุงเทพฯ: แผนกคริสตศาสนธรรม เขตมิสซัง, 2551, หน้า 125-8
5. มุขนายก ฌ็อง-บาติสต์ ปาลกัว เก็บถาวร 2009-11-08 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน. หอจดหมายเหตุ เขตมิสซังกรุงเทพฯ. เรียกข้อมูลวันที่ 24 ก.พ. พ.ศ. 2554.