พระวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้ามาลิศเสาวรส

พระวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้ามาลิศเสาวรส
พระวรวงศ์เธอ ชั้น 4 พระองค์เจ้าชั้นตรี
ประสูติ	18 ธันวาคม พ.ศ. 2426
สิ้นพระชนม์	23 พฤศจิกายน พ.ศ. 2514 (87 ปี)
ราชสกุล	จักรพันธุ์
ราชวงศ์	จักรี
พระบิดา	สมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ เจ้าฟ้าจาตุรนต์รัศมี กรมพระจักรพรรดิพงษ์
พระมารดา	หม่อมพลัด จักรพันธุ์ ณ อยุธยา

พระวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้ามาลิศเสาวรส (18 ธันวาคม พ.ศ. 2426 — 23 พฤศจิกายน พ.ศ. 2514) เป็นพระธิดาในสมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ เจ้าฟ้าจาตุรนต์รัศมี กรมพระจักรพรรดิพงษ์ ประสูติแต่หม่อมพลัด จักรพันธุ์ ณ อยุธยา

พระประวัติ

พระวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้ามาลิศเสาวรส เป็นพระธิดาในสมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ เจ้าฟ้าจาตุรนต์รัศมี กรมพระจักรพรรดิพงษ์ ประสูติแต่หม่อมพลัด จักรพันธุ์ ณ อยุธยา มีพระยศเมื่อประสูติเป็น หม่อมเจ้า ภายหลังได้รับการสถาปนาเป็น พระวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้า ด้วยเหตุนี้ชาววังจึงเรียกท่านว่า "ท่านพระองค์หญิง"^[1] ส่วนผู้ที่อยู่ในสายราชสกุลศิริวงศ์ โปรดให้เรียกพระองค์ว่า "พี่ท่าน"^[2]

หลังการเปลี่ยนแปลงการปกครอง พ.ศ. 2475 พระวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้ามาลิศเสาวรสเสด็จไปปฏิบัติธรรมที่วัดเขาบางทราย จังหวัดชลบุรี พร้อมด้วยหม่อมราชวงศ์จินต์ ลดาวัลย์ โดยได้ปลูกพระตำหนักมนารมย์ขึ้นเพื่ออาศัยปฏิบัติธรรม ซึ่งก่อนหน้านี้มีเจ้านายและนางในหลายท่านเข้าไปพำนักปฏิบัติธรรม ได้แก่ เจ้าจอมหม่อมราชวงศ์สดับ ในรัชกาลที่ 5 หม่อมช้อย ลดาวัลย์ ณ อยุธยา เจ้าจอมหม่อมราชวงศ์เฉียด ในรัชกาลที่ 5 เจ้าจอมหม่อมราชวงศ์หญิง ในรัชกาลที่ 5 หลังจากนั้นก็มีหม่อมราชวงศ์ลดา ยุคล ไปสร้างเรือนสมสุขวัลย์ และพระเจ้าบรมวงศ์เธอ พระองค์เจ้าวาปีบุษบากร เข้าไปสร้างพระตำหนักชั่วคราวเพื่อปฏิบัติธรรมภายในวัดเช่นกัน^[3]

พระวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้ามาลิศเสาวรส สิ้นพระชนม์เมื่อวันที่ 23 พฤศจิกายน พ.ศ. 2514 สิริพระชันษา 87 ปี นับเป็นพระบุตรใน สมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ เจ้าฟ้าจาตุรนต์รัศมี กรมพระจักรพรรดิพงษ์ ที่ดำรงพระชนม์เป็นพระองค์สุดท้าย

พระอิสริยยศ

• หม่อมเจ้ามาลิศเสาวรส จักรพันธุ์
• พระวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้ามาลิศเสาวรส

เครื่องราชอิสริยาภรณ์

• พ.ศ. 2472 – เครื่องราชอิสริยาภรณ์จุลจอมเกล้า ชั้นที่ 2 ทุติยจุลจอมเกล้า (ท.จ.) (ฝ่ายใน)^[4]

พงศาวลี

พงศาวลีของพระวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้ามาลิศเสาวรส

16. พระบาทสมเด็จพระพุทธยอดฟ้าจุฬาโลกมหาราช               8. พระบาทสมเด็จพระพุทธเลิศหล้านภาลัย                       17. สมเด็จพระอมรินทราบรมราชินี               4. พระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว                             18. เงิน แซ่ตัน               9. สมเด็จพระศรีสุริเยนทราบรมราชินี                       19. สมเด็จพระเจ้าพี่นางเธอ เจ้าฟ้ากรมพระศรีสุดารักษ์               2. สมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ เจ้าฟ้าจาตุรนต์รัศมี กรมพระจักรพรรดิพงษ์                                   20. พระบาทสมเด็จพระนั่งเกล้าเจ้าอยู่หัว               10. สมเด็จพระบรมราชมาตามหัยกาเธอ กรมหมื่นมาตยาพิทักษ์                       21. เจ้าจอมมารดาทรัพย์ ในรัชกาลที่ 3​               5. สมเด็จพระเทพศิรินทราบรมราชินี                             22. บุศย์               11. หม่อมน้อย ศิริวงศ์ ณ อยุธยา                       23. แจ่ม               1. พระวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้ามาลิศเสาวรส                                         3. หม่อมพลัด จักรพันธุ์ ณ อยุธยา

อ้างอิง

1. จุลลดา ภักดีภูมินทร์. เลาะวัง. กรุงเทพฯ : โชคชัยเทเวศร์, 2535, หน้า 328
2. จุลลดา ภักดีภูมินทร์. เลาะวัง. กรุงเทพฯ : โชคชัยเทเวศร์, 2535, หน้า 327
3. สดับ ในรัชกาลที่ 5, เจ้าจอมหม่อมราชวงศ์. ศรุตานุสรณ์. กรุงเทพฯ : อมรินทร์การพิมพ์, 2526, หน้า 11-12
4. http://www.ratchakitcha.soc.go.th/DATA/PDF/2472/D/2929.PDF

• สมเด็จพระเจ้าพี่นางเธอ เจ้าฟ้ากัลยาณิวัฒนา กรมหลวงนราธิวาสราชนครินทร์. มหามกุฎราชสันตติวงศ์ พระนามพระราชโอรสธิดา พระราชนัดดา. กรุงเทพ : อมรินทร์พริ้นติ้ง, พ.ศ. 2547. หน้า หน้าที่. ISBN 974-272-911-5
• พีระเดช อนุพงษ์ จักรพันธุ์, ม.ร.ว.. ๑๕๐ ปี สมเด็จเจ้าฟ้าจาตุรนต์รัศมีฯ กรมพระจักรพรรดิพงษ์. กรุงเทพฯ : กระทรวงการคลัง, 2548. 278 หน้า.