ทวีปแอนตาร์กติกา

แอนตาร์กติกา
Antarctica
พื้นที่14,107,637 ตร.กม. (อันดับที่ 5)
โดย 280,000 ตร.กม. ปราศจากน้ำแข็ง
ประชากร≈135 คน (ถาวร)
≈5,000 (ชั่วคราว)
(อันดับที่ 7)
เดมะนิมชาวแอนตาร์กติกา (Antarctican)
ประเทศ—
เขตเวลาดูที่ เวลาในทวีปแอนตาร์กติกา
โดเมนระดับบนสุด.aq
เมืองใหญ่—
ภาพถ่ายดาวเทียมของทวีปแอนตาร์กติกา

แอนตาร์กติกา (อังกฤษ: Antarctica /æntˈɑːrktɪkə/ⓘ) เป็นทวีปที่อยู่ใต้สุดของโลก ตั้งอยู่ในภูมิภาคแอนตาร์กติกในซีกโลกใต้และเป็นที่ตั้งขั้วโลกใต้ทางภูมิศาสตร์ เกือบทั้งหมดอยู่ในวงกลมแอนตาร์กติกและล้อมรอบด้วยมหาสมุทรใต้ มีพื้นที่ประมาณ 14 ล้านตารางกิโลเมตร (5,500,000 ตารางไมล์) เป็นทวีปที่มีขนาดใหญ่เป็นอันดับ 5 ของโลก โดยใหญ่กว่าพื้นที่ของทวีปยุโรปประมาณ 40% และใหญ่กว่าทวีปออสเตรเลียถึง 2 เท่า พื้นที่ 98% ของทวีปปกคลุมด้วยน้ำแข็งหนาเฉลี่ย 1.9 กิโลเมตร[1] ซึ่งครอบคลุมพื้นที่ทั้งหมดเว้นแต่ส่วนเหนือสุดของคาบสมุทรแอนตาร์กติก

โดยค่าเฉลี่ยแล้วแอนตาร์กติกาเป็นทวีปที่หนาวที่สุด แห้งแล้งที่สุด ลมแรงที่สุดและมีความสูงโดยเฉลี่ยมากที่สุด[2] แอนตาร์กติกาเป็นทะเลทรายที่มีหยาดน้ำฟ้าเฉลี่ย 200 มิลลิเมตรต่อปีตามแนวชายฝั่งและพื้นที่ภายใน[3] ในช่วงไตรมาสที่สามซึ่งเป็นช่วงที่หนาวสุดของปีจะมีอุณหภูมิเฉลี่ย -63 °C แต่ (ที่สถานีวอสตอค ของรัสเซีย) อุณหภูมิที่วัดได้เคยต่ำถึง -89.2 °C (และเคยวัดได้ถึง -94.7 °C โดยเป็นการวัดจากดาวเทียมในอวกาศ[4]) บางสถานที่มีคนราว 1,000 ถึง 5,000 คนอาศัยในสถานีวิจัยที่กระจายอยู่ทั่วทั้งทวีปตลอดทั้งปี สิ่งมีชีวิตในแอนตาร์กติกาจะเป็นพวกสาหร่าย, แบคทีเรีย, เห็ดรา, พืช, โพรทิสต์และสัตว์บางชนิดเช่น ตัวเห็บ, ตัวไร, หนอนตัวกลม, เพนกวิน, สัตว์ตีนครีบและหมีน้ำส่วนพืชก็จะเป็นพวกทันดรา

แม้ว่ามีตำนานเล่าขานเกี่ยวกับการมีอยู่ของดินแดนใต้ตั้งแต่ยุคโบราณ แอนตาร์กติกาถูกระบุว่าเป็นดินแดนสุดท้ายบนโลกในประวัติศาสตร์ที่ถูกค้นพบ เพราะไม่มีใครเคยพบเลยจนกระทั่ง พ.ศ. 2363 นักสำรวจชาวรัสเซียเฟเบียน ก็อทลีป ฟอน เบลลิ่งเชาเซนและมิคาอิล ลาซาเรฟที่อยู่บนเรือสลุบวอสตอค และเรือสลุบเมอร์นีย์ ได้สังเกตเห็นหิ้งน้ำแข็งฟิมโบลแต่ก็ไม่ได้สนใจ เนื่องจากสภาพแวดล้อมที่ไม่เป็นมิตรต่อมนุษย์ ขาดแคลนทรัพยากรในการสำรวจและความห่างไกลของพื้นที่ ต่อมา พ.ศ. 2438 ทีมสำรวจชาวนอร์เวย์ได้รับการยืนยันถึงการมาเยือนดินแดนแห่งนี้เป็นครั้งแรก รูอาล อามึนเซิน ได้รับการบันทึกว่าเป็นมนุษย์คนแรกที่ไปถึงขั้วโลกใต้ในวันที่ 14 ธันวาคม ปี 2454[5]

ทวีปแอนตาร์กติกาเป็นดินแดนใต้การปกครองร่วมโดยพฤตินัยตามกฎหมายระหว่างประเทศและอยู่ภายใต้การควบคุมของระบบสนธิสัญญาแอนตาร์กติกที่ลงนามครั้งแรกโดย 12 ประเทศใน พ.ศ. 2502 และตามด้วยการลงนามอีกเพิ่ม 38 ประเทศ ระบบสนธิสัญญานี้ห้ามมิให้มีการทำเหมืองแร่ กิจกรรมทางทหาร ทดลองระเบิดนิวเคลียร์และการกำจัดกากนิวเคลียร์ แต่จะสนับสนุนการวิจัยทางวิทยาศาสตร์และปกป้องชั้นโอโซนของทวีป ทำให้มีการทดลองอย่างต่อเนื่องโดยนักวิทยาศาสตร์ในช่วงฤดูร้อนมากถึง 5,000 คนบนทวีปนี้ แม้จะลดลงเหลือประมาณ 1,000 คนในช่วงฤดูหนาว ในขณะที่การท่องเที่ยว และกิจกรรมอื่น เช่น การตกปลายังเป็นกิจกรรมหลักในพื้นที่ของทวีปและบริเวณโดยรอบ แม้จะตั้งอยู่ห่างไกลจากทวีปอื่น แต่ทวีปนี้ได้รับผลกระทบจากมนุษย์อย่างมีนัยสำคัญ เช่น การก่อมลภาวะ, การลดลงของโอโซน และการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศ นอกจากนี้ การละลายของธารน้ำแข็งจำนวนมากในทวีปยังส่งผลต่อระดับน้ำทะเลที่สูงขึ้น รวมถึงการหมุนเวียนพลิกกลับของมหาสมุทรใต้ตลอดศตวรรษที่ผ่านมา นำไปสู่ผลกระทบที่สำคัญต่อสภาพภูมิอากาศในซีกโลกใต้

นิรุกติศาสตร์

ชื่อแอนตาร์กติกา (Antarctica ) เป็นการถอดเป็นอักษรโรมันจากคำประสมภาษากรีกคำว่า ἀνταρκτική (antarktiké ) เป็นคำนามเพศหญิงของ ἀνταρκτικός (antarktikós คำนามเพศชาย)[6] ซึ่งมีความหมายว่า "ตรงข้ามกับอาร์กติก" หรือ "ตรงข้ามกับทิศเหนือ"[7]

350 ปีก่อนคริสต์ศักราชแอริสตอเติลเขียนเกี่ยวกับภูมิภาคแอนตาร์กติกลงในหนังสืออุตุนิยมวิทยาของเขา[8], มารินัส ออฟ ไทเออร์ได้ใช้ชื่อนี้ในแผนที่โลกตั้งแต่ศตวรรษที่ 2 ของเขา ซึ่งถูกพบอยู่ในสภาพที่ไม่ได้ดูแลรักษา, นักประพันธ์ชาวโรมันไฮจีนัสและอพูเลียส (คริสต์ศตวรรษที่ 1-2) ใช้คำว่า polus antarcticus แทนขั้วโลกใต้ซึ่งเป็นการถอดเป็นอักษรโรมันจากชื่อภาษากรีก[9][10], ภาษาฝรั่งเศสโบราณรับมาเป็น pole antartike (ภาษาฝรั่งเศสปัจจุบัน pôle antarctique) โดยมีหลักฐานใน พ.ศ. 1813 และภาษาอังกฤษสมัยกลางรับมาต่อเป็นคำว่า pol antartik ในบทความวิชาการโดยเจฟฟรีย์ ชอสเซอร์ ใน พ.ศ. 1934 (ภาษาอังกฤษปัจจุบัน Antarctic Pole )[11]

ก่อนที่จะมีความหมายทางภูมิศาสตร์ในปัจจุบัน คำนี้จะเอาไว้ใช้เรียกสถานที่ต่าง ๆ ที่อยู่ "ตรงข้ามกับทางเหนือ" เช่นอาณานิคมฝรั่งเศสที่ก่อตั้งขึ้นในบราซิลเป็นเวลาสั้น ๆ ในคริสต์ศตวรรษที่ 16 เรียกว่า "แอนตาร์กติกฝรั่งเศส" (ฝรั่งเศส: France Antarctique, โปรตุเกส: França Antártica)

ในช่วงทศวรรษปี 2433 จอห์น จอร์จ บาร์โธโลมิวชาวสกอตแลนด์ได้ทำแผนที่โดยใช้คำว่าแอนตาร์กติกาเป็นชื่อทวีปเป็นครั้งแรก[12]

การเปลี่ยนแปลงชื่อ

ในยุโรปจินตนาการที่มีมายาวนานถึงทวีปที่ขั้วโลกใต้ (แต่ขณะนั้นยังไม่ได้ค้นพบ) เรียกขานดินแดนนี้ว่า เทร์รา ออสตราลิส (ละติน: Terra Australis) ซึ่งบางครั้งจะย่อเป็น 'ออสตราเลีย (ละติน: Australia)' ดังเช่นในภาพพิมพ์ไม้ที่ชื่อว่า Sphere of the winds ที่บันทึกอยู่ในตำราทางโหราศาสตร์ที่ตีพิมพ์ในแฟรงค์เฟิร์ตในปี พ.ศ. 2088[13] แม้ว่าชื่อเต็มดังกล่าวจะเป็นที่รู้จัก แต่ชื่อย่อ 'ออสตราเลีย' ก็ได้ถูกใช้ในแวดวงวิชาการของยุโรป

จากนั้นในคริสต์ศตวรรษที่ 19 ผู้ปกครองอาณานิคมที่ซิดนีย์ได้ยกเลิกชื่อดินแดนที่มีที่มาจากภาษาดัตช์ที่เรียกว่า นิวฮอลแลนด์ (ดัตช์: Nieuw Holland) แต่แทนที่จะตั้งชื่อใหม่พวกเขาได้นำชื่อ 'ออสตราเลีย' จากทวีปที่ขั้วโลกใต้มาใช้แทน ทำให้ทวีปที่ขั้วโลกใต้ไม่มีชื่อเรียกเป็นเวลากว่าแปดสิบปี ระหว่างช่วงเวลานั้นนักภูมิศาสตร์ได้พยายามหาชื่อที่เหมาะสม โดยค้นหาคำในบทกวีที่จะมาใช้แทน มีการเสนอคำอย่างเช่น อุลติมา (ละติน: Ultima) และ อันติโปเดีย (กรีก: Αντιποδια)[14] จนในที่สุด แอนตาร์กติกา ได้ถูกนำมาใช้ในช่วงทศวรรษปี 2433[15]

การศึกษาวิจัยในขั้วโลกใต้

เพื่อให้การศึกษาวิจัยด้านทางวิทยาศาสตร์และสิ่งแวดล้อมในทวีปแอนตาร์กติกา ประเทศต่าง ๆ จึงได้ตกลงร่วมมือสร้างศูนย์วิจัย โดยเริ่มเมื่อเดือนกรกฎาคม พ.ศ. 2553 ทำให้สามารถวัดความหนาและปริมาณของน้ำแข็งที่ปกคลุมทวีปแอนตาร์กติกาได้ และยังค้นพบว่าภายใต้น้ำแข็งที่หนากว่า 2,000 เมตรนั้น ยังมีแผ่นดินที่กว้างใหญ่อยู่ หลังจากนั้นการค้นคว้าวิจัยเกี่ยวกับทวีปแอนตาร์กติกาก็ได้รับความสนใจมากขึ้นทีเดียว และในปี 2553 หลายประเทศได้ร่วมลงนามก่อตั้งสนธิสัญญาสำหรับทวีปแอนตาร์กติกาขึ้น โดยให้ทุกประเทศสามารถเข้าทำการศึกษาวิจัยได้ ยกเว้นแต่การทำกิจกรรมด้านทหาร

ศูนย์วิจัยที่ทวีปแอนตาร์กติกา

ดินแดนหลาย ๆ แห่งในทวีปแอนตาร์กติกาถูกประเทศต่าง ๆ อ้างกรรมสิทธิ์ครอบครอง เช่น ประเทศอาร์เจนตินา, ชิลี, ออสเตรเลีย, นิวซีแลนด์, สหราชอาณาจักร เป็นต้น และในดินแดนเหล่านี้ก็จะมีศูนย์วิจัยของประเทศต่าง ๆ ตั้งอยู่ ทั้งทวีปแอนตาร์กติกามีศูนย์วิจัยของประเทศต่าง ๆ มากกว่า 20 ประเทศ จำนวน 60 แห่ง ในช่วงฤดูหนาวจะมีนักวิจัยทำงานอยู่ที่นี่ประมาณ 1,000 คน และจะเพิ่มเป็น 4,000 คนในฤดูร้อน ในศูนย์วิจัยแมกเมอร์โดที่อยู่ในเขตที่นิวซีแลนด์อ้างกรรมสิทธิ์ เป็นศูนย์วิจัยและชุมชนที่ใหญ่ที่สุดในแอนตาร์กติกา สามารถรองรับนักท่องเที่ยวได้มากถึง 1,000 คน

ภูมิประเทศ

การเคลื่อนไหวของพืดน้ำแข็งบนทวีปแอนตาร์กติกา

แอนตาร์กติกาเป็นทวีปที่อยู่ทางทิศใต้สุดของโลก โดยตั้งอยู่ในเขตแอนตาร์กติกเซอร์เคิลรอบขั้วโลกใต้ ล้อมโดยมหาสมุทรใต้ มีพื้นที่มากกว่า 14 ล้านตารางกิโลเมตร เป็นทวีปที่ใหญ่เป็นอันดับที่ 5 ของโลก มีชายฝั่งยาว 17,968 กิโลเมตร[16]

ประมาณร้อยละ 98 ของแอนตาร์กติกาถูกปกคลุมด้วยพืดน้ำแข็งแอนตาร์กติกา พืดน้ำแข็งหนาเฉลี่ย 1.6 กิโลเมตร ทวีปนี้มีน้ำแข็งถึงราวร้อยละ 90 ของน้ำแข็งทั้งหมดบนโลก ทำให้มีน้ำจืดประมาณร้อยละ 70 ของโลก ถ้าน้ำแข็งทั้งหมดละลายแล้ว ระดับน้ำทะเลจะสูงขึ้นประมาณ 61 เมตร[17]

จุดที่สูงที่สุดของทวีปคือยอดเขาวินสันแมสซิฟ มีความสูง 4,892 เมตร ตั้งอยู่ในเทือกเขาเอลส์เวิร์ท ถึงแม้ว่าแอนตาร์กติกาจะมีภูเขาไฟจำนวนมาก แต่มีเพียงแห่งเดียวที่ทราบแน่ชัดว่ายังคงคุกรุ่นอยู่คือภูเขาไฟเอเรบัสบนเกาะรอสส์ ในปีพ.ศ. 2547 นักสำรวจชาวอเมริกันและแคนาดาค้นพบภูเขาไฟใต้น้ำในคาบสมุทรแอนตาร์กติก โดยหลักฐานแสดงให้เห็นว่าภูเขาไฟนี้อาจยังคุกรุ่นอยู่เช่นกัน[18]

อาณาเขตแอนตาร์กติกา

แผนที่ดินแดนอ้างสิทธิในทวีปแอนตาร์กติกา
การอ้างสิทธิ์ดินแดนแอนตาร์กติกาตามสนธิสัญญาแอนตาร์กติก:
  นิวซีแลนด์
  ออสเตรเลีย
  ฝรั่งเศส
  นอร์เวย์
  สหราชอาณาจักร
  ชิลี
  อาร์เจนตินา
ดินแดนอ้างสิทธิในทวีปแอนตาร์กติกา
ปีที่เริ่มอ้างสิทธิ์ ประเทศ ดินแดน ชื่อในภาษาท้องถิ่น ขอบเขตการอ้างสิทธิ์ แผนที่
2382  ฝรั่งเศส เฟรนช์เซาเทิร์นและแอนตาร์กติกแลนดส์ อาเดลีแลนด์ Terre Adélie 142°02'ตะวันออก ถึง 136°11'ตะวันออก
2451  บริเตนใหญ่ หมู่เกาะฟอล์กแลนด์ อาณานิคมหมู่เกาะฟอล์กแลนด์ (2451-2505)

บริติชแอนตาร์กติกเทร์ริทอรี บริติชแอนตาร์กติก
เทร์ริทอรี (2505-) 		Falkland Islands Dependencies


British Antarctic Territory 		20°00′W to 80°00′W รวมทั้งพื้นที่ซ้อนทับ:
  • 53°00′W ถึง 25°00′W อ้างสิทธิ์โดย อาร์เจนตินา (2486)
  • 74°00′W ถึง 53°00′W อ้างสิทธิ์โดย ชิลี (2483) และ อาร์เจนตินา (2486)
  • 80°00′W ถึง 74°00′W อ้างสิทธิ์โดย ชิลี (2483)
2466  นิวซีแลนด์ นิวซีแลนด์ รอสส์ดีเพนเดนซี Ross Dependency 150°00′ ตะวันตกถึง 160°00′ ตะวันออก
2472  นอร์เวย์ นอร์เวย์ เกาะปีเตอร์ที่ 1 Peter I Øy 68°50′S 90°35′W / 68.833°S 90.583°W / -68.833; -90.583 (Peter I Island)
2476  ออสเตรเลีย ออสเตรเลีย ออสเตรเลียน
แอนตาร์กติกเทร์ริทอรี 		Australian Antarctic Territory 160°00′ตะวันออกถึง 142°02'ตะวันออก และ
136°11'ตะวันออกถึง 44°38'ตะวันออก
2482  นอร์เวย์ นอร์เวย์ ควีนมอดแลนด์ Dronning Maud Land 44°38'ตะวันออกถึง 20°00′ตะวันตก
2483  ชิลี ชิเลียน
แอนตาร์กติกเทร์ริทอรี 		Territorio Chileno Antártico 53°00′ตะวันตกถึง 90°00′ตะวันตก
2486  อาร์เจนตินา อาร์เจนไทน์แอนตาร์กติกา อาร์เจนไทน์
แอนตาร์กติกา 		Antártida Argentina 25°00′ตะวันตกถึง 74°00′ตะวันตก
(ไม่มี) ดินแดนที่ไม่ถูกอ้างสิทธิ์
(มารีเบิร์ดแลนด์) 		Marie Byrd Land 90°00′ตะวันตกถึง 150°00′ตะวันตก
(ยกเว้น เกาะปีเตอร์ที่ 1)

อดีตอาณาเขต

ปีที่อ้างสิทธิ์ ประเทศ ดินแดน ชื่อในภาษาท้องถิ่น ขอบเขตการอ้างสิทธิ์ ข้อมูล แผนที่
2455-2455  ญี่ปุ่น ยามาโตะยูคิฮาระ 大和雪原 150°00′ ตะวันตกถึง 160°00′ ตะวันออก ปัจจุบันดินแดนนี้คือ รอสส์ดีเพนเดนซี
2482-2488  ไรช์เยอรมัน นิวสวาเบีย Neuschwabenland 44°38'ตะวันออกถึง 20°00′ตะวันตก ปัจจุบันดินแดนนี้คือ ควีนมอดแลนด์

ดูเพิ่ม

อ้างอิง

  1. ↑ P. Fretwell; และคณะ (28 February 2013). "Bedmap2: improved ice bed, surface and thickness datasets for Antarctica" (PDF). The Cryosphere journal: 375–393. doi:10.5194/tc-7-375-2013. ISSN 1994-0416. สืบค้นเมื่อ 6 January 2014.
  2. ↑ "La Antártida" (ภาษาสเปน). Dirección Nacional del Antártico. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 13 November 2016. สืบค้นเมื่อ 13 November 2016.
  3. ↑ Joyce, C. Alan (18 January 2007). "The World at a Glance: Surprising Facts". The World Almanac. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 4 March 2009. สืบค้นเมื่อ 7 February 2009.
  4. ↑ "Coldest temperature ever recorded on Earth in Antarctica: -94.7C (−135.8F)". The Guardian. 10 December 2013. สืบค้นเมื่อ 12 July 2017.
  5. ↑ Smith, Cynthia (2021-09-21). "Reaching the South Pole During the Heroic Age of Exploration | Worlds Revealed". The Library of Congress.
  6. ↑ Liddell, Henry George; Scott, Robert. "Antarktikos". ใน Crane, Gregory R. (บ.ก.). A Greek–English Lexicon. Perseus Digital Library. Tufts University. สืบค้นเมื่อ 18 November 2011.
  7. ↑ Hince, Bernadette (2000). The Antarctic Dictionary. CSIRO Publishing. p. 6. ISBN 978-0-9577471-1-1. OCLC 869026184.
  8. ↑ Aristotle (1923) [350 BC]. Meteorologica. Part 5. Vol. II. แปลโดย Webster, Erwin Wentworth. Oxford: Clarendon Press. p. 140. OCLC 1036675439. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2015-06-27. สืบค้นเมื่อ 2018-06-06.
  9. ↑ Hyginus, Gaius Julius (1992). Viré, Ghislaine (บ.ก.). De astronomia (ภาษาละติน). Stuttgart: Teubner. p. 176. OCLC 622659701.
  10. ↑ Apuleius (1825). Apuleii Opera omnia (ภาษาละติน). Vol. tertium. London: A. J. Valpy. p. 544. OCLC 840117244.
  11. ↑ Chaucer, Geoffrey (c. 1391). Skeat, Walter William (บ.ก.). A Treatise on the Astrolabe (ภาษาอังกฤษกลาง). London: N. Trübner& Co. (ตีพิมพ์ 1872). LCCN 12017813. OCLC 171715. OL 14032283M.
  12. ↑ "John George Bartholomew and the naming of Antarctica" (PDF). The Bartholomew Archive. CAIRT Newsletter of the Scottish Maps Forum. National Library of Scotland. July 2008. pp. 4–6. ISSN 1477-4186. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิม (PDF)เมื่อ 2020-10-26. สืบค้นเมื่อ 2019-10-15.
  13. ↑ Barth, Cyriaco Jacob zum (1545). Astronomia: Teutsch Astronomei (ภาษาละติน). Frankfurt.
  14. ↑ Cameron-Ash, M. (2018). Lying for the Admiralty: Captain Cook's Endeavour Voyage. Sydney: Rosenberg. p. 20. ISBN 978-0-6480439-6-6.
  15. ↑ Woodburn, Susan (July 2008). "John George Bartholomew and the naming of Antarctica". Cairt (13): 4–6.
  16. ↑ "Antarctica". The World Factbook. Central Intelligence Agency. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2018-12-25. สืบค้นเมื่อ 13 July 2007.
  17. ↑ Brain, Marshall (21 September 2000). "If the polar ice caps melted, how much would the oceans rise?". howstuffworks.com. สืบค้นเมื่อ 13 July 2007.
  18. ↑ "Scientists Discover Undersea Volcano Off Antarctica". United States National Science Foundation. 20 May 2004. สืบค้นเมื่อ 13 July 2007.

แหล่งข้อมูลอื่น

Wikisource
Wikisource
วิกิซอร์ซภาษาอังกฤษ (English) มีข้อมูลต้นฉบับเกี่ยวกับ: แอนตาร์กติกา
Wikinews
Wikinews
วิกิข่าว มีข่าวเกี่ยวกับบทความ:
Antarctica

Strategi Solo vs Squad di Free Fire: Cara Menang Mudah!