โรนัลด์ แมคโดนัลด์ ตัวนำโชคของแมคโดนัลด์ ต้อนรับผู้ใช้บริการด้วยการไหว้ไหว้ เป็นการทักทาย ของชาวไทย เพื่อแสดงความเคารพหรือสักการะด้วยการพนมมือเช่นเดียวกับการทำ อัญชลีมุทรา [ 1] [ 2]
การไหว้ยังคงเป็นธรรมเนียมที่สืบเนื่องมาจนถึงยุคปัจจุบัน กลายเป็นมารยาทพื้นฐานของชาวไทย สำหรับการทักทาย การขอบคุณ[ 3] [ 4]
พะนอม แก้วกำเนิด อดีตเลขาธิการคณะกรรมการวัฒนธรรมแห่งชาติ กล่าวว่าการไหว้ เป็นการแสดงออกโดยธรรมชาติของมนุษย์เพื่อแสดงความรักและเคารพต่อกัน[ 1] [ 1] ศาสนาฮินดู และพุทธ ซึ่งมีการประนมมือเช่นเดียวกันนี้มาตั้งแต่ 4,000 ปีก่อน ดังปรากฏหลักฐานเป็นภาพในตราประทับทำจากดินเหนียวของอารยธรรมลุ่มแม่น้ำสินธุ [ 5] ส.พลายน้อย ระบุว่า มีหลักฐานทางโบราณคดีเป็นรูปคนพนมมือบนหินชนวน จากวัดศรีชุม จังหวัดสุโขทัย และตุ๊กตาสังคโลก เป็นรูปผู้ชายนั่งพนมมือ แสดงให้เห็นว่าคนไทยรู้จักการไหว้มาช้านานแล้ว[ 6] [ 1] [ 2]
แต่เดิมคนไทยจะทักทายคำพูดต่าง ๆ ร่วมไปด้วย เช่น สบายดีหรือ ไปไหนมา หรือกินข้าวมาหรือยัง[ 7] [ 8] พระยาอุปกิตศิลปสาร (นิ่ม กาญจนาชีวะ) เป็นผู้ริเริ่มการทักทายด้วยคำว่า "สวัสดี " เป็นคำทักทายทั้งเมื่อพบหน้าและจากกัน ใช้กันในหมู่นิสิตจุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย เมื่อ พ.ศ. 2476 ต่อมาในสมัยจอมพล แปลก พิบูลสงคราม เป็นนายกรัฐมนตรี ได้ประกาศให้ใช้คำดังกล่าวเป็นคำทักทายเมื่อ พ.ศ. 2481[ 9] [ 10] อาณาจักรตามพรลิงค์ เมื่อ พ.ศ. 1773[ 6] [ 11]
การไหว้นั้นไม่จำกัดท่วงท่า สามารถไหว้ได้ในหลายอิริยาบถไม่ว่าจะนั่งเก้าอี้ ยืน หรือนั่งกับพื้น[ 1] [ 12]
อัญชลี คือการพนมมือ โดยการพนมมือด้วยการนำมือสองข้างมาประกบกัน กระพุ่มมือคล้ายรูปดอกบัว ไม่แบนราบ พนมมือแนบไว้ระหว่างหน้าอก ปลายนิ้วมือเฉียงพอประมาณหรือเอียง 45 องศา นิ้วทุกนิ้วเรียงชิดสนิทกันไม่กางออกจากกัน ศอกสองข้างแนบชิดติดลำตัวไม่กางศอก[ 2] วันทา คือการไหว้ มีอยู่สามระดับ ในกรณีเพศชายยืนไหว้ ให้ยืนตรง ค้อมตัวลงแล้วยกมือขึ้นไหว้ ให้นิ้วหัวแม่มือตรงตามระดับการไหว้ แล้วกลับมายืนในท่าตรงตามเดิม ส่วนเพศหญิงยืนไหว้ ให้ยืนตรงแล้วถอยเท้าที่ถนัดข้างใดข้างหนึ่งไปข้างหลังเล็กน้อย พร้อมกับย่อตัวแล้วยกมือขึ้นไหว้ ให้นิ้วหัวแม่มือตรงตามระดับการไหว้ จากนั้นให้ลดมือลงแล้วชักเท้ากลับสู่ท่ายืนตรง หรือเพศหญิงจะยืนไหว้แบบเพศชายก็ได้[ 1] [ 2] ตามธรรมเนียมไทย เวลาแขกมาบ้านก็ไหว้เจ้าบ้านเพื่อขออนุญาต ครั้นจะขอตัวลาก็ไหว้อีกครั้ง[ 13] [ 14]
สำหรับชาวมุสลิม สามารถไหว้บุคคลได้ เช่นการทำความเคารพครูหรือไหว้ทักทายบุคคลอื่นที่เป็นบุคคลต่างศาสนา[ 15] อัลลอฮ์ เพียงองค์เดียวเท่านั้น[ 16] คริสต์ศาสนิกชน นิกายโรมันคาทอลิก สามารถไหว้พระสงฆ์ ในพุทธศาสนาได้ เพราะเป็นเพศนักบวชควรแก่การเคารพ แต่หากกราบพระจะไม่แบมือ[ 17] พราหมณ์หลวง มีธรรมเนียมการกระหย่งไหว้ ซึ่งมีลักษณะคล้ายการนั่งยอง ก่อนทอดผ้ากราบ แล้วก้มลงกราบเทวรูปจากท่านั่งดังกล่าว[ 18]
กรมส่งเสริมวัฒนธรรม กระทรวงวัฒนธรรม ได้กำหนดระดับของการไหว้ไว้ 3 ระดับ ดังนี้
การไหว้ระดับที่ 1 สำหรับไหว้พระรัตนตรัย อันได้แก่ พระพุทธ พระธรรม และพระสงฆ์ ทั้งยังรวมไปถึงโบราณสถานหรือศาสนสถานอันเนื่องจากพุทธศาสนา ในกรณีที่ไม่สามารถกราบ เบญจางคประดิษฐ์ ได้ ให้ประนมมือขึ้น ให้นิ้วหัวแม่มือจรดกลางระหว่างคิ้ว นิ้วชี้แตะเหนือหน้าผาก ก้มหน้าขนานกับพื้นพอประมาณ[ 2] [ 1] การไหว้ระดับที่ 2 สำหรับไหว้ผู้มีพระคุณหรือผู้อาวุโส ได้แก่ บิดา มารดา ปู่ ย่า ตา ยาย ญาติผู้ใหญ่ ครูบาอาจารย์ หรือผู้ที่เราเคารพอย่างสูง ให้ประนมมือขึ้น นิ้วหัวแม่มือจรดปลายจมูก นิ้วชี้จรดระหว่างคิ้ว[ 2] [ 1] การไหว้ระดับที่ 3 สำหรับไหว้บุคคลทั่วไปและบุคคลเสมอกัน วัยไม่สูงกว่าผู้ไหว้ ให้ประนมมือขึ้น หัวแม่มือจรดที่ปลายคาง นิ้วชี้แตะที่จมูก ก้มศีรษะเล็กน้อย[ 2] [ 1] ส่วนการรับไหว้ คือการตอบรับการทักทายจากผู้ด้อยอาวุโสกว่า เพื่อแสดงออกว่าเราให้ความสนใจ ผู้รับไหว้กระพุ่มมือไว้บริเวณหน้าอก ปลายนิ้วชี้อยู่ที่ดั้งจมูก นิ้วหัวแม่มืออยู่บริเวณคาง สายตามองไปที่ผู้ไหว้ด้วยความหวังดี[ 19] [ 1]
↑ 1.00 1.01 1.02 1.03 1.04 1.05 1.06 1.07 1.08 1.09 "การไหว้ มารยาทไทยที่ควรสืบทอด" . กระทรวงวัฒนธรรม . สืบค้นเมื่อ 6 กรกฎาคม 2562 .[ลิงก์เสีย ↑ 2.0 2.1 2.2 2.3 2.4 2.5 2.6 Tipvarintorn Imsombat (28 กุมภาพันธ์ 2561). "เอกลักษณ์การไหว้ของไทย" . สำนักหอสมุดกลาง มหาวิทยาลัยรามคำแหง . สืบค้นเมื่อ 6 กรกฎาคม 2562 . ↑ ส.พลายน้อย. เกร็ดย่อยร้อยเรื่อง . กรุงเทพฯ : สถาพรบุ๊คส์, 2564, หน้า 417
↑ Wattanasukchai, Sirinya (7 June 2019). "Simply saying 'sorry' for crimes is not enough" (Opinion) . Bangkok Post . สืบค้นเมื่อ 7 June 2019 . ↑ Chad Greenwood Economics of the Indus Valley Civilization เก็บถาวร 2007-12-26 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน
↑ 6.0 6.1 ส.พลายน้อย. เกร็ดย่อยร้อยเรื่อง . กรุงเทพฯ : สถาพรบุ๊คส์, 2564, หน้า 411
↑ นิตยา กาญจนะวรรณ (เขียน), ชลธิชา สุดมุข (เรียบเรียง) (22 เมษายน 2556). "คำทักทายในภาษาไทย" . ราชบัณฑิตยสภา . สืบค้นเมื่อ 6 กรกฎาคม 2562 . [ลิงก์เสีย ↑ บาราย (9 สิงหาคม 2558). "ที่มาของคำ "สวัสดี" . ไทยรัฐออนไลน์ . สืบค้นเมื่อ 6 กรกฎาคม 2562 . ↑ "สวัสดี" . ราชบัณฑิตยสภา . 3 กุมภาพันธ์ 2555. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิม เมื่อ 2020-09-18. สืบค้นเมื่อ 6 กรกฎาคม 2562 .↑ Barmé, Scot (1993). Luang Wichit Wathakan and the creation of a Thai identity . Institute of Southeast Asian Studies. p. 176. ISBN 978-981-3016-58-3 ↑ ส.พลายน้อย. เกร็ดย่อยร้อยเรื่อง . กรุงเทพฯ : สถาพรบุ๊คส์, 2564, หน้า 413
↑ "ศาสนา" (PDF) . กระทรวงวัฒนธรรม . คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิม (PDF) เมื่อ 2019-07-08. สืบค้นเมื่อ 8 กรกฎาคม 2562 .↑ Rajadhon, Phya Anuman (2015). Thai Traditional Salutation แหล่งเดิม เมื่อ 2018-05-27. สืบค้นเมื่อ 4 May 2018 . ↑ "มารยาทในการรับของและการส่งของ" . กระทรวงวัฒนธรรม . 11 มกราคม 2559. สืบค้นเมื่อ 10 กรกฎาคม 2562 .[ลิงก์เสีย ↑ "คำตอบจุฬาราชมนตรี (ประเสริฐ มะหะหมัด) เกี่ยวกับปัญหาขัดแย้งในศาสนาอิสลาม จากการรวบรวมโดย ศอ. บต" (PDF) . กรมการศาสนา กระทรวงวัฒนธรรม . คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิม (PDF) เมื่อ 2019-07-06. สืบค้นเมื่อ 6 กรกฎาคม 2562 .↑ "คำตอบ 23 ข้อ ของจุฬาราชมนตรีเกี่ยวกับปัญหาขัดแย้งในศาสนาอิสลาม เฉพาะประเด็นที่เกี่ยวกับราชการ" (PDF) . คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิม (PDF) เมื่อ 2019-07-06. สืบค้นเมื่อ 6 กรกฎาคม 2562 .↑ เสนอ ดำเนินสดวก. "การไหว้ การกราบ ในอัตลักษณ์คาทอลิก" . สังฆมณฑลราชบุรี . สืบค้นเมื่อ 7 กรกฎาคม 2562 . ↑ คมกฤช อุ่ยเต็กเค่ง (25 มกราคม 2561). "ช้าหงส์และพราหมณ์ "ยองๆ ไหว้" ในพระราชพิธีตรีปวายตรียัมปวาย" . มติชนสุดสัปดาห์ . สืบค้นเมื่อ 4 มิถุนายน 2566 . ↑ "เรียนรู้มารยาท การไหว้-การกราบ แบบถูกต้อง เหมาะสมแบบไทย ๆ" . campus-star.com . 7 พฤษภาคม 2559. สืบค้นเมื่อ 6 กรกฎาคม 2562 .
