Fiku

Fiku noform Ficus carica Klasifikimi Shkencor Mbretëria Bimë Nënmbretëria Tracheobionta Ndarja Magnoliophyta Klasa Magnoliopsida Nënklasa Hamamelidae Rendi Urticales Familja Moraceae Gjinia Ficus Lloji Ficus carica

Fiku (Ficus carica ) është një pemë frutore që klasifikohet në familjen Moraceae.

Epiteti carica i referohet origjinës së tij nga rajoni Caria në Azinë e Vogël. Dëshmi për kultivimin e tij vijnë që nga qytetërimet e hershme të Palestinës dhe Egjiptit, prej nga më vonë u përhap në të gjithë pellgun e Mesdheut.

Përshkrimi

Ficus carica është një pemë ose shkurre e madhe, që rritet në një lartësi prej 7-10 metra, me lëvore të lëmuar të bardhë. Gjethet e tij janë 12-25 centimetra të gjata dhe 10-18 centimetra të gjera, dhe të ndara thellë në tre ose pesë lobe. Lulet e fikut lulëzojnë brenda kokrrës së fikut. Ato nuk duken nga jashtë. Edhe pse zakonisht kokrra e fikut quhet frut i tij, në të vërtetë frutat e fikut ndodhen brenda kokrrës së tij.

Kokrra e pjekur e fikut përmban fruta të shumta një-farësh shumë të vegjël. Kokrra është 3-5 centimetra e gjatë, me një lëkurë të gjelbër, nganjëherë e purpurt ose ngjyrë kafe kur është e pjekur. Fiku ka kapilarë me lëng si qumësht që acarojnë lëkurën e njeriut.Studimet e bëra kanë vërtetuar se fiku përmban një përqindje të lartë lëndësh ushqyese dhe vitamina. Është bërë e qartë se fiku është një frut kalorik që ekuilibron e shmang aciditetin e trupit të njeriut.Përmban shumë karbohidrate, mbi 73%, albumina 2% dhe 3,1% yndyra. Është i pasur me burime natyrale të vitaminave A, B, C dhe përmban një përqindje të pasur e të lartë të lëndëve ushqyese, sidomos elementet hekur, kalcium, bakër, fosfor, klor dhe magnez. Në 100 gr. Fiq gjenden 270 kalori. Përqindja e sheqerit tek fiku zë 19% të peshës së tij, dhe për këtë çdo 100 gr. Fiq i jep fuqi e nxehtësi trupit rreth 70 sa’ren. Është i dobishëm për gratë shtatzëna gjidhënëse, ndërsa në aspektin kurativ fiku është i dobishëm, mbrojtës e shërues i sëmundjeve të aparatit tretës, kapsllëkut, sëmundjet e gojës e mishit të dhëmbëve. == Përhapja ==

Një fik në bregdetin shqiptar.

Ky lloj duket se e ka prejardhjen nga një zonë e gjerë me klimë të butë dhe të ngrohtë, duke përfshirë pellgun e mesdheut deri në Azinë Qendrore (Azerbaixhan, Afganistan, Iran, Pakistan).

Kultivimi i fikut është përhapur në të gjithë rajonet tropikale dhe subtropikale. Fiku pak a shumë është natyralizuar edhe në Evropë dhe Amerikën e Veriut.

Prodhimi

2020

Prodhimi i fikut – 2020
Vendi	(ton)
Turqia	320,000
Egjipti	201,212
Maroku	144,246
Algjeria	116,143
Irani	107,791
Spanja	59,900
Siria	46,502
SHBA	27,084
Shqipëria	21,889
Greqia	19,840
Brazili	19,601
Bota	1,264,943
Source: United Nations FAOSTAT[1]

Në vitin 2020, prodhimi botëror i fikut ishte 1.26 milion ton, ku Turqia kishte 25% të prodhimit total, pasuar nga Egjipti, Maroku, dhe Algjeria. Këtë vit Shqipëria ishte radhitur në vendin e 9 me 21 889 ton të fikut të prodhuar.^[1]

Galeria

• 
  Trungu i Fikut
• 
  Fiku gjysmë i pjekur
• 
• 
• 
• 
• 
  Fruti i pjekur
• 
  Prerje tërthore e frutit të fikut

Shiko dhe këtë

• Ulliri
• Ficus
• Bukë fiku
• Fiku në projektin Commons të Wikipedias

Literatura

• RHS A-Z encyclopedia of garden plants. United Kingdom: Dorling Kindersley. 2008. fq. 1136. ISBN 978-1405332965. {{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
• {cite book| title=Confronting the Classics | url=https://archive.org/details/isbn_9780871407160 | url-access=registration | author=Mary Beard| year=2013| page=128| publisher=Liveright Publishing Corporation, a division of W.W. Norton & Company | isbn=9780871407160 }}
• Leroi, Armand Marie (2014). The Lagoon: How Aristotle Invented Science (në anglisht). Bloomsbury. fq. 244–247. ISBN 978-1-4088-3622-4.
• Lyle, Katie Letcher (2010) [2004]. The Complete Guide to Edible Wild Plants, Mushrooms, Fruits, and Nuts: How to Find, Identify, and Cook Them (bot. 2nd). Guilford, CN: FalconGuides. fq. 96. ISBN 978-1-59921-887-8. OCLC 560560606. {{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
• Walker, Barbara (1988). The Woman's Dictionary of Symbols and Sacred Objects. Harper One. fq. 484. {{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
• Eric Brandon Roberts (2012). The Parables of Jesus Christ:: A Brief Analysis. Booktango. ISBN 9781468908800. {{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
• Landranco, Guido (2001). Mediċina popolari ta' l-imgħoddi fil-gżejjer Maltin [Popular medicine of the past in the Maltese islands] (në maltisht). Valletta, Malta: Klabb Kotba Maltin. ISBN 99909-75-97-3.

Referime

1. ^ "Raw fig production in 2018; Crops/World Regions/Production Quantity from picklists" (në anglisht). UN Food and Agriculture Organization Corporate Statistical Database, FAOSTAT. 2019. Marrë më 7 qershor 2020.

Lidhje të jashtme

 Commons: Moraceae – Album me fotografi dhe/apo video dhe materiale multimediale