Zamek w Pieszycach

Pałac w Pieszycach

(niem.) Schloss Peterswaldau

nr rej. zamek 462 z 6.06.57 brak decyzji NID, park A/4516/1366/WŁ z 19.03.92 i 545/A/05 z 26.07.05, zabudowa podzamcza 483/A/1-4/05 z 25.02.05[1]
Widok od frontu
Państwo	Polska
Województwo	dolnośląskie
Miejscowość	Pieszyce
Adres	Plac Zamkowy 5, 58-250 Pieszyce
Typ budynku	pałac
Styl architektoniczny	renesans, barok
Powierzchnia użytkowa	3.000 m²
Ukończenie budowy	1550 r.
Ważniejsze przebudowy	1710-1730, 1818 r.
Położenie na mapie Pieszyc Pałac w Pieszycach
Położenie na mapie Polski Pałac w Pieszycach
Położenie na mapie województwa dolnośląskiego Pałac w Pieszycach
Położenie na mapie powiatu dzierżoniowskiego Pałac w Pieszycach
Położenie na mapie gminy Pieszyce Pałac w Pieszycach
50°42′56,67″N 16°34′54,58″E

Pałac w Pieszycach – zabytkowy zamek^[2] w Pieszycach – mieście w Polsce, w województwie dolnośląskim, w powiecie dzierżoniowskim, w południowo-zachodniej części Kotliny Dzierżoniowskiej, u podnóża Gór Sowich^[3].

Obiekt wybudowany około 1550 r., rozbudowany w latach 1615–1617 i znacznie powiększony w latach 1710–1730. Obecnie własność prywatna.

Historia

Pałac w Pieszycach został wzniesiony około 1500 r. jako renesansowy dwór^[3]. W 1607 dziedziczka Marie von Reibnitz (1589-1617) wyszła za mąż za Friedricha von Gellhorna Mł. (1582-1632), z którym miała syna Ernsta (zm. 1679). Obiekt znacznie przebudowano w latach 1615-1617^[3]. W 1705 zamek kupił Bernhard Bonit vel Bonnet von Mohrenthal, kupiec z Lubeki osiadły w Jeleniej Górze^[4][5]. W latach 1710–1730 budowla została znacznie przebudowana i powiększona na obecną barokową rezydencję^[3]. W roku 1818 pałac był restaurowany i w dużym stopniu zmienił swój wygląd^[3]. W latach siedemdziesiątych XX wieku był doraźnie remontowany z przeznaczeniem na cele wypoczynkowe^[3]. Później stopniowo niszczał i był rozgrabiany. W 2000 roku pałac został kupiony przez prywatnego inwestora, który rozpoczął remont obiektu^[6].

Architektura

Pałac jest budowlą trzyskrzydłową, założoną na planie podkowy otwartej w kierunku południowo-wschodnim, skrzydła są częściowo podpiwniczone i nakryte dachami mansardowymi z lukarnami^[6]. Na fasadzie (elewacja południowo-wschodnia) jest główne wejście, z ozdobionym balkonowym portalem i kwadratową wieżą^[6]. Elewacje mają podziały ramowe^[6]. Przyziemie jest z boniowanymi lizenami, nad nimi gzyms i pilastry wielkiego porządku, dzielące kolejne kondygnacje^[6]. Okna są w obramieniach, część z kluczem, nad oknami drugiej kondygnacji widnieją ozdobne gzymsy^[6]. W pałacu znajduje się 66 pomieszczeń o powierzchni około 3.000 m² i kubaturze 14.820 m³^[6]. Układ wnętrz jest dwutraktowy, z centralną przelotową sienią sklepioną kolebką z lunetami i sklepieniem krzyżowym^[6]. Na południe od sieni reprezentacyjny hol i klatka schodowa^[6]. Skrzydło wschodnie jest jednotraktowe^[6].

Nad głównym wejściem kartusz z herbem von Mohrenthal^[7][8], natomiast nad balkonem pierwszego piętra z herbem von Gellhorn. Poniżej w gzymsie rok AD MMVI (2006)^[9].

• 
  Herb von Mohrenthal (odmiana)
• 
  Herb von Gellhorn

Przypisy

1. Rejestr zabytków nieruchomych woj. dolnośląskiego. Narodowy Instytut Dziedzictwa. s. 15. [dostęp 2014-12-07]. [zarchiwizowane z tego adresu (2019-03-27)].
2. NID: Wykaz zabytków nieruchomych wpisanych do rejestru zabytków, woj. dolnośląskie. nid.pl, 2023-06-30. [dostęp 2023-07-19]. (pol.).
3. Romuald Łuczyński: Zamki, dwory i pałace w Sudetach. Legnica: Stowarzyszenie „Wspólnota Akademicka”, 2008, s. XXX. ISBN 978-83-89102-63-8.
4. Roman Sękowski (1931-2023): Herbarz szlachty śląskiej : informator genealogiczno-heraldyczny.. T. T 5, M-N. Fundacja „Zamek Chudów” ; Videograf II, 2007, s. 204.
5. Pieszyce. [dostęp 2024-08-05].
6. Pieszyce. [w:] Pałace Śląska [on-line]. [dostęp 2017-03-20].
7. Pałac. [dostęp 2024-08-05].
8. Herb nad głównym wejściem do pałacu. [dostęp 2024-08-05].
9. Fronton pałacu z jednym z herbów. [dostęp 2024-08-05].

Bibliografia

• Romuald Łuczyński: Zamki, dwory i pałace w Sudetach. Legnica: Stowarzyszenie „Wspólnota Akademicka”, 2008, ISBN 978-83-89102-63-8.