Zagłębie Sosnowiec – polskiklubpiłkarski z Sosnowca, w latach 1955–1958, 1960–1986, 1989–1992, 2007–2008, 2018–2019 występujący na pierwszym poziomie rozgrywkowym. Od sezonu 2024/2025 występujący w II lidze. Czterokrotny zdobywca Pucharu Polski, czterokrotny wicemistrz Polski.
Historia
Od KS Milowice do Unionu Sosnowiec
Pierwsza organizacja sportowa na terenie Sosnowca powstała w 1906 – przy hucie „Milowice” w dzielnicy o tej samej nazwie. Wśród założycieli powstałego wówczas klubu sportowego byli: Aleksander Rene, Edward Michałowski i Józef Komander. Powstała drużyna nie miała stałego boiska – w piłkę grano praktycznie wszędzie tam, gdzie się dało.
W 1908 m.in. za prowadzenia nielegalnego klubu, aresztowany i osadzony w więzieniu w Łodzi został jeden z jego założycieli Aleksander Rene. Wydawało się, że nowo powstały klub nie ma szans na przetrwanie zwłaszcza że gubernator piotrkowski (któremu administracyjnie podlegał Sosnowiec) odmówił pomocy w stworzeniu w mieście filii petersburskiego Unionu.
Pomimo tak niesprzyjających okoliczności Rene nie rezygnował i jeszcze w 1908 r. zwrócił się z prośbą wprost do władz Unionu. Tym razem sprawę udało się załatwić pozytywnie i jeszcze w tym samym roku klubik z Sosnowca mógł nosić dumne miano „TS Union”. Organizacją nowego klubu zajął się m.in. wypuszczony na wolność Aleksander Rene.
Wtedy też powstał pierwszy w mieście plac do gry (stadionem to jeszcze to miejsce trudno było nazwać) przy skrzyżowaniu ulic Swobodnej i Starososnowieckiej[1], gdzie starano się rozgrywać mecze z drużynami ościennych miast. Union grał w barwach białych z poprzecznie przechodzącym czerwonym pasem. Oprócz drużyny piłkarskiej w klubie istniały również sekcje: cyklistów i kręglarska. W składzie Unionu grali: Peterek, Kwapisz, Nalewka, Bińkowski, Rene, Pladek, Plich, Kandziora, Twardoch, Kiel, Brinwgwald, Lenger, bracia Heizelmannowie, Oskar[2].
Czasy Victorii, KS Sosnowiec i Unii
Podczas I wojny światowej wszelka działalność sportowa w Sosnowcu uległa zawieszeniu. Drużynę piłkarską udało się reaktywować dopiero pod koniec 1918, kiedy przy Towarzystwie Kulturalno-Oświatowym „Świt” powstał klub TS „Victoria”. Drużyna przyjęła barwy biało-zielone, a w jej składzie możemy odnaleźć m.in. braci Kiepurów (przez krótki czas w klubie grał późniejszy słynny tenorJan Kiepura), Filipkowskiego, Judę, Okularczyka, Muszyńskiego, Rolskiego, Siwka, Słomczyńskiego, Wieprzyckiego, Wiewiórkę i Zygmuntowskiego.
W 1919 powstał drugi z sosnowieckich klubów – TS Sosnowiec (przemianowany w 1921 na KS Sosnowiec), który poprzez kierownika Aleksandra Rene nawiązywał do wcześniejszych sosnowieckich klubów – KS Milowice i Unionu.
Już w 1922 sosnowieccy działacze piłkarscy podjęli rozmowy nad stworzeniem jednej, silnej organizacji sportowej. Niestety nie udało się im wówczas dojść do porozumienia.
Do szczebla ogólnokrajowego (pierwszej ligi) Victoria miała szansę awansować w 1928, kiedy to po wygraniu kieleckiej klasy A (Sosnowiec należał wówczas administracyjnie do województwa kieleckiego), w pierwszej rundzie eliminacji drużyna zagrała z Garbarnią Kraków i Pogonią Katowice. Spotkania te zakończyły się jednak znaczącymi porażkami klubu.
Brak sukcesów na arenie ogólnopolskiej skłoniły działaczy do ponownego podjęcia rozmów w sprawie fuzji. Ostatecznie realizacja śmiałych planów doszła do skutku dopiero w 1931, kiedy to na bazie Victorii i KS Sosnowiec stworzono Unię Sosnowiec. Nowa drużyna miała rozgrywać swoje mecze na boisku przy Alei Mireckiego (otwartym kilka lat wcześniej w 1926). Pierwszym sprawdzianem nowej drużyny był mecz towarzyski z pierwszoligowym Ruchem Hajduki Wielkie zakończony zaszczytnym dla nowej drużyny remisem 1:1. Prezesem nowo utworzonego klubu został inż. Jerzy Bijasiewicz, a do zarządu weszli Bronisław Bitnerowski, Stanisław Iskry, Teofil Kubiczek i Aleksander Wiprzycki[3]. Wśród wybijających się graczy tego okresu widzimy: Dudka, Gwoździa, Słotę, Suwałę i Widawskiego. Klub oprócz sekcji piłki nożnej prowadził jeszcze sekcje: hokeja na lodzie, bokserską, gier sportowych, łyżwiarską, kolarską, motocyklową, lekkoatletyczną, tenisa ziemnego oraz turystyczno-krajoznawczą.
Unia Sosnowiec aż do wybuchu II wojny światowej swoją wyższość w klasie A udowadniała 4 -krotnie. W każdym z tych przypadków nie udawało się jednak awansować do pierwszej ligi.
Za pierwszym razem w 1933 drużyna zajęła drugie miejsce w pierwszej rundzie eliminacji za Naprzodem Lipiny (remis i porażka), a przed Olszą Kraków (zwycięstwo i porażka).
Trochę lepiej Unii poszło rok później, kiedy to odniosła zwycięstwo i remis nad Grzegórzeckim Kraków oraz remis i porażkę ze Śląsk Świętochłowice. Zajęte ponownie drugie miejsce nie dawało prawa do dalszych gier eliminacyjnych.
Ostatnią przed wojną szansę na awans drużyna z Sosnowca miała w 1939, którą jednak tak jak i poprzednio nie udało się wykorzystać. Co więcej Unia przegrała wówczas wszystkie cztery mecze i zajęła ostatnie miejsce w tabeli za Śląskiem Świętochłowice i Fablokiem Chrzanów.
W drużynie grał wtedy m.in. wyróżniający się junior, późniejszy prezes PZPNWiesław Ociepka.
Późniejsze losy
Podczas okupacji początkowo grano sporadycznie, potem przeprowadzano regularne konspiracyjne rozgrywki z udziałem zespołów z Czeladzi, Piasków, Dąbrowy Górniczej, Niwki, Będzina, Zagórza i Sosnowca.
Ta sekcja jest niekompletna. Jeśli możesz, rozbuduj ją.
Afera korupcyjna
2 sierpnia 2007 Wydział Dyscypliny PZPN za udział w największej w historii polskiego futbolu ujawnionej aferze korupcyjnej ukarał Zagłębie Sosnowiec degradacją o jedną klasę rozgrywkową, karą czterech ujemnych punktów oraz grzywną w wysokości 50 tys. złotych. Karą punktową klub ukarany został w sezonie 2007/08 zaś karą degradacji w sezonie 2008/09[4]. Później karę punktów przeniesiono na sezon 2008/09.
Powrót i spadek z Ekstraklasy
27 maja 2018, po zwycięstwie 1:0 z Ruchem Chorzów, Zagłębie Sosnowiec po 10 latach przerwy powróciło do Ekstraklasy. 5 maja 2019 po porażce ze Śląskiem Wrocław 2:4, klub spadł do I ligi.
Dotychczasowe nazwy
1906 – Klub Sportowy Milowice
1908 – Towarzystwo Sportowe Union Sosnowiec (jako filia Unionu Petersburg)
1918 – Towarzystwo Sportowe Victoria Sosnowiec
1919 – KS Sosnowiec
1931 – Po fuzji KS Sosnowiec z Towarzystwem Sportowym Victoria Sosnowiec powstaje Unia Sosnowiec
1945 – Robotniczy Klub Sportowy Sosnowiec
1945 – Rejonowa Komenda Uzupełnień Sosnowiec
1948 – ZKSM Unia Sosnowiec
1949 – Zakładowy Klub Sportowy Stal Sosnowiec
1962 – Górniczy Klub Sportowy Zagłębie Sosnowiec[5]
1990 – Klub Sportowy Zagłębie Sosnowiec
1993 – Stal Sosnowiec
1994 – Miejski Ośrodek Sportu i Rekreacji Sosnowiec
1995 – Sosnowieckie Towarzystwo Sportowe Zagłębie Sosnowiec
Mistrzostwo w International Soccer League, czyli promującej w Stanach Zjednoczonych piłkę nożną, czyli „europejską odmianę futbolu” amerykańskiej lidze międzynarodowej – i związany z tym udział w Finale Pucharu Ameryki tejże organizacji – 1964.
Q – runda eliminacyjna, 1/16, 1/8, 1/4, 1/2 – odpowiednia faza rozgrywek, Grupa – runda grupowa, 1r gr – pierwsza runda grupowa, 2r gr – druga runda grupowa, F – finał, R – runda, PO – play-off
k. – rzuty karne, los. – losowanie, Dogr. – dogrywka, w. – zasada bramek strzelonych na wyjeździe