Złota (powiat pińczowski)

Złota

wieś
Państwo	Polska
Województwo	świętokrzyskie
Powiat	pińczowski
Gmina	Złota
Liczba ludności (2020)	862[2]
Strefa numeracyjna	41
Kod pocztowy	28-425[3]
Tablice rejestracyjne	TPI
SIMC	0280650[4]
Położenie na mapie gminy Złota Złota
Położenie na mapie Polski Złota
Położenie na mapie województwa świętokrzyskiego Złota
Położenie na mapie powiatu pińczowskiego Złota
50°22′50″N 20°35′31″E[1]
Strona internetowa

Zobacz w indeksie Słownika geograficznego Królestwa Polskiego hasło Złota (powiat pińczowski)

Złota (dawniej Złota Wielka) – wieś w Polsce, położona w województwie świętokrzyskim, w powiecie pińczowskim, w gminie Złota^[5][4]. Leży 18 km na południe od Pińczowa i 56 km od Kielc. Siedziba gminy Złota.

W latach 1954–1972 wieś należała i była siedzibą władz gromady Złota, od 1973 r. – gminy Złota. W latach 1975–1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa kieleckiego.

Do 1991 r. Złota należała do parafii w Pełczyskach. 6 sierpnia 1991 r. ordynariusz diecezji kieleckiej bp Stanisław Szymecki erygował w Złotej parafię pw. św. Urszuli Ledóchowskiej, której pierwszym proboszczem został ks. Jan Ciszek. W latach 2003–2010 funkcję tę pełnił ks. Jerzy Korona, w latach 2010-2022 ks. Jacek Miernik, a od 2022 r. ks. Grzegorz Kaliszewski.

Części wsi

Integralne części wsi Złota^[5]^[4]

SIMC	Nazwa	Rodzaj
0280666	Graby	przysiółek
0280672	Kolonie Pełczyskie	przysiółek
0280689	Ku Grabom	część wsi
0280695	Lubowiec	przysiółek
0280703	Mała Wieś	część wsi
0280710	Wielka Wieś	część wsi
0280726	Wisinki	część wsi
0280732	Źródła	część wsi

Historia

Dwór przed 1911

Wieś występuje u Długosza jako Złota Major wówczas własność Złotskiego herbu Półkozic, wieś posiadała łany kmiece z których dziesięcinę (w gonitwę) oddawano do kantorii w Wiślicy. Według rejestru poborowego powiatu wiślickiego z 1579 roku działy w Złota Major należą do Treski i Spotha. W wieku XIX istniała gmina Złota^[6].

W czasie II wojny światowej po opanowaniu przez Niemców terenu II Republiki Pińczowskiej we wsi stacjonował oddział SS. Ofiarą jego padło co najmniej 160 osób z okolicy. W lesie około 2 km od wsi znajduje się pomnik z okresu PRL upamiętniający ofiary i miejsce śmierci 9 Polaków i 5 zbiegłych z niewoli jeńców radzieckich^[7].

Zabytki

• Park dworski z XIX w. Obecnie brak jest już pozostałości zabudowań folwarcznych.
• Cmentarzysko wczesnośredniowieczne odkryte w czasie badań archeologicznych. Pochodzi prawdopodobnie z lat 991–1040.
• Do 1992 r. znajdował się także drewniany spichlerz z 1719 r., obecnie w Muzeum Wsi Kieleckiej w Tokarni pod Kielcami.

Przypisy

1. Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 161918
2. Raport o stanie gminy w roku 2020. Stan ludności 31.12.2020 str. 7 [dostęp 2022-05-16]
3. Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 1614 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22] .
4. GUS. Rejestr TERYT.
5. Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200).
6. Złota (5), [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. XIV: Worowo – Żyżyn, Warszawa 1895, s. 635 .
7. M.i P. Pilichowie, Ponidzie. Szlaki turystyczne., Warszawa 1985, s. 113.

Bibliografia

• Władysław Burzawa, Tam, gdzie skarby zakopane w ziemi, Niedziela. Edycja kielecka 2005/8.