Odpowiada za wstępną ocenę bodźcówzmysłowych i przesyłanie ich do kory mózgowej (oprócz węchu). Pełni kluczową rolę w integracji informacji czuciowych i ruchowych, w procesach uwagi i kontrolowania dostępu do danych czuciowych.
Stanowi największą ilość istoty szarej międzymózgowia. Wzgórze tworzą skupienia istoty szarej (jądra) pooddzielane przez pasma istoty białej. Stanowi ograniczenie komór: komory bocznej oraz komory trzeciej.
Budowa zewnętrzna
W opisie anatomicznym wzgórza wyróżnia się dwa bieguny i cztery powierzchnie.
Powierzchnia górna – stanowi ograniczenie części centralnej komory bocznej. Jest wypukła, brzegiem bocznym graniczy z jądrem ogoniastym. Między nimi przebiega bruzda w której przebiega prążek krańcowy. Prążek krańcowy jest zrośnięty z cienką blaszką, zwana blaszką przytwierdzoną, do której przyczepia się splot naczyniówkowy komory bocznej. Wzdłuż powierzchni przyśrodkowej przebiega prążek rdzenny wzgórza, do którego przyczepia się tkanka naczyniówkowa komory trzeciej.
Powierzchnia przyśrodkowa – współtworzy boczną ścianę komory trzeciej. Jest ustawiona wzdłuż osi strzałkowej. Powierzchnie przyśrodkowe są zrośnięte, stanowiąc zrost międzywzgórzowy.
Wzgórze jest zbudowane głównie z istoty szarej, tworzącej jądra, do której wnikają pasma istoty białej, zwanymi blaszkami rdzennymi. Wzdłuż bocznej powierzchni wzgórza przebiega blaszka rdzenna zewnętrzna, która oddziela leżące bocznie od niej jądro siatkowate wzgórza od pozostałych jąder. Blaszka rdzenna wewnętrzna przebiega strzałkowo, oddzielając jądro przyśrodkowe od jąder bocznych. Ku przodowi rozdziela się, ograniczając jądra przednie. Z tyłu blaszka zagina się, oddzielając jądro przyśrodkowe od jąder poduszki. Wewnątrz blaszki znajduje się jądro śródblaszkowe. Wyróżnia się następujące jądra wzgórza:
