Wola Batorska

Wola Batorska

wieś
Kościół w Woli Batorskiej
Państwo	Polska
Województwo	małopolskie
Powiat	wielicki
Gmina	Niepołomice
Liczba ludności	3159[2]
Strefa numeracyjna	12
Kod pocztowy	32-007[3]
Tablice rejestracyjne	KWI
SIMC	0329020
Położenie na mapie gminy Niepołomice Wola Batorska
Położenie na mapie Polski Wola Batorska
Położenie na mapie województwa małopolskiego Wola Batorska
Położenie na mapie powiatu wielickiego Wola Batorska
50°03′10″N 20°15′58″E[1]

Wola Batorska – wieś w Polsce, położona w województwie małopolskim, w powiecie wielickim, w gminie Niepołomice. Znajduje się przy Wiśle i oddalona jest około 30 km od Krakowa. Liczba mieszkańców wynosi około 3160 (stan na 2023r.), co czyni ją jedną z największych wsi w powiecie.

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa krakowskiego.

Integralne części wsi

Integralne części wsi Wola Batorska^[4]^[5]

części wsi

Borek, Hysne, Dąbrowa, Dąbrówka, Kępa, Kolanów, Koźlica, Mikoniowiec, Pagórki, Podwale, Przyborowie, Ruskie, Sitowiec, Świdowa, Tarnówka, Więcierzów, Zamogilice

Historia

Pierwsza wzmianka o Woli Batorskiej pojawiła się w archiwach królewskich z roku 1273, wieś ta nazywała się wtedy Czystebrzegi^{[potrzebny przypis]}. Nie jest znane pochodzenie dzisiejszej nazwy, niektórzy dementują hipotezy o nazwie wsi pochodzącej od Króla Stefana Batorego, wiadomo też, że Wola Batorska nazywała się kiedyś Batużyńską Wolą od nazwy niejakiego Batużyńskiego, przypuszcza się też, że nazwa uległa przekształceniu i dlatego występuje teraz w takiej formie^{[potrzebny przypis]}. Do pierwszego rozbioru w 1772 r. wieś wchodziła w skład królewszczyzn^{[potrzebny przypis]}. W okresie zaborów znalazła się w granicach monarchii Habsburgów, ale już po 1815 r. granica z zaborem rosyjskim biegła wzdłuż Wisły, nad którą położona jest Wola Batorska. Po upadku powstania listopadowego w 1831 r. w Woli Batorskiej szukali schronienia uciekinierzy zza drugiej strony Wisły^{[potrzebny przypis]}. W czasie drugiej wojny światowej działały na terenie wsi organizacje partyzanckie – oddziały Armii Krajowej i Batalionów Chłopskich. Ich członkowie brali m.in. udział w próbie zamachu na pociąg wiozący niemieckiego Generalnego Gubernatora Hansa Franka, który próbowano wysadzić w Staniątkach pod Niepołomicami.

Na początku lat 30. XX wieku w Woli Batorskiej istniał zbór Świadków Jehowy, któremu przewodniczył Franciszek Puchała.

Kościół pod wezwaniem Matki Boskiej Nieustającej Pomocy

W początkowym okresie istnienia Wola Batorska należała do parafii w Igołomi, położonej po przeciwnej stronie Wisły^{[potrzebny przypis]}. W 1350 r. na życzenie króla Kazimierza Wielkiego biskup krakowski Jan Bodzanta utworzył nową parafię w Niepołomicach, do której włączył również Wolę Batorską (wówczas Czystebrzegi) oraz sąsiednią wieś Mszczęcin^{[potrzebny przypis]}. Dopiero w 1925 r. poczęto czynić starania o utworzenie w Woli Batorskiej odrębnej parafii^{[potrzebny przypis]}. Powstał Komitet Budowy Kościoła, ale wobec braku jednomyślności wśród mieszkańców wsi, sprawa ta odwlokła się aż do 1935 r. Wówczas dopiero w budynku gminy urządzono tymczasową kaplicę^{[potrzebny przypis]}.

W maju 1936 r. rozpoczęto budowę kościoła, według projektu Jana Franciszka Stobieckiego z Krakowa i Tadeusza Wilkosza (witraże w oknach), a już w czerwcu następnego roku odbyło się jego poświęcenie^{[potrzebny przypis]}. Erekcji nowej parafii dokonał w dniu 1 grudnia 1938 r. arcybiskup Adam Stefan Sapieha^{[potrzebny przypis]}. Pierwszym proboszczem został ksiądz Andrzej Kiełboń. Jednak wobec sprzeciwów części mieszkańców wsi, przysiółki Kępa i Koźlica nadal należały do parafii w Niepołomicach^{[potrzebny przypis]}. Wybuch II wojny światowej w 1939 r. uniemożliwił zakończenie budowy kościoła. Nastąpiło to dopiero w okresie powojennym^{[potrzebny przypis]}. Wykonano wówczas tynki, posadzki i instalacje, wyposażono wnętrze, w 1948 r. ustawiono główny ołtarz, wykonany według projektu Wojciecha Maciejowskiego, a w 1950 r. wstawiono do niego obraz Matki Bożej Nieustającej Pomocy, malowany na desce mahoniowej^{[potrzebny przypis]}. W 1984 r. na miejscu starej, tymczasowej dzwonnicy, postawiono nową, według projektu Andrzeja Pabiana, o nowoczesnej konstrukcji w kształcie trzech wysokich na 10 m żelbetonowych słupów. W 1985 r. Bolesław Oleszko z Krakowa wykonał polichromię^{[potrzebny przypis]}.

Zabytki

Obiekty wpisane do rejestru zabytków nieruchomych województwa małopolskiego^[6].

• Dwór – leśniczówka Hysne;
• cmentarz z I wojny światowej nr 324;
• cmentarz z I wojny światowej nr 325, ogrodzenie, grupa dębów.

Kultura

We wsi działa ludowy zespół pieśni i tańca „Nasza Wola”^{[potrzebny przypis]}.

Funkcjonuje również ochotnicza straż pożarna, która została założona w 1898^{[potrzebny przypis]}.

Sport

We wsi działa również Klub Sportowy Batory, założony w 1949^{[potrzebny przypis]}.

Osoby związane z miejscowością

Przypisy

1. Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 149910
2. Wieś Wola Batorska - podstawowe informacje [online], www.niepolomice.eu [dostęp 2020-10-07] .
3. Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 1475 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22] .
4. Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200)
5. GUS. Rejestr TERYT
6. Wykaz obiektów wpisanych do Rejestru Zabytków Nieruchomych Województwa Małopolskiego z uwzględnieniem podziału na powiaty i gminy [online], wuoz.malopolska.pl [dostęp 2024-01-01] .

Bibliografia

• Julian Znikow: Wokół Niepołomic i Puszczy Niepołomickiej. Niepołomice: 1997. ISBN 83-908303-0-2. Brak numerów stron w książce
• Oficjalna strona Ochotniczej Straży Pożarnej w Woli Batorskiej
• Oficjalna strona Klubu Sportowego BATORY w Woli Batorskiej