Wojak żabotowy[4][5] (Leistes bellicosus) – gatunek małego ptaka z rodziny kacykowatych (Icteridae). Występuje w pustynnej części zachodnich Andów od skrajnie południowo-zachodniej Kolumbii do najbardziej na północ wysuniętych części Chile. Jest uznawany za gatunek najmniejszej troski.
Systematyka
Gatunek po raz pierwszy zgodnie z zasadami nazewnictwa binominalnego opisał Filippo De Filippi, nadając mu nazwę Sturnella bellicosa. Opis ukazał się w 1847 roku w książce Museum Mediolanense: Animalia vertebrata, Classis II, Aves. Jako miejsce typowe w 1930 roku John T. Zimmer wskazał Limę w Peru[1][6]. Czasami wojak żabotowy uznawany był za jeden gatunek z wojakiem długosternym (Leistes loyca) lub jednocześnie z wojakiem długosternym i wojakiem pampasowym (Leistes defilippii)[1][7][8]. Wyróżnia się dwa podgatunki[7][8][9][10]:
- L. b. albipes Philippi & Landbeck, 1861
- L. b. bellicosus (de Filippi, 1847)
Etymologia
- Leistes: gr. λῃστης lēistēs – złodziej, od λῃστευω lēisteuō – kraść (por. λῃζομαι lēizomai – grabić)[11],
- bellicosus: łac. bellicus – agresywny, wojowniczy[12].
Morfologia
Nieduży ptak ze średnim, dosyć grubym u nasady, szpiczastym dziobem w kolorze kości słoniowej z niebieskawym odcieniem. Nogi od szarobrązowych do czarniawych. Tęczówki ciemnobrązowe, dolna powieka biała. Samce mają przeważnie szarobrązowe ubarwienie. Głowa i boki szyi czarniawe z długim szerokim białym paskiem brwiowym, który u nasady dzioba, przed okiem, ma czerwoną plamkę. Krótki biały pasek podwąsowy. Podgardle, gardło, szyja, pierś i górna część brzucha jasnoczerwone, otoczone są przez czarniawy pas, który obejmuje także brzuch. Boki w szarawe pasy z czarniawymi prążkami. Pokrywy skrzydeł szarawobrązowawe z czerwonymi brzegami.
Samice są zdecydowanie bledsze i mniej brązowe od samców, z białym gardłem i bladoróżowym brzuchem. Młode osobniki podobne do samicy, ale bez czerwieni na brzuchu. Samica nieco mniejsza od samca. Podgatunek L. b. albipes nieco mniejszy od nominatywnego i mniej czerwono ubarwiony. Długość ciała z ogonem średnio 20,5 cm; średnia masa ciała: samiec 78,5 g, samica 61,4 g[7][8].
Zasięg występowania
Wojak żabotowy występuje w pustynnej części zachodnich Andów od skrajnie południowo-zachodniej Kolumbii do najbardziej na północ wysuniętych części Chile. Poszczególne podgatunki rozmieszczone są:
Jest gatunkiem osiadłym z możliwymi niewielkimi ruchami w okresie zimowym na niżej położone stanowiska[7][8]. Jego zasięg występowania według szacunków organizacji BirdLife International obejmuje 1,43 mln km²[13].
Ekologia
Głównymi habitatami wojaka żabotowego są naturalne łąki, użytki zielone i grunty rolne. W przybrzeżnych rejonach pustynnych spotykany jest w oazach i nawadnianych uprawach. Zazwyczaj występuje na wysokościach do 2500 m n.p.m.[7]
Dieta wojaka żabotowego nie jest dobrze zbadana, składa się przypuszczalnie ze stawonogów, drobnych kręgowców, nasion i owoców. Żeruje głównie na ziemi[7].
Rozmnażanie
Okres lęgowy w Ekwadorze trwa od marca do maja, a w Chile od października do listopada. Gniazda budowane są z suchej trawy i łodyg bez widocznej wyściółki. Część z nich ma solidną budowę i często przykryta jest rodzajem kopuły, inne są słabej konstrukcji; budowane są na ziemi, zwykle w niewielkim zagłębieniu umieszczonym pod osłoną traw lub niewielkich krzewów. W lęgu samica składa od 4 do 5 jaj w Ekwadorze i 3 do 4 jaj w Chile. Jaja są płowe, żółte, różowawe lub kremowobiałe z plamkami, kropkami lub rozmazanymi pręgami; średnie wymiary jaj: 25,4×18,5 mm. Okres inkubacji trwa 14 dni, pisklęta przebywają w gnieździe około 12 dni, brak dalszych informacji. Pasożytem lęgowym gniazd wojaka żabotowego jest starzyk granatowy[7].
Status
W Czerwonej księdze gatunków zagrożonych IUCN wojak żabotowy klasyfikowany jest jako gatunek najmniejszej troski (LC – Least Concern)[3]. Liczebność populacji nie została oszacowana, zaś jej trend oceniany jest jako stabilny ze względu na brak dowodów na spadki liczebności bądź istotne zagrożenia dla gatunku[13]. Ptak ten opisywany jest jako pospolity[3][7].
Przypisy
- ↑ a b c d e Denis Lepage: Peruvian Meadowlark Leistes bellicosus (de Filippi, F 1847). Avibase. [dostęp 2022-09-19]. (ang.).
- ↑ Sturnella bellicosa, [w:] Integrated Taxonomic Information System [dostęp 2022-09-19] (ang.).
- ↑ a b c Leistes bellicosus, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
- ↑ P. Mielczarek & W. Cichocki. Polskie nazewnictwo ptaków świata. „Notatki Ornitologiczne”. Tom 40. Zeszyt specjalny, s. 406, 1999.
- ↑ Systematyka i nazwy polskie za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Rodzina: Icteridae Vigors, 1825 – kacykowate – New World Blackbirds (wersja: 2021-05-26). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2022-09-19].
- ↑ Filippo de Filippi: Museum Mediolanense: Animalia vertebrata, Classis II, Aves. Mediolan: 1847, s. 15, 32. (wł.).
- ↑ a b c d e f g h Rosendo Fraga: Peruvian Meadowlark Leistes bellicosus, version 1.0. [w:] Birds of the World (red. J. del Hoyo, A. Elliott, J. Sargatal, D.A. Christie & E. de Juana) [on-line]. Cornell Lab of Ornithology, Ithaca, NY, USA, 2020. [dostęp 2022-09-19]. (ang.).
- ↑ a b c d Handbook of the Birds of the World. Josep del Hoyo, Andrew Elliott & David Christie (red.). T. 16: Tanagers to New World Blackbirds. Barcelona: Lynx Edicions, 2011, s. 805. ISBN 978-84-96553-78-1. (ang.).
- ↑ F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): Oropendolas, orioles, blackbirds. IOC World Bird List (v12.2). [dostęp 2022-09-10]. (ang.).
- ↑ HBW and BirdLife International, Handbook of the Birds of the World and BirdLife International digital checklist of the birds of the world. Version 6 [online], grudzień 2021 [dostęp 2022-09-08] .
- ↑ Leistes, [w:] The Key to Scientific Names, J.A.J.A. Jobling (red.), [w:] Birds of the World, S.M. Billerman et al. (red.), Cornell Lab of Ornithology, Ithaca [dostęp 2022-09-19] (ang.).
- ↑ bellicosus, [w:] The Key to Scientific Names, J.A.J.A. Jobling (red.), [w:] Birds of the World, S.M. Billerman et al. (red.), Cornell Lab of Ornithology, Ithaca [dostęp 2022-09-19] (ang.).
- ↑ a b Species factsheet: Peruvian Meadowlark Leistes bellicosus, Data table and detailed info. BirdLife International, 2022. [dostęp 2022-09-19]. (ang.).
Linki zewnętrzne
Identyfikatory zewnętrzne (
takson):
_(23781009842).jpg)
