Wirus umysłu (ang. mind virus, virus of the mind) – w ujęciu memetyki – bezużyteczne mempleksy, replikujące się w umysłach wielu ludzi, prowadzące do negatywnych skutków[1].
Pojęcie szerzej zostało opisane w książce Richarda Brodiego Wirus umysłu. W pozycji tej analogie pomiędzy genami, kodem komputerowym i memami rozciągnięto na wirusy biologiczne, których odpowiednikami w świecie komputerów są wirusy komputerowe, natomiast w świecie memów właśnie wirusy umysłu[2]. Brodie dzieli wirusy umysłu na tworzące się spontanicznie (wirusy kulturowe) i tworzone świadomie (wirusy-wynalazki)[3].
Krytyczny stosunek wobec koncepcji wirusa umysłu przedstawił Mariusz Biedrzycki w pracy Genetyka kultury, gdzie stwierdził, że replikowanie się memów jest bliższe replikacji prionów w biologii niż replikacji wirusów biologicznych[4].
Według niektórych, antyteistycznych naukowców zajmujących się memetyką przykładami „wirusów umysłu” są przede wszystkim religie[5][6], z których niemal każda zawiera nakaz głoszenia danej wiary wśród niewierzących i innowierców. Te religie, które nie posiadają takiego nakazu, mają mniejsze szanse na przetrwanie[7].
Richard Brodie w swej książce wyraził również pogląd, że dzięki praktykowaniu zen można oczyścić umysł z niepotrzebnych memów, jakie w trakcie tej praktyki można sobie uświadomić[8]. Na medytację wskazuje też Blackmore, gdy opisuje problem pierwszeństwa decyzji w stosunku do jej uświadamiania[9].
Zobacz też
Przypisy
- ↑ Susan Blackmore: Maszyna memowa. Poznań: REBIS, 2002, s. 51-52. ISBN 83-7301-267-2.
- ↑ Richard Brodie: Wirus umysłu. Łódź: TeTa Publishing, 1997, s. 49-51. ISBN 1-896167-03-9.
- ↑ Richard Brodie: Wirus umysłu. Łódź: TeTa Publishing, 1997, s. 58. ISBN 1-896167-03-9.
- ↑ Mariusz Biedrzycki: Genetyka kultury. Warszawa: Prószyński i s-ka, 1998, s. 108, seria: Na ścieżkach nauki. ISBN 83-7180-347-8.
- ↑ Richard Brodie: Wirus umysłu. Łódź: TeTa Publishing, 1997, s. 173-182. ISBN 1-896167-03-9.
- ↑ Richard Dawkins: Viruses of the Mind. W: Daniel Dennet: Dennett and His Critics: Demystifying Mind. Oxford: Blackwell, 1993. [dostęp [2012-06-01]].zły zapis daty dostępu Brak numerów stron w książce
- ↑ Richard Brodie: Wirus umysłu. Łódź: TeTa Publishing, 1997, s. 178. ISBN 1-896167-03-9.
- ↑ Richard Brodie: Wirus umysłu. Łódź: TeTa Publishing, 1997, s. 202-203. ISBN 1-896167-03-9.
- ↑ Susan Blackmore: Maszyna memowa. Poznań: REBIS, 2002, s. 339-340. ISBN 83-7301-267-2.
