Wieniec sonetów (forma wersyfikacyjna)

France Prešeren

France Prešeren, "Sonetni venec" w starej ortografii

John Donne, Angielski poeta metafizyczny

Wieniec sonetów – cykl sonetów, w którym utwory są ze sobą połączone powtarzaniem wersów. Wers ostatni pierwszego sonetu powtarza się jako wers pierwszy następnego utworu, albo pierwsze wersy czternastu kolejnych sonetów tworzą jeszcze jeden sonet, nazywany mistrzowskim^[1][2][3]. Wieńce sonetów liczą od kilku do piętnastu utworów. Znanymi przykładami w literaturze polskiej są Harmonia Antoniego Słonimskiego^[4] i Więcierze Kazimierza Andrzeja Jaworskiego^[5]. Słoweński poeta romantyczny France Prešeren też napisał Wieniec sonetów. W Anglii wieniec składający się z siedmiu utworów napisał John Donne^[6][7]. Z niego pochodzą te dwa utwory:

Deign at my hands this crown of prayer and praise,

Weaved in my lone devout melancholy,

Thou which of good hast, yea, art treasury,

All changing unchanged Ancient of days.

But do not with a vile crown of frail bays

Reward my Muse's white sincerity;

But what Thy thorny crown gain'd, that give me,

A crown of glory, which doth flower always.

The ends crown our works, but Thou crown'st our ends,

For at our ends begins our endless rest.

The first last end, now zealously possess'd,

With a strong sober thirst my soul attends.

'Tis time that heart and voice be lifted high;

Salvation to all that will is nigh.

(La Corona)

Salvation to all that will is nigh;

That All, which always is all everywhere,

Which cannot sin, and yet all sins must bear,

Which cannot die, yet cannot choose but die,

Lo! faithful Virgin, yields Himself to lie

In prison, in thy womb ; and though He there

Can take no sin, nor thou give, yet He'll wear,

Taken from thence, flesh, which death's force may try.

Ere by the spheres time was created thou

Wast in His mind, who is thy Son, and Brother;

Whom thou conceivest, conceived; yea, thou art now

Thy Maker's maker, and thy Father's mother,

Thou hast light in dark, and shutt'st in little room

Immensity, cloister'd in thy dear womb.

(Annunciation)

Wieniec sonetów Prešerena przełożyła na język polski Anna Kamieńska. Kolejny przekład tego cyklu opublikowała Katarina Šalamun-Biedrzycka. Brak informacji o przekładzie cyklu Johna Donna.

W języku angielskim funkcjonują określenia "crown of sonnets" i "heroic crown of sonnets", stosowane wobec cykli siedmioczęściowych i czternastoczęściowych lub piętnastoczęściowych. Ten ostatni typ jest też nazywany sonnet redoublé^[8].

Przypisy

1. Stanisław Sierotwiński: Słownik terminów literackich (artykuł Sonety wieńcowe). Wrocław: Ossolineum, 1966, s. 253.
2. Jacek Baluch, Piotr Gierowski: Czesko-polski słownik terminów literackich. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2016, s. 420. ISBN 978-83-233-4066-9.
3. Michał Głowiński, Teresa Kostkiewiczowa, Aleksandra Okopień-Sławińska, Janusz Sławiński: Słownik terminów literackich. Wrocław: Ossolineum, 2002, s. 612-613. ISBN 83-04-04615-6.
4. Słonimski (Antoni). gutenberg.czyz.org. [dostęp 2017-07-26]. (pol.).
5. Wiktor Jarosław Darasz: Mały przewodnik po wierszu polskim. Kraków: Towarzystwo Miłośników Języka Polskiego, 2003, s. 166. ISBN 83-900829-6-9.
6. Chris Baldick: The Oxford Concise Dictionary of Literary Terms. Oxford: Oxford University Press, 1990, s. 49. ISBN 0-19-282893-2.
7. J.A. Cuddon: The Penguin Dictionary of Literary Terms and Literary Theory. London: Penguin Books, 1991, s. 210. ISBN 0-14-051227-6.
8. The Sonnet: Poetic Form. poets.org. [dostęp 2017-07-28]. (ang.).

Bibliografia

• France Prešeren: Poezje. Wybór, opracowanie i przypisy Marian Piechal, Wstęp Božidar Borko. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1965, seria: Biblioteka Poetów (Seria Celofanowa). Brak numerów stron w książce
• Alessandro Maria Bruni: La corona di sonetti di Vjačeslav Ivanov. europaorientalis.it, 2002. [dostęp 2017-07-28]. (wł.).
• Ludwig Bechstein: Sonettenkränze. books.google.pl, 1828. [dostęp 2017-07-28]. (niem.).

Linki zewnętrzne

• John Donne: La Corona. luminarium.org. [dostęp 2017-07-25]. (ang.).

Encyklopedie internetowe (układ stroficzny):

• БРЭ: 1907654